Możliwość utraty obywatelstwa przez wdowy i sieroty
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 października 2021 r. (II OSK 65/21) przypomniał zasadę, że pod rządami ustawy z 1920 roku wdowy i sieroty nie są chronione od utraty obywatelstwa polskiego przez status zmarłego męża czy ojca, ale mogą utracić obywatelstwo polskie indywidualnie. Taki pogląd był już wyrażany w poprzednich orzeczeniach - wyrok WSA w Warszawie z 21 września 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 507/06 zaaprobowany w wyroku NSA z 31 stycznia 2008 r., sygn. akt II OSK 1919/06.
Oznacza to, że wdowa niepodlegająca służbie wojskowej lub małoletnia sierota traciły obywatelstwo polskie na skutek naturalizacji. Zasada ta obowiązywała do 19 stycznia 1951 roku
Sąd uzasadniając swój pogląd stwierdził, że omawiany art. 13 dotyczy nabycia lub utraty obywatelstwa przez ojca rodziny, a więc konkretnych zdarzeń prawnych, których podmiotem może być tylko osoba żyjąca. Cel tej regulacji, jakim jest zasada jednolitości obywatelstwa małżonków, może być zrealizowany tylko za życia obojga.
Można się co do zasady zgodzić z taką interpretacją, jednak można wyrazić obawę czy nie pojawią się niekorzystne dla wdów i sierot interpretacje prawne, których skutkiem może być pogląd, że utrata obywatelstwa następowałaby z chwilą śmierci ojca rodziny, jeżeli naturalizacja wdowy czy sieroty miała miejsce jeszcze za jego życia.
