Pełnoletność osób urodzonych za granicą
W okresie od 31 stycznia 1920 r. do 18 stycznia 1951 r. obowiązywała zasada, że do momentu uzyskania pełnoletniości utrata obywatelstwa przez ojca powodowała utratę obywatelstwa dziecka ślubnego. Z tego względu kluczowe jest określenie, w jakim wieku osiągana była pełnoletność.
Po rozbiorach na terenie Rzeczypospolitej obowiązywało kilka systemów prawnych odziedziczonych po zaborcach i na podstawie tych regulacji pełnoletność osiągano w innym wieku. W Kodeksie Cywilnym Królestwa Polskiego, w Kodeksie Cywilnym obowiązującym na Ziemiach Zachodnich oraz w Zwodzie Praw Imperium Rosyjskiego (obowiązywał na Ziemiach Wschodnich) datą graniczną było 21 lat, natomiast w Powszechnej Księdze Ustaw Cywilnych obowiązującej na terenie byłego zaboru austriackiego – aż 24 lata. Unifikacja tych rozbieżnych systemów nastąpiła dopiero w 1946 roku i od tego momentu pełnoletność osiąga się w wieku 18 lat.
Aby ustalić, w jakim wieku obywatel polski urodzony za granicą osiągnął pełnoletność, należy ustalić, według jakiego prawa powinniśmy określać jego zdolność osobistą. Na mocy ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwem dla stosunków prywatnych wewnętrznych, zdolność osobistą obywatela polskiego określa się według prawa obowiązującego w miejscu jego zamieszkania. Ustawa ta obowiązywała od 13 listopada 1926 r. do 1 stycznia 1965 r.
Zgodnie z art. 3 wspomnianej ustawy, miejscem zamieszkania jest miejsce na obszarze Polski, gdzie obywatel polski mieszka z zamiarem stałego pobytu. Jeżeli ma kilka miejsc zamieszkania, to właściwe jest prawo miejsca, w którym skupiał się główny i przeważający zakres jego działalności. Obywatel polski mieszkający zagranicą, podlegał prawu obowiązującemu w ostatnim miejscu zamieszkania w Polsce.
Co jednak w przypadku, gdy obywatel polski nie mieszkał w ogóle w Polsce albo nie da się tego ustalić? Wówczas właściwe będzie prawo obowiązujące w stolicy państwa. Regulacja ta nakazuje traktować osobę, która nie ma miejsca zamieszkania Polsce urodzoną za granicą tak, jakby mieszkała w Warszawie. W praktyce oznacza to stosowanie przepisów obowiązującego wówczas Kodeksu Napoleona, zgodnie z którymi pełnoletność osiągano po ukończeniu 21 roku życia.
KS
