PASZPORTY

Procedura wydania paszportu

Dokument paszportowy wydaje się na wniosek osoby pełnoletniej po przedłożeniu wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych i uiszczeniu należnej opłaty. Paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych są wydawane bez pobierania opłat. W paszportach tymczasowych nie zamieszcza się danych biometrycznych.

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego składa się osobiście, z wyjątkiem następujących przypadków:

1. wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza;
2. wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie pozostającej pod władzą rodzicielską składają rodzice, a niepozostającej pod władzą rodzicielską składa opiekun ustanowiony przez sąd.

Przy składaniu wniosku o wydanie dokumentu paszportowego jest wymagana obecność osoby małoletniej, która ukończyła 5 lat, oraz osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie. Przy składaniu wniosku o wydanie paszportu dyplomatycznego lub paszportu służbowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych jest wymagana obecność osoby małoletniej oraz osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie. W uzasadnionych przypadkach, gdy w danym państwie nie ma polskiego urzędu konsularnego lub warunki uniemożliwiają lub znacznie utrudniają osobiste złożenie wniosku o wydanie paszportu tymczasowego w urzędzie konsularnym, na wniosek osoby ubiegającej się o wydanie paszportu tymczasowego, konsul może odstąpić od wymogu osobistego złożenia wniosku i osobistego odbioru tego dokumentu.

Na wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej jest wymagana pisemna zgoda obojga rodziców, których własnoręczność podpisów poświadcza organ paszportowy lub notariusz, chyba że na podstawie orzeczenia sądu jeden z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub władza ta została ograniczona. W przypadku braku zgodności stanowisk rodziców lub niemożności uzyskania zgody jednego z nich, zgodę na wydanie dokumentu paszportowego zastępuje orzeczenie sądu rodzinnego. Jeżeli uzyskanie zgody jednego z rodziców jest niemożliwe lub znacznie utrudnione, dokument paszportowy za granicą może być wydany za zgodą tylko jednego z rodziców, o ile przemawia za tym dobro małoletniego.

3. W przypadku gdy małoletni przebywa za granicą bez opieki rodziców, paszport tymczasowy może być wydany bez ich zgody.

Odbiór dokumentu paszportowego następuje osobiście, z wyjątkiem osoby małoletniej i ubezwłasnowolnionej całkowicie, dla których odbioru dokumentu paszportowego może dokonać jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów. W uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza w warunkach szczególnie utrudnionego dojazdu do urzędu konsularnego, na wniosek osoby ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego, konsul może odstąpić od wymogu osobistego odbioru dokumentu paszportowego. W tym przypadku przepisu art. 16 nie stosuje się. Osoba odbierająca dokument paszportowy sprawdza za pomocą czytnika elektronicznego, czy dane osobowe i biometryczne zamieszczone w tym dokumencie są zgodne ze stanem faktycznym.

Wydania dokumentu paszportowego odmawia się na wniosek:

1. sądu prowadzącego przeciwko osobie ubiegającej się o dokument paszportowy postępowanie w sprawie karnej lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne;
2. organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko osobie ubiegającej się o wydanie dokumentu paszportowego.
3. W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem osoby ubiegającej się o dokument paszportowy, pomimo istnienia przesłanek uzasadniających odmowę jego wydania, konsul może wydać paszport tymczasowy. O wydaniu takiego paszportu konsul informuje organ, który wystąpił z wnioskiem o niewydawanie dokumentu paszportowego.

Treść paszportu

W dokumencie paszportowym zamieszcza się następujące dane:

1. nazwisko;
2. imię (imiona);
3. datę i miejsce urodzenia;
4. obywatelstwo;
5. płeć;
6. wizerunek twarzy i podpis posiadacza;
7. datę wydania i datę upływu ważności dokumentu paszportowego;
8. serię i numer dokumentu paszportowego;
9. numer PESEL;
10. nazwę organu wydającego;
11. dane biometryczne.

W dokumentach paszportowych wydawanych osobom małoletnim, które nie ukończyły 13 lat, nie zamieszcza się podpisu posiadacza. W dokumentach paszportowych wydawanych osobom, które ukończyły 13 lat, nie zamieszcza się podpisu posiadacza, jeżeli osoby te z powodu niepełnosprawności nie mogą złożyć podpisu samodzielnie. W dokumentach paszportowych wydawanych osobom, od których pobranie odcisków palców jest fizycznie niemożliwe, nie zamieszcza się obrazu linii papilarnych.

Wymiana paszportu

W przypadku zmiany lub konieczności sprostowania danych zamieszczonych w dokumencie paszportowym, osoba posiadająca ważny dokument paszportowy jest obowiązana wystąpić o jego wymianę niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę albo sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku małżeństwa zawartego przed konsulem lub organem zagranicznym - od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa. W przypadku obywateli polskich przebywających za granicą termin,, wynosi 90 dni.

Paszporty szczególne

1. Paszporty tymczasowe
   
   W wyjątkowych sytuacjach dotyczących osoby występującej o paszport, w szczególności uzasadnionych:
   1. względami ochrony życia i zdrowia tej osoby,
   2. poważnymi trudnościami w prowadzeniu przez nią działalności humanitarnej,
   3. posiadaniem w paszporcie wiz lub pieczęci potwierdzających przekraczanie granicy państw lub pobyt na ich terytorium, co uniemożliwia lub znacznie utrudnia wjazd na terytorium innego państwa,
   4. względami bezpieczeństwa państwa
   - po uprawdopodobnieniu tych okoliczności, tej samej osobie można wydać drugi paszport, z tym że okres jego ważności wynosi 2 lata od daty jego wydania.
   
   Paszport tymczasowy wydaje się:
   1. osobom przebywającym za granicą, na czas oczekiwania przez nie na doręczenie paszportu sporządzonego w Rzeczypospolitej Polskiej;
   2. osobom przebywającym czasowo w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, na powrót do miejsca stałego pobytu;
   3. osobom przebywającym w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny.
   Dopuszcza się możliwość wydania paszportu tymczasowego z urzędu osobom przebywającym za granicą, które nie posiadają dokumentu paszportowego, jeżeli przemawiają za tym ważne okoliczności.
   
   

   W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wydawanie przez konsula paszportu tymczasowego bez zamieszczania w tym paszporcie numeru PESEL:

   1. małoletniemu urodzonemu za granicą;
   2. obywatelowi polskiemu zamieszkałemu poza okręgiem konsularnym;
   3. obywatelowi polskiemu stale zamieszkałemu w okręgu konsularnym, któremu do chwili złożenia wniosku o paszport nie został nadany numer PESEL.


2. Paszporty dyplomatyczne
   

   W paszporcie dyplomatycznym oprócz danych jak w zwykłym paszporcie zamieszcza się dodatkowo stopień dyplomatyczny, funkcję, stanowisko lub tytuł posiadacza paszportu.

   Uprawnionymi do otrzymania paszportu dyplomatycznego są:

   1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
   2. Marszałek i wicemarszałkowie Sejmu;
   3. Marszałek i wicemarszałkowie Senatu;
   4. Prezes i wiceprezesi Rady Ministrów;
   5. ministrowie, sekretarze i podsekretarze stanu;
   6. posłowie i senatorowie;
   7. posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani w Rzeczypospolitej Polskiej;
   8. Prezes, Wiceprezes i sędziowie Trybunału Konstytucyjnego;
   9. Pierwszy Prezes i Prezesi Sądu Najwyższego;
   10. Prezes i wiceprezesi Naczelnego Sądu Administracyjnego.

   Paszporty dyplomatyczne otrzymują także małżonkowie tych osób wymienionych, jeżeli towarzyszą im w podróży służbowej poza granicami kraju.

   Uprawnionymi do otrzymania paszportu dyplomatycznego są również osoby zajmujące stanowiska lub pełniące funkcje:

   1. w służbie zagranicznej, które posiadają stopień dyplomatyczny;
   2. związane z przywilejami i immunitetami dyplomatycznymi na podstawie umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub zwyczajów międzynarodowych;
   3. w wyniku skierowania do pracy w organizacjach międzynarodowych.

   Paszport dyplomatyczny przysługuje członkom rodziny tych osób, jeżeli pozostają z nimi we wspólnocie domowej i przesiedlają się z nimi za granicę. Członkowie rodzin tych osób, nieprzesiedlający się za granicę są uprawnieni do otrzymania paszportu dyplomatycznego w celu odwiedzin tych osób. Uprawnieni do otrzymania paszportu dyplomatycznego są także byli Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej, byli Prezesi Rady Ministrów oraz byli Ministrowie Spraw Zagranicznych, którzy zostali powołani do pełnienia tych funkcji, poczynając od dnia 24 sierpnia 1989 r.

   Paszportem dyplomatycznym można się legitymować wyłącznie w trakcie podróży służbowej lub w związku z wykonywaniem czynności służbowych poza granicami kraju.

   W przypadkach uzasadnionych potrzebami służby zagranicznej oraz względami bezpieczeństwa państwa tej samej osobie można wydać drugi paszport dyplomatyczny lub służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W przypadkach uzasadnionych potrzebą ochrony interesów Rzeczypospolitej Polskiej za granicą minister właściwy do spraw zagranicznych może podjąć decyzję o wydaniu paszportu dyplomatycznego również innym obywatelom polskim.

3. Paszporty służbowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych
   

   Paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych przysługuje członkom służby zagranicznej nieposiadającym stopnia dyplomatycznego oraz innym osobom skierowanym do wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej. Paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych przysługuje członkom rodziny tych osób, jeżeli pozostają z nimi we wspólnocie domowej i przesiedlają się z nimi za granicę. Członkowie rodzin tych osób, nieprzesiedlający się za granicę są uprawnieni do otrzymania paszportu służbowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w celu odwiedzin tych osób.

   Paszportem służbowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych można się legitymować wyłącznie w trakcie podróży służbowej lub w związku z wykonywaniem czynności służbowych poza granicami kraju.

   W przypadkach uzasadnionych potrzebami służby zagranicznej oraz względami bezpieczeństwa państwa tej samej osobie można wydać drugi paszport dyplomatyczny lub służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W przypadkach uzasadnionych potrzebą ochrony interesów Rzeczypospolitej Polskiej za granicą minister właściwy do spraw zagranicznych może podjąć decyzję o wydaniu paszportu służbowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych również innym obywatelom polskim.

Okres ważności paszportów

Paszport jest ważny przez okres 10 lat od daty jego wydania. Paszport wydany małoletniemu, który nie ukończył 13 lat, jest ważny 5 lat od daty jego wydania. Paszport tymczasowy jest ważny przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od daty jego wydania. Paszport dyplomatyczny i paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych są ważne przez okres w nich wskazany, z tym że okres ich ważności nie może przekroczyć 10 lat od daty ich wydania. Utrata ważności dokumentu paszportowego nie pozbawia jego posiadacza prawa wjazdu na podstawie tego dokumentu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Utrata paszportu

Osoba, która utraciła dokument paszportowy lub której dokument paszportowy uległ zniszczeniu, jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym organ paszportowy, który dokument wydał lub organ paszportowy właściwy ze względu na miejsce pobytu tej osoby. Odnaleziony dokument paszportowy nie podlega zwrotowi osobie, której został uprzednio wydany. Osoba, która znalazła dokument paszportowy innej osoby, jest obowiązana do przekazania tego dokumentu do najbliższego organu paszportowego, Policji lub innego organu administracji publicznej. Organy te przekazują dokument organowi paszportowemu, który go wydał. Jeżeli osoba odnalazła własny dokument paszportowy wcześniej zgłoszony jako utracony, jest obowiązana do jego zwrotu właściwemu miejscowo organowi paszportowemu. Obowiązek zwrotu dokumentu paszportowego następuje bez względu na to, czy osoba posiada już nowy dokument wydany w miejsce utraconego, czy też o wydanie nowego dokumentu nie występowała.

Unieważnienie paszportu

Dokument paszportowy traci ważność:

1. z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub znalezieniu;
2. z dniem podjęcia przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia o wyrażeniu zgody na zrzeczenie się utraty obywatelstwa polskiego przez posiadacza dokumentu paszportowego;
3. z dniem śmierci jego posiadacza;
4. po upływie 60 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę danych albo sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku małżeństwa zawartego przed konsulem lub organem zagranicznym - od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa.W przypadku obywateli polskich przebywających za granicą termin ten wynosi 4 miesiące.

Dokument paszportowy podlega unieważnieniu:

1. na wniosek:
   1. sądu prowadzącego przeciwko posiadaczowi dokumentu paszportowego postępowanie w sprawie karnej lub postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne,
   2. organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko posiadaczowi dokumentu paszportowego;
2. jeżeli został wydany z naruszeniem przepisów ustawy; Na wniosek sądu prowadzącego postępowanie w sprawie o wykonywanie władzy rodzicielskiej, unieważnia się dokument paszportowy małoletniego, w stosunku do którego ma zostać wydane orzeczenie w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej.

Unieważnienie i odmowa wydania dokumentu paszportowego następuje w drodze decyzji administracyjnej. Wniesienie odwołania od decyzji o unieważnieniu tego dokumentu nie wstrzymuje jej wykonania. Osoba, wobec której wydano decyzję o unieważnieniu dokumentu paszportowego, jest obowiązana do jego zwrotu organowi paszportowemu. Osoba zgłaszająca zgon lub inna osoba posiadająca dokument paszportowy osoby zmarłej jest obowiązana do zwrotu tego dokumentu kierownikowi urzędu stanu cywilnego, właściwemu do sporządzenia aktu zgonu lub organowi paszportowemu.

W przypadku wydania decyzji o unieważnieniu paszportu, przysługuje zwrot opłaty paszportowej za każdy pełny rok objęty unieważnieniem paszportu.

Wysokość opłaty podlegającej zwrotowi organ paszportowy ustala w drodze decyzji administracyjnej wydawanej z urzędu, przyjmując za każdy pełny rok:

1. jedną dziesiątą - w przypadku unieważnienia paszportu z terminem ważności 10 lat,
2. jedną piątą - w przypadku unieważnienia paszportu z terminem ważności 5 lat,
3. jedną drugą - w przypadku unieważnienia paszportu z terminem ważności 2 lat

- części opłaty obowiązującej w dniu wydania decyzji w tej sprawie.

Wysokość opłaty podlegającej zwrotowi może być ustalona również w decyzji o unieważnieniu paszportu.

Właściwość organów

Minister właściwy do spraw wewnętrznych jest organem właściwym w sprawach zapewnienia książeczek dokumentów paszportowych, sporządzania paszportów oraz na wniosek ministra właściwego do spraw zagranicznych, sporządzania paszportów dyplomatycznych i paszportów służbowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Konsul i wojewoda są organami właściwymi w sprawach sporządzania paszportów tymczasowych. Koszty związane z wydawaniem dokumentów paszportowych przez organy paszportowe są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz wojewodowie, każdy w zakresie swojego działania. Koszty związane z wydawaniem dokumentów paszportowych przez konsulów oraz paszportów dyplomatycznych i paszportów służbowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zagranicznych. Minister właściwy do spraw wewnętrznych sprawuje zwierzchni nadzór nad prowadzeniem spraw dotyczących paszportów i paszportów tymczasowych. Minister właściwy do spraw zagranicznych sprawuje zwierzchni nadzór nad prowadzeniem spraw dotyczących paszportów dyplomatycznych i paszportów służbowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Minister właściwy do spraw wewnętrznych jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do wojewodów i konsulów, w zakresie wskazanym w ustawie, a dotyczącym paszportów i paszportów tymczasowych.
Paszporty i paszporty tymczasowe w Rzeczypospolitej Polskiej wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia wojewoda właściwy ze względu na miejsce stałego pobytu osoby ubiegającej się o dokument paszportowy, a w razie braku takiego miejsca - według ostatniego miejsca stałego pobytu tej osoby, a za granicą - konsul. Osobom zamieszkującym w Rzeczypospolitej Polskiej, wobec których nie można ustalić właściwości miejscowej, o której mowa w ust. 1, paszporty i paszporty tymczasowe wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu tej osoby. Paszport tymczasowy wydaje w Rzeczypospolitej Polskiej wojewoda, a za granicą konsul - właściwi dla miejsca czasowego pobytu tej osoby.
W uzasadnionych przypadkach, gdy przemawia za tym ważny interes państwa, paszport może wydać minister właściwy do spraw wewnętrznych. Paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia minister właściwy do spraw zagranicznych. Paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych mogą być, za zgodą ministra właściwego do spraw zagranicznych, unieważnione za granicą przez konsula. W uzasadnionych przypadkach, na polecenie ministra właściwego do spraw zagranicznych, złożenie wniosku o wydanie paszportu dyplomatycznego lub paszportu służbowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, odbiór paszportu dyplomatycznego lub paszportu służbowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz dokonanie dodatkowego wpisu w paszporcie dyplomatycznym może nastąpić w urzędzie konsularnym.

Opłaty

Za wydanie paszportu pobiera się opłatę w wysokości 140 zł.

Za wydanie drugiego paszportu pobiera się opłatę w wysokości 280 zł.

Za wydanie paszportu osobom małoletnim, które w dniu złożenia wniosku nie ukończyły 13. roku życia, pobiera się opłatę w wysokości 60 zł.

Za wydanie paszportu tymczasowego pobiera się opłatę w wysokości 30 zł.

Opłatę wpłaca się do kasy właściwego organu paszportowego lub na rachunek bankowy tego organu, ponosząc związane z tym koszty.

Ulga 50 %w opłacie za wydanie paszportu przysługuje:

1. emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym
2. osobom przebywającym w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystającym z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych;
3. kombatantom;
4. osobom małoletnim do czasu podjęcia ustawowo określonego obowiązku szkolnego, uczniom i studentom.

Nie pobiera się opłaty za wydanie paszportu od:

1. osób, które w dniu złożenia wniosku o wydanie paszportu mają ukończone 70 lat;
2. osób, przebywających w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, jeżeli ich wyjazd za granicę następuje w celu długotrwałego leczenia lub w związku z koniecznością poddania się operacji;
3. osób, które złożyły wniosek o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej;
4. żołnierzy wyznaczonych do pełnienia służby poza granicami państwa, z wyjątkiem żołnierzy zawodowych.

Opłatę za wydanie paszportu obniża się w przypadku wydania nowego paszportu przed upływem terminu ważności dotychczas posiadanego paszportu na skutek wystąpienia jednej z następujących okoliczności:

1. zmiany lub konieczności sprostowania niektórych danych podlegających wpisowi do paszportu,
2. zmiany wyglądu osoby posiadającej paszport, mogącej utrudnić ustalenie jej tożsamości;
3. braku w dotychczas posiadanym paszporcie miejsca na umieszczenie w nim wiz lub stempli poświadczających przekroczenie granicy.

Opłatę, ustala się odejmując od opłaty obowiązującej w dniu złożenia wniosku o nowy paszport jedną dziesiątą część opłaty za każdy pełny rok pozostający do upływu ważności dotychczas posiadanego paszportu - w przypadku paszportu z terminem ważności 10 lat lub jedną piątą - w przypadku wydania paszportu z terminem ważności 5 lat.

Opłatę za wydanie nowego paszportu przed upływem terminu ważności dotychczas posiadanego paszportu podwyższa się o 200 % w stosunku do opłaty za wydanie paszportu obowiązującej wnioskodawcę w dniu złożenia wniosku o nowy paszport, jeżeli paszport został utracony lub zniszczony z przyczyn zawinionych przez jego posiadacza. Za paszporty i paszporty tymczasowe wydane przez konsula pobiera się opłatę w wysokości określonej w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej.

Okładka polskiego paszportu

Okładka zewnętrzna, kolor bordo, z tworzywa sztucznego, z wytłoczonymi napisami w języku polskim, francuskim i angielskim oraz godłem w kolorze złotym.