Orzecznictwo

Orzeczenia sądów:

1. wyrok NTA z dnia 22 kwietnia 1928 r., L.Rej. 3771/25, OSP VII 502
   

   Pojęcie służby wojskowej należy interpretować zgodnie z obowiązującymi w danej chwili przepisami prawa polskiego.

2. II OSK 1988/09 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Wykładnia celowościowa i systemowa art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego w powiązaniu z ustawą z 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym uprawnia do wniosku, iż utrata obywatelstwa polskiego następowała również w przypadku odbycia przymusowej służby w obcym wojsku, będącego konsekwencją dobrowolnego nabycia obywatelstwa obcego państwa.

3. V SA/Wa 2218/10 - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Osoby, które zostały wbrew swojej woli lub pod przymusem wpisane na niemiecką listę narodową nie traciły obywatelstwa polskiego.

4. II OSK 609/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Dobrowolność przyjęcia przez ojca skarżącego obywatelstwa izraelskiego przesądza o dobrowolności wstąpienia do służby wojskowej w Izraelu.

5. II OSK 812/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego.

6. II OSK 746/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego.

7. II OSK 1245/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie państwa Polskiego należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy (obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym), z tym jednakże zastrzeżeniem, że podleganie przez daną osobę obowiązkom wojskowym w państwie trzecim w formie nieznanej prawu polskiemu nie wyłącza możliwości stwierdzenia utraty przez nią obywatelstwa

8. II OSK 1776/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   O ile w czasie pokoju służba w obcym wojsku zawsze powodowała utratę obywatelstwa polskiego i to bez względu na to, w jakim stosunku pozostawała Polska do państwa, którym obywatel polski wstąpił do służby wojskowej, o tyle np. w czasie ostatniej wojny należało uwzględnić wyjątkowość sytuacji.

9. I OSK 1820/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
   

   Interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy (obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym), z tym jednakże zastrzeżeniem, że podleganie przez daną osobę obowiązkom wojskowym w państwie trzecim w formie nieznanej prawu polskiemu nie wyłącza możliwości stwierdzenia utraty przez nią obywatelstwa.

10. II OSK 1777/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym, z tym jednakże zastrzeżeniem, że podleganie przez daną osobę obowiązkom wojskowym w państwie trzecim w formie nieznanej prawu polskiemu nie wyłącza możliwości stwierdzenia utraty przez nią obywatelstwa.

11. II OSK 97/11 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Zaświadczenie z wojska Izraela trzeba mieć od pocz. okresu pobytu a nie za wybrany okres.

12. II OSK 74/11 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Inwalida wojenny nie podlega już służbie wojskowej i przez to traci obywatelstwo polskie przy nabyciu obcego.

13. II OSK 162/11 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Służba w Armii Czerwonej aż do 1946, nie powodowała utraty obywatelstwa,jeżeli nie ma podstaw do ustalenia, że Wnioskodawca mógł zaprzestać pełnienia służby wojskowej w armii radzieckiej.

14. II OSK 2067/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Przymusowa służba w wojsku III Rzeszy w czasie II wojny światowej nie powodowała utraty obywatelstwa polskiego, jeżeli była przymusowa.

15. II OSK 2542/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Rezerwa to też służba wojskowa – od 2007 roku zmiana linii orzeczniczej.

16. II OSK 844/11 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Obowiązkowa służba rezerwowa w Wojsku Obrony Izraela skutkowała utratą obywatelstwa polskiego.

17. II OSK 1385/11 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Służba w rezerwie w Izraelu to utrata obywatelstwa

18. II OSK 1619/11, Ustalenie utraty obywatelstwa polskiego. - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Ze względu na szczególną sytuację II wojny światowej można się zastanawiać czy odjęcie w styczniu 1948 r. przez niespełna 17 letniego Z. W. 3 letniej nauki w technicznej szkole armii brytyjskiej "A." w C., mogło spowodować w okresie do 18 stycznia 1951 r. utratę obywatelstwa polskiego.

19. II OSK 1778/11 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 października 2012 r.
    

    Interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy,obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym.

20. II OSK 1178/12 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Tylko służba wojskowa z własnej woli (np. poprzez przyjęcie obcego obywatelstwa) powodowała utratę ob. polskiego po rządami ustawy z 1920 roku
    Rok od dnia wejścia w życie Konwencji z dnia 21 stycznia 1958 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie uregulowania obywatelstwa osób o podwójnym obywatelstwie (Dz. U. Nr 32, poz. 143). minął 9 maja 1959 r.

21. II OSK 2040/12 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Pod rządami ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 25, poz. 220, z późn. zm.), która obowiązywała do 29 maja 1950 po ukończeniu przez mężczyznę 60 roku życia nabycie obcego obywatelstwa powodowało utratę ob. polskiego.

22. II OSK 1292/14 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Tylko właściwy organ mógł zwolnić z obowiązku odbycia służby wojskowej.

23. II OSK 1417/13 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Utrata obywatelstwa polskiego poprzez wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym - zakres pojęcia. - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

24. IV SA/Wa 536/15 - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Sąd uznał, że wprawdzie pod rządami ustawy z 1920 roku nabycie obywatelstwa obcego po zwolnieniu od służby wojskowej powodowało utratę obywatelstwa polskiego, ale zawsze trzeba dokładnie sprawdzić czy zwolnienie od służby wojskowej pochodziło od odpowiedniego organu.

25. II OSK 2586/13 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Sąd potwierdził, że rezerwowa służba wojskowa w Izraelu powodowała utratę obywatelstwa polskiego pod rządami ustawy z 1920 roku.

26. II OSK 2737/15 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    W poniższym orzeczeniu NSA stwierdził, że co do zasady zwolnienie ze służby wojskowej pod rządami ustawy z 1920 roku następowało zgodnie z określoną procedurą zakończoną wydaniem stosownego dokumentu, ale jeżeli ogól okoliczności wskazuje, że ktoś takie zwolnieni otrzymał to można odmówić poświadczenie posiadania obywatelstwa polskiego nawet jeżeli stosowny dokument nie zostanie odnaleziony.

27. II OSK 2838/15 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Konsul RP w T.- jako organ właściwy w sprawach związanych z wykonaniem obowiązku wojskowego przez obywateli polskich zamieszkałych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej

28. II OSK 2052/13 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Pod rządami ustawy o obywatelstwie z 1920 roku i ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym ukończenie przez mężczyznę, który wcześniej nabył obywatelstwo obce, 60 roku życia, powodowało utratę obywatelstwa polskiego z dniem 1 stycznia następnego roku kalendarzowego.

29. II OSK 633/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Dwa zaświadczenia organów wojskowych, z których wynikało, iż ojciec skarżącego zgodnie z komputerowym oraz tradycyjnym wykazem nie został powołany do służby w Siłach Zbrojnych Izraela są niewystarczające gdyż nie dokumentują przebiegu służby wojskowej, rodzaju tejże służby, a także czasu jej trwania.

30. II OSK 1700/09 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego.

31. II OSK 1592/09 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Pojęcia sformułowane w przepisie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, w tym pojęcie "służby wojskowej" należy oceniać na podstawie przepisów polskich, a regulacje prawne innego państwa powinny być wzięte posiłkowo pod uwagę jedynie w sytuacji, gdy nie jest możliwe określenie charakteru obowiązków nieznanych prawu polskiemu.

32. II OSK 216/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Wstąpienie do sił rezerwowych Izraelu powodowało utratę obywatelstwa.

33. II OSK 1846/09 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego.

34. IV SA/Wa 2533/17 - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Zgoda władz wojskowych na wyjazd zagranicę nie była równoznaczna ze zwolnieniem z obowiązku odbycia służby wojskowej

35. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 września 2010 r. II OSK 1852/09
    

    Użyte w art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego pojęcie "wstąpienie do służby wojskowej" obejmuje swym zakresem nie tylko dobrowolne podjęcie służby w wojsku obcego państwa, ale także podjęcie tej służby wynikające z przepisów prawa państwa obcego, które obowiązek podjęcia takiej służby przewidywały

36. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 września 2010 r. II OSK 1618/09
    

    Pojęcia sformułowane w przepisie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, w tym pojęcie "służby wojskowej", należy oceniać na podstawie przepisów polskich. Regulacje prawne innego państwa powinny być wzięte pod uwagę jedynie w sytuacji, gdy jakiś rodzaj służby wojskowej lub tryb podjęcia tej służby nie jest znany prawu polskiemu. W takim wypadku należy uwzględnić przepisy regulujące służbę wojskową w państwie, w którym obywatel polski ją podjął.

37. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2010 r. II OSK 1653/09
    

    Wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego w świetle art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.

38. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2010 r. II OSK 1616/09
    

    Interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy (obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym), z tym jednakże zastrzeżeniem, że podleganie przez daną osobę obowiązkom wojskowym w państwie trzecim w formie nieznanej prawu polskiemu nie wyłącza możliwości stwierdzenia utraty przez nią obywatelstwa. Omawiane zastrzeżenie odnoszone być powinno do sytuacji, gdy rodzaj służby, zasady jej odbywania, a przede wszystkim zobowiązania, jakie na siebie nakłada dana osoba, wstępując do struktur militarnych (wojska) innego państwa, kreuje pomiędzy tymi podmiotami stosunek wymuszający posłuszeństwo i zależność takiej osoby od władz państwa trzeciego a nie Polski.

39. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lipca 2010 r. II OSK 1955/09
    

    Przestanie podlegania obowiązkowej służbie wojskowe na skutek osiągnięcia odpowiedniego wieku powodowało utratę obywatelstwa polskiego przez mężczyznę pod rządami ustawy z 1920 roku. Zdaniem Sądu taka wykładnia nie jest sprzeczna z obecnie obowiązującą Konstytucją.

40. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 czerwca 2010 r. II OSK 786/09
    

    W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, z wykładni celowościowej i systemowej ustawy o obywatelstwie w związku z ustawą o powszechnym obowiązku wojskowym z 1938 r. uprawniony jest wniosek, iż utrata obywatelstwa polskiego na podstawie tego przepisu w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich następowała nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego przymusowej służby w obcym wojsku, będącego konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa. 

41. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2010 r. II OSK 393/09
    

    Utrata obywatelstwa polskiego ze względu na służbę w obcej armii nie była uzależniona od wcześniejszego nabycia przez tą osobę obywatelstwa państwa obcego. Wstąpienie do obcego wojska to samodzielna podstawa utraty obywatelstwa.

42. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2008 r. II OSK 1328/07
    

    Przymusowe wcielenie do armii niemieckiej w czasie II Wojny Światowej nie powodowało utraty obywatelstwa polskiego.

43. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2008 r. II OSK 686/07
    Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2008 r.II OSK 715/07
    

    Z wykładni celowościowej i systemowej art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego w związku z ustawą o powszechnym obowiązku wojskowym z 1938 r., uprawniony jest wniosek, iż utrata obywatelstwa polskiego na podstawie tego przepisu w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich następowała nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego przymusowej służby w obcym wojsku, będącego konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa.

44. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2008 r. IV SA/Wa 701/08
    

    Nabywający obce obywatelstwo traci jednocześnie polskie, tylko wówczas gdy uzyskał zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego.

45. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2008 r. II OSK 322/07
    

    1. Z wykładni celowościowej i systemowej art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie z dnia 20 stycznia 1920 r. w związku z ustawą o powszechnym obowiązku wojskowym z 1938 r. uprawniony jest wniosek, iż utrata obywatelstwa polskiego na podstawie tego przepisu w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich następowała nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego przymusowej służby w obcym wojsku, będącego konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa.

    2. Wykładnia art. 11 pkt 2 powołanej ustawy, sprowadzająca się do utożsamienia służby wojskowej wyłącznie z czynną służbą wojskową, nie jest prawidłowa.

46. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 marca 2008 r. IV SA/Wa 21/08
    

    Sąd uznaje zatem za prawidłową wykładnię art. 11 pkt 1 ustawy z 1920, dokonaną przez Ministra. Z art. 11 pkt 1 ustawy wynikała zasada, iż nabycie obywatelstwa obcego pociągało za sobą automatycznie skutek w postaci utraty obywatelstwa polskiego. Odstępstwo od tej zasady uczyniono w odniesieniu do mężczyzn podlegających obowiązkowi wojskowemu według polskiego prawa. Podległość temu obowiązkowi była jedynym uzasadnieniem istnienia tego wyjątku. Wychodząc z tego założenia należy przyjmować, iż zwolnienie ze wskazanego wyżej obowiązku po dacie nabycia obywatelstwa obcego pociągało za sobą brak przesłanek do dalszego stosowania odstępstwa od zasady utraty obywatelstwa polskiego wskutek nabycia obywatelstwa obcego. Nie niweczy tej konstrukcji fakt niepokrywania się daty nabycia obywatelstwa obcego (wcześniejszej) z datą utraty obywatelstwa polskiego (późniejszej). Z racji wskazanych powyżej uzasadnionym jest bowiem wywodzenie z treści art. 11 pkt 1 ustawy z 1920 r., w odniesieniu do osób, które podlegając polskiemu obowiązkowi wojskowemu, nabyły obywatelstwo obce, skutku zawieszającego, polegającego na tym, iż osoby te nie tracą obywatelstwa polskiego w okresie podlegania obowiązkowi, niemniej tracą je z dniem jego ustania.

47. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2008 r. II OSK 1920/06
    

    1. Z wykładni celowościowej art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego można wyprowadzić wniosek, iż utrata obywatelstwa polskiego na podstawie tego przepisu w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich następowała nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego przymusowej służby w obcym wojsku, będącego konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa.

    2. Trudno jest uznać, że w sytuacjach przymusowego wcielenia obywateli polskich do służby wojskowej w państwach wrogich Polsce, czy uzasadnionego szczególnymi okolicznościami wstępowania Polaków do służby wojskowej w państwach prowadzących wspólną walkę przeciwko Niemcom w czasie II wojny światowej następował z mocy ustawy skutek w postaci utraty przez te osoby obywatelstwa polskiego.

48. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 grudnia 2007 r. II OSK 1783/06
    

    Dopiero moment formalnego przyjęcia do struktur obcego wojska, potwierdzony przysięgą służbową (wojskową), kreuje stosunek zależności i posłuszeństwa dla obcej władzy, a w konsekwencji decyduje o kolizji z interesem Polski, wiąże się, bowiem z uchybieniem obowiązkowi wierności wobec Rzeczypospolitej.

49. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2007 r. IV SA/Wa 1345/07
    

    Mężczyzna ur. w 1896 r. aż do 29 maja 1950 r. P. podlegał obowiązkowi czynnej służbie wojskowej , zatem nie utracił polskiego obywatelstwa. Dopiero ustawa z dnia 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 46), która weszła w życie właśnie 29 maja 1950 r., nakładała powszechny obowiązek obrony na mężczyzn w wieku 18 - 50 lat. Skracając wiek podlegania temu obowiązkowi (z 60 do 50 lat) ustawa ta zwolniła mężczyznę ur. w 1896 r. z obowiązku wojskowego. Dlatego z dniem 29 maja 1950 r. utracił on polskie obywatelstwo

50. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 września 2007 r. II OSK 1693/06
    

    Trudno jest uznać, że w sytuacjach przymusowego wcielenia obywateli polskich do służby wojskowej w państwach wrogich Polsce czy uzasadnionego szczególnymi okolicznościami wstępowania Polaków do służby wojskowej w państwach prowadzących wspólną walkę przeciwko Niemcom w czasie II wojny światowej następował z mocy ustawy skutek w postaci utraty przez te osoby obywatelstwa polskiego.

51. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 2007 r. IV SA/Wa 470/07
    

    Artykuł 11 ust. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44) odmiennie należało stosować w czasie pokoju aniżeli w czasie wojny. Wstąpienie obywatela polskiego do służby wojskowej w państwie sojuszniczym albo nawet w państwie obcym niezwiązanym z Polską żadnym układem o sojuszu i wzajemnej pomocy, ale walczącym z państwem nieprzyjacielskim wydaje się zgodne z interesem polskim i nie mogło powodować sankcji polegającej na utracie obywatelstwa polskiego. Natomiast odmiennie i wnikliwie należy oceniać udział obywateli polskich w służbach armii okupacyjnych, oceniając czy zgłosiły się do służby "ochotniczo" czy też zostały "przemocą wcielone", co było konsekwencją narzuconego tym osobom obywatelstwa.

52. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 grudnia 2006 r. IV SA/Wa 1134/06
    

    Służba w obcej armii powodowała utratę obywatelstwa polskiego.

53. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2006 r.IV SA/Wa 1632/06
    

    Przymusowe wcielenie do służby wojskowej lub faktyczny, obiektywny brak możliwości uzyskania zgody właściwego organu (np. w związku z działaniami wojennymi lub okupacją) może wyłączyć stosowanie przepisów przewidujących utratę obywatelstwa w związku ze służbą w obcej armii.

54. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 stycznia 2006 r. IV SA/Wa 494/05
    

    Sąd stwierdził, że mężczyzna z obcym obywatelstwem, jeżeli na skutek upływu czasu przestał podlegać obowiązkowej służbie wojskowej to tracił obywatelstwo polskie. Jest to tzw. zasada czasowego obywatelstwa mężczyzn wynikająca z orzecznictwa sprzecznej z zasadą trwałości obywatelstwa polskiego.

55. II OSK 1820/10 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
    

    Interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy (obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym), z tym jednakże zastrzeżeniem, że podleganie przez daną osobę obowiązkom wojskowym w państwie trzecim w formie nieznanej prawu polskiemu nie wyłącza możliwości stwierdzenia utraty przez nią obywatelstwa.

• orzecznictwo