Emigranci

Zasady obowiązujące od 15 sierpnia 2012 roku

Obywatelstwo polskie nabywa się:

1. z mocy prawa;
2. przez nadanie obywatelstwa polskiego;
3. przez uznanie za obywatela polskiego;
4. przez przywrócenie obywatelstwa polskiego

Małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy:

1. co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim;
2. urodził się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokreślone.

Małoletni nabywa obywatelstwo polskie, gdy został znaleziony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani. Małoletni cudzoziemiec, przysposobiony przez osobę lub osoby posiadające obywatelstwo polskie, nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli przysposobienie pełne nastąpiło przed ukończeniem przez niego 16 lat. W tym przypadku przyjmuje sipojemnikę, że małoletni cudzoziemiec nabył obywatelstwo polskie z dniem urodzenia.

Zawarcie związku małżeńskiego przez obywatela polskiego z osobą niebędącą obywatelem polskim nie powoduje zmian w obywatelstwie małżonków.

Zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa małoletniego, jeżeli nastąpiły przed upływem roku od dnia urodzenia się małoletniego. Zmiany w ustaleniu osoby ojca, wynikające z orzeczenia sądu wydanego na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa albo o unieważnienie uznania, podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa małoletniego, chyba że małoletni osiągnął już pełnoletność lub za jego zgodą, jeżeli ukończył 16 lat. Nadanie obywatelstwa polskiego rodzicom, uznanie ich za obywateli polskich oraz wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego obejmuje małoletniego pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Nadanie obywatelstwa polskiego jednemu z rodziców, uznanie go za obywatela polskiego oraz wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego obejmuje małoletniego pozostającego pod jego władzą rodzicielską, w przypadku gdy:

1. drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska;
2. drugie z rodziców złożyło oświadczenie o wyrażeniu zgody na nabycie lub utratę przez małoletniego obywatelstwa polskiego.

Do nadania obywatelstwa polskiego małoletniemu, który ukończył 16 lat, uznania go za obywatela polskiego oraz utraty przez niego obywatelstwa polskiego wskutek wyrażenia zgody na zrzeczenie się obywatelstwa przez jego rodziców jest wymagane oświadczenie o wyrażeniu zgody złożone przez małoletniego.

Zasady obowiązujące od 22 sierpnia 1962 roku do 15 sierpnia 2012 roku

  Dziecko nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie, gdy:

1. oboje rodzice są obywatelami polskimi albo
2. jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie jest nieznane bądź nieokreślone jest jego obywatelstwo lub nie posiada żadnego obywatelstwa.

Dziecko urodzone lub znalezione w Polsce nabywa obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są nieznani bądź nieokreślone jest ich obywatelstwo lub nie posiadają żadnego obywatelstwa.
Dziecko rodziców, z których jedno jest obywatelem polskim, drugie zaś obywatelem innego państwa, nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie. Jednakże rodzice w oświadczeniu złożonym zgodnie przed właściwym organem w ciągu trzech miesięcy od dnia urodzenia się dziecka mogą wybrać dla niego obywatelstwo państwa obcego, którego obywatelem jest jedno z rodziców, jeżeli według prawa tego państwa dziecko nabywa jego obywatelstwo. W braku porozumienia między rodzicami każde z nich może zwrócić się w ciągu trzech miesięcy od dnia urodzenia się dziecka o rozstrzygnięcie do sądu. Dziecko, które nabyło obywatelstwo obce na skutek oświadczenia rodziców lub decyzji sądu nabywa jednak obywatelstwo polskie, jeżeli po ukończeniu szesnastu lat, a przed upływem sześciu miesięcy od dnia osiągnięcia pełnoletności złoży odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia.
Zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, jeżeli nastąpiły przed upływem roku od dnia urodzenia się dziecka. Trzymiesięczny termin podany powyżej liczy się w takim przypadku nie od dnia urodzenia dziecka, ale od dnia, w którym zmiana obywatelstwa rodzica została ustalona.
Zmiany w ustaleniu osoby ojca, wynikające z orzeczenia sądu wydanego na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa lub o unieważnienie uznania, podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, chyba że osiągnęło ono już pełnoletność. Jeżeli dziecko ukończyło szesnaście lat, zmiana obywatelstwa może nastąpić jedynie za jego zgodą.

Zasady obowiązujące w okresie od 19 stycznia 1951 roku do 22 sierpnia 1962 roku

  Zasady były podobne z niewielkimi różnicami dotyczącymi głównie osób mających rodziców różnych narodowości:
Dziecko nabywało obywatelstwo polskie, gdy:

1. oboje rodzice byli obywatelami polskimi albo
2. jedno z rodziców było obywatelem polskim, a drugie było nieznane albo nieznane lub nieokreślone było jego obywatelstwo.

Dziecko, urodzone lub znalezione w Polsce, nabywało obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice byli nieznani albo nieznane lub nieokreślone było ich obywatelstwo.
Dziecko, urodzone w Polsce, którego jedno z rodziców było obywatelem polskim, a drugie - obywatelem innego państwa, nabywało obywatelstwo polskie, chyba że oboje rodzice w oświadczeniu, złożonym zgodnie przed właściwą władzą w ciągu miesiąca od dnia urodzenia się dziecka, wybrali dla niego obywatelstwo tego państwa obcego, którego obywatelem było drugie z rodziców, jeśli prawo tego państwa zezwalało na nabycie jego obywatelstwa w ten sposób. W braku porozumienia między rodzicami każde z nich mogło zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu w ciągu miesiąca od dnia urodzenia się dziecka. Dziecko, które nabyło obce obywatelstwo na skutek oświadczenia rodziców lub orzeczenia sądu mogło po ukończeniu lat trzynastu wybrać obywatelstwo polskie przez odpowiednie oświadczenie, złożone przed właściwą władzą.
Zasady te stosowało się także do dzieci, urodzonych za granicą z rodziców, z których jedno było obywatelem polskim, a drugie - obywatelem innego państwa, jeżeli prawo tego państwa stosowało te same zasady do obywatelstwa dzieci, urodzonych w Polsce z rodziców różnego obywatelstwa.

Zasady obowiązujące w okresie od 31 stycznia 1920 roku do 19 stycznia 1951 roku

W poprzednim okresie zasady nabycia obywatelstwa polskiego znacznie różniły się od zasad obowiązujących obecnie. W szczególności dotyczyło to nierównej pozycji kobiety i mężczyzny.

Obywatelstwo polskie nabywało się:

1. przez urodzenie
   Przez urodzenie dzieci ślubne nabywały obywatelstwo ojca, dzieci nieślubne - obywatelstwo matki. Dzieci rodziców niewiadomych, urodzone lub znalezione na obszarze Państwa Polskiego, uważane były za obywateli polskich, o ile nie wykazane zostało ich inne obywatelstwo.
2. przez uprawnienie, uznanie lub przysposobienie
   Przez uprawnienie, uznanie lub przysposobienie dziecko, liczące nie więcej niż 18 lat, nabywało obywatelstwo ojca lub matki, względnie innej osoby, uznającej lub przysposabiającej.
pojemnik
3. przez zamążpójście
   Przez zamążpójście nabywała obywatelstwo polskie cudzoziemka, poślubiająca obywatela polskiego.
4. przez nadanie
5. przez przyjęcie urzędu publicznego lub przyjęcie do służby wojskowej w Państwie Polskim, o ile nie uczyniono przeciwnego zastrzeżenia.

Zasady szczególne

 Z uwagi na oczywisty fakt, że Polska odzyskała niepodległość dopiero w 1918 roku, jak również z powodu wojen i zmian granic istniały liczne specjalne drogi nabycia obywatelstwa polskiego.

1. zasady wynikające z ustawy z dnia 20 stycznia 1920 roku o obywatelstwie Państwa Polskiego Z chwilą ogłoszenia tej ustawy (tj. 31 stycznia 1920 roku) prawo obywatelstwa polskiego służyło każdej osobie bez różnicy płci, wieku, wyznania i narodowości, która:
   1. była osiedlona na obszarze Państwa Polskiego, o ile nie służyło jej obywatelstwo innego państwa. Za osiedlonego w Państwie Polskim w znaczeniu tej ustawy był uważany ten kto:
      1. był zapisany lub miał prawo być zapisanym do ksiąg stałej ludności b. Królestwa Polskiego;
      2. miał prawo swojszczyzny w jednej z gmin na obszarze Państwa Polskiego, stanowiącym poprzednio część składową Państwa Austriackiego pojemniklub Węgierskiego;
      3. miał już przed 1-ym stycznia 1908 r. z tytułu obywatelstwa niemieckiego stałe miejsce zamieszkania na obszarze Państwa Polskiego, stanowiącym poprzednio część składową Państwa Pruskiego;
      4. był zapisany do gminy miejskiej lub wiejskiej, albo do jednej z organizacji stanowych na ziemiach b. Cesarstwa Rosyjskiego, jakie wchodzą w skład Państwa Polskiego;
   2. urodziła się na obszarze Państwa Polskiego, o ile nie służyło jej obywatelstwo innego Państwa;
   3. ponadto osobie której na mocy traktatów międzynarodowych przysługiwało obywatelstwo polskie
   Za obywateli Państwa polskiego mogli być również uznani obywatele państw innych pochodzenia polskiego oraz ich potomkowie, skoro po powrocie do Polskiego Państwa w urzędzie administracyjnym miejsca swego zamieszkania złożyli dowody pochodzenia polskiego wraz z oświadczeniem, że chcą być obywatelami polskimi i zrzekają się obywatelstwa innego państwa. Od 20 października 1938 roku dotyczyło to również osób zamieszkałych na Śląsku Cieszyńskim. Należy nadmienić, że zasady te obowiązywały formalnie tylko do 19 stycznia 1951 roku.
2. zasady wynikające z rozporządzenia z 6 lutego 1925 roku Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie nabycia i utraty obywatelstwa polskiego na skutek opcji w myśl Traktatu Pokoju między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi i Austrią podpisanego w St.-Germain-en-Laye 10 września 1919 r.
3. zasady wynikające z ustawy z 26 września 1922 roku o uregulowaniu prawa wyboru obywatelstwa polskiego przez obywateli b. cesarstwa austriackiego lub b. królestwa węgierskiego i prawa wyboru obywatelstwa obcego przez b. obywateli tych państw, posiadających obywatelstwo polskie.
4. zasady wynikające z rozporządzenia Ministra b. Dzielnicy Pruskiej i Ministra Spraw Wewnętrznych z 13 lipca 1920 roku o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego w myśl art. 91 traktatu między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Skojarzonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 (Dz. U. R. P. Nr 35 p. 200).
5. zasady wynikające z dekretu PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ z dnia 19 października 1938 r.o rozciągnięciu mocy obowiązującej ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego na odzyskane ziemie Śląska Cieszyńskiego oraz o zmianie niektórych jej przepisów
   Obywatelstwo polskie służy ponadto osobie, która miała miejsce zamieszkania i prawo swojszczyzny w jednej z gmin na obszarze odzyskanych ziem Śląska Cieszyńskiego, stanowiących poprzednio część składową Republiki Czeskosłowackiej, jeżeli osoba ta (lub jej ojciec, u dziecka nieślubnego - matka) prawo to posiadała nieprzerwanie od dnia 1 listopada 1918 r. i. jeżeli prawa tego nie nabyła z tytułu sprawowania urzędu publicznego; warunek miejsca zamieszkania nie dotyczy osób pochodzenia polskiego.
   Jednakże zgodnie z ustawą z 15 lutego 1962 roku osoby nie są obywatelami polskimi jeżeli posiadają obywatelstwo państwa obcego i zamieszkują za granicą. reguła ta obowiązuje do dzisiaj od 22 sierpnia 1962 roku
6. zasady wynikające z ustawy z z dnia 28 kwietnia 1946 r.o obywatelstwie Państwa Polskiego osób narodowości polskiej zamieszkałychpojemnik na obszarze Ziem Odzyskanych.
   Zgodnie z tą ustawą prawo obywatelstwa polskiego służyło każdej osobie, która przed dniem 1 stycznia 1945 r. miała na obszarze Ziem Odzyskanych stałe miejsce zamieszkania, udowodniła swą polską narodowość przed komisją weryfikacyjną (narodowościową) i uzyskała na tej podstawie stwierdzenie swej polskiej narodowości przez właściwą władzę administracji ogólnej I instancji oraz złożyła deklarację wierności Narodowi i Państwu Polskiemu. Ustawa ta obowiązywała w okresie od 10 maja 1946 roku do 19 stycznia 1951 roku.
7. zasady wynikające z dekretu z dnia 22 października 1947 r.o obywatelstwie Państwa Polskiego osób narodowości polskiej zamieszkałych na obszarze b. Wolnego Miasta Gdańska Zgodnie z tym dekretem prawo obywatelstwa polskiego służyło każdemu, kto przed dniem 1 września 1939 r. miał na obszarze b. Wolnego Miasta Gdańska stałe miejsce zamieszkania, udowodnił swą polską narodowość przed komisją weryfikacyjną (narodowościową) i uzyskał na tej podstawie stwierdzenie swej polskiej narodowości przez właściwą władzę administracji ogólnej I instancji oraz złożył deklarację wierności Narodowi i Państwu Polskiemu. Regulacja ta obowiązywała od 28 października 1947 roku do 19 stycznia 1951 roku.
8. zasady wynikające z ustawy z dnia 8 stycznia 1951 roku o obywatelstwie polskim
   Zgodnie z tą ustawą z dniem jej wejścia w życie (tj. od 19 stycznia 1951 roku obywatelami polskimi były osoby, które:
   1. posiadały obywatelstwo polskie na podstawie dotychczasowych przepisów,
   2. przybyły do Polski Ludowej jako repatrianci,
   3. uzyskały stwierdzenie swej polskiej narodowości na podstawie: ustawy z dnia 28 kwietnia 1946 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego osób narodowości polskiej zamieszkałych na obszarze Ziem Odzyskanych (Dz. U. R. P. Nr 15, poz. 106), dekretu z dnia 2pojemnik2 października 1947 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego osób narodowości polskiej zamieszkałych na obszarze b. Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. R. P. Nr 65, poz. 378) lub przepisów, obowiązujących poprzednio w tym przedmiocie.
   Ponadto właściwa władza mogła uznać za obywateli polskich osoby, które nie odpowiadają wymaganiom artykułu poprzedzającego, zamieszkiwały jednak w Polsce co najmniej od dnia 9 maja 1945 r., chyba że przybyły do Polski jako cudzoziemcy określonej przynależności państwowej i traktowane były w Polsce jako cudzoziemcy.
   Co dosyć istotne obywatelem polskim nie była zgodnie z tą ustawą osoba, która wprawdzie w dniu 31 sierpnia 1939 r. miała obywatelstwo polskie, jednak mieszka stale za granicą i:
   1. w związku ze zmianą granic Państwa Polskiego nabyła zgodnie z umową międzynarodową obywatelstwo innego państwa albo
   2. jest narodowości rosyjskiej, białoruskiej, ukraińskiej, litewskiej, łotewskiej lub estońskiej albo
   3. jest narodowości niemieckiej, chyba że małżonek tej osoby ma obywatelstwo polskie i zamieszkuje w Polsce.
   Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 roku o obywatelstwie polskim obowiązywała do 22 sierpnia 1962 roku
9. zasady wynikające z ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji
   Ustawa ta była kilkakrotnie zmieniana - poniżej przedstawione są zasady obowiązujące od 20 lipca 2007 roku .
   Osoba przybywająca do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy wjazdowej w celu repatriacji nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.
   Za osobę polskiego pochodzenia, w rozumieniu niniejszej ustawy, uznaje się osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie następujące warunki:
   1. co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej;
   2. wykaże ona swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów.
   Za osobę polskiego pochodzenia uznaje się również osobę deklarującą narodowość polską, która posiadała w przeszłości obywatelstwo polskie lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków posiadało obywatelstwo polskie oraz wykaże ona swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów.
   pojemnik Warunek, iż co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej uważa się za spełniony, jeżeli co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu Polskiego przez, w szczególności, pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.
   W drodze repatriacji nabywa obywatelstwo polskie również małoletni pozostający pod władzą rodzicielską repatrianta. Jednakże w przypadku, gdy repatriantem jest tylko jedno z rodziców, małoletni nabywa obywatelstwo polskie jedynie za zgodą drugiego z rodziców, wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem.
   Małoletni pozostający pod opieką nabywa obywatelstwo polskie w drodze repatriacji, jeżeli dokona jej za zgodą opiekuna wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem.
   pojemnik Nabycie obywatelstwa polskiego przez małoletniego, który ukończył 16 lat, może nastąpić jedynie za jego zgodą. Wiza wjazdowa w celu repatriacji nie może być wydana osobie, która:
   1. utraciła obywatelstwo polskie nabyte w drodze repatriacji na podstawie ustawy o repatriacji lub
   2. repatriowała się z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944-1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich do jednego z państw będących stroną tych umów, lub
   3. w czasie pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej działała na szkodę podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej, lub
   4. uczestniczyła lub uczestniczy w łamaniu praw człowieka.
   Wiza wjazdowa w celu repatriacji może być wydana osobie polskiego pochodzenia, która przed dniem wejścia w życie ustawy zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnej Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżańskiej, Republiki Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kyrgyskiej, Republiki Tadżykistanu, Republiki Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej. Wiza wjazdowa w celu repatriacji może być również wydana dziecku tej osoby.