W dniu 12 kwietnia 1930 r. w Hadze została zawarta Konwencja dotycząca niektórych zagadnień związanych z kolizją ustaw o obywatelstwie wraz z towarzyszącym jej Protokołem zapobiegającym bezpaństwowości, natomiast w Polsce zaczęła obowiązywać od 26 czerwca 1937 roku. Dokumenty te stanowią efekt międzynarodowych wysiłków zmierzających do przeprowadzenia stopniowej kodyfikacji prawa obywatelstwa oraz wprowadzenia mechanizmów eliminujących przypadki bezpaństwowości.
Istota Konwencji
- Konwencja potwierdza suwerenne prawo państwa do określenia swojej definicji obywatelstwa, przy jednoczesnym przestrzeganiu obowiązków wynikających z prawa międzynarodowego.
- Reguluje problematykę kolizji obywatelstw oraz pojęcie dualnego obywatelstwa, zwłaszcza w kontekście stosunków z państwami trzecimi, w tym zasady, która pozwala państwu trzeciemu traktować osobę z wieloma obywatelstwami jako posiadającą tylko jedno obywatelstwo – najczęściej związane z miejscem stałego zamieszkania lub silniejszymi więziami.
- Uznaje możliwość zrzeczenia się obywatelstwa uzyskanego bez woli jednostki – o ile inne państwo przyzna obywatelstwo, a warunki określone przez prawo zostaną spełnione.
- Uwzględnia również specyfikę obywatelstwa kobiet po zamążpójściu, naturalizacji dzieci czy przysposobienia, wprowadzając reguły warunkujące utratę, zachowanie lub nabycie obywatelstwa w zależności od określonych okoliczności.
Z kolei, Protokół stanowi uzupełnienie konwencji, gwarantując nabycie obywatelstwa dziecka urodzonego w państwie, które nie przyznaje obywatelstwa z tytułu urodzenia, jeżeli matka posiada obywatelstwo tego państwa, a ojciec jest obywatelem lub jego obywatelstwo nie jest znane.
Choć Konwencja i Protokół są dokumentami historycznymi, ich znaczenie dla wypracowania międzynarodowych standardów obywatelstwa jest niezmienne. Ze względu na wieloaspektową problematykę obywatelstwa – od prawa rodzinnego po międzynarodowe prawo prywatne – jej postanowienia stanowią istotną podstawę legislacyjną, szczególnie w sprawach przekrojowych, jak: kolizja obywatelstw, status dzieci w różnych stanach faktycznych, a także kwestie bezpaństwowości.
