Sukces w postępowaniu przed Ministrem – droga do potwierdzenia obywatelstwa dla potomków obywatelek polskich urodzonych przed 1933 rokiem otwarta
Minister przychylił się do argumentacji podniesionej przez zespół naszej Kancelarii, zgodnie z którą wszystkie kobiety urodzone pod rządami ustawy z dnia 20 stycznia 1920 roku o obywatelstwie Państwa Polskiego (to jest – przed 19 stycznia 1933 roku), które z chwilą urodzenia nabyły podwójne obywatelstwo, nie traciły obywatelstwa polskiego mimo posiadania obywatelstwa innego państwa.
Przedmiotowe przełomowe rozstrzygnięcie zapadło po rozpatrzeniu przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji odwołania od decyzji Wojewody odmawiającej potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego Wnioskodawcy będącemu Klientem naszej Kancelarii. Wnioskodawca wywodził swoje polskie obywatelstwo od matki urodzonej w 1929 roku w Brazylii. Z chwilą urodzenia nabyła ona jednocześnie obywatelstwo polskie po swoim ojcu oraz obywatelstwo brazylijskie zgodnie z prawem ziemi.
Według podtrzymywanego przez lata stanowiska organów administracji fakt nabycia obywatelstwa państwa obcego pod rządami ustawy z 1920 roku zawsze skutkował utratą obywatelstwa polskiego. Taka interpretacja przepisów była szczególnie niekorzystna dla ślubnych córek obywateli polskich. Przyjmowano bowiem, że gdy z chwilą urodzenia nabywały one obywatelstwo polskie i obce, to zgodnie z zasadą jednolitości obywatelstwa rodziny w okresie małoletności nadal utrzymywały obywatelstwo polskie, ale traciły je z chwilą osiągnięcia pełnoletności. W bardziej korzystnej sytuacji byli mężczyźni z podwójnym obywatelstwem, którzy po ukończeniu 18 roku życia podlegali obowiązkowi powszechnej służby wojskowej, co chroniło ich przed utratą polskiego obywatelstwa.
Taką interpretację przepisów zastosowano początkowo również w przedmiotowej sprawie. Wojewoda stwierdził, iż matka Wnioskodawcy, z uwagi na to, że posiadała też obywatelstwo obce, utraciła polskie obywatelstwo z chwilą osiągnięcia pełnoletności (gdy jej obywatelstwo przestało zależeć od obywatelstwa jej ojca). W odwołaniu od decyzji Wojewody zespół naszej Kancelarii argumentował jednak, iż art. 11 pkt 1 ustawy o obywatelstwie polskim z 1920 roku należy rozumieć tak, iż utrata obywatelstwa polskiego następowała wyłącznie w sytuacji, gdy obywatelstwo obce zostało nabyte później niż polskie. Potwierdzeniem takiego stanowiska są najnowsze orzeczenia sądów administracyjnych, w szczególności – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2022 r. (sygn. akt II OSK 2095/21), w uzasadnieniu którego Sąd stwierdził, iż: „(…) Za niedopuszczalną należy uznać taką wykładnię art. 11 pkt 1 ustawy o obywatelstwie z 1920 roku, która zakłada utratę obywatelstwa polskiego w sytuacji jednoczesnego nabycia obywatelstwa polskiego i obcego lub następczego nabycia obywatelstwa polskiego przez obywatela państwa obcego”. Wyrok ten opisywaliśmy na naszej stronie we wrześniu 2023 roku.
Minister, rozpatrując odwołanie, przychylił się do przytoczonej argumentacji i potwierdził, iż matka Wnioskodawcy nie utraciła polskiego obywatelstwa pod rządami ustawy z 1920 roku – obywatelstwo obce nabyła bowiem równocześnie z polskim. Co za tym idzie, Wnioskodawca również nabył polskie obywatelstwo.
Należy uznać to za przełom w sprawach o potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez osoby, które wywodzą swoje obywatelstwo od kobiet (ślubnych córek obywateli polskich) urodzonych przed 1933 rokiem. Można liczyć na to, iż decyzja Ministra będzie miała charakter precedensowy i otworzy drogę do uzyskania polskiego obywatelstwa dla wielu osób, które dotychczas nie miały możliwości ubiegać się o potwierdzenie polskiego obywatelstwa z uwagi na niekorzystną dotąd wykładnię przepisów ustawy z 1920 roku.
