Uznanie dziecka, a kwestia obywatelstwa polskiego
Uznanie dziecka – owa czynność prawna z zakresu prawa rodzinnego ma istotne znaczenie z punktu widzenia nabycia obywatelstwa polskiego przez dziecko, wynika to ze stosowanej w Polsce w tym zakresie "zasady krwi", inaczej nazywanej "IusSanguinis", wedle której prawo do obywatelstwa ex lege przysługuje na podstawie urodzenia z rodziców Polaków, nie zaś wyłącznie z tytułu urodzenia na terytorium Rzeczypospolitej (Ius Soli/prawo ziemi), co jest przewidziane jedynie w wyjątkowych sytuacjach (na przykład jeśli oboje rodziców jest nieznanych).
Uznanie dziecka powoduje więc, wedle polskiego porządku prawnego, relewantną zmianę w zakresie ustalenia, czy dziecko to nabyło z chwilą urodzenia, ex lege, obywatelstwo polskie, aczkolwiek wpływ uznania na obywatelstwo pod rządami kolejnych ustaw o obywatelstwie polskim unormowany jest odmiennie.
Uznanie dziecka a obywatelstwo polskie według ustawy z 1920 roku o obywatelstwie Państwa Polskiego
Stanowi w tej materii art. 6 omawianej ustawy:
"Przez uprawnienie, uznanie lub przysposobienie dziecko, liczące nie więcej niż 18 lat, nabywa obywatelstwo ojca lub matki, względnie innej osoby, uznającej lub przysposabiającej".
Wynika z tego, że uznanie dziecka miało wpływ na posiadanie przez nie obywatelstwa polskiego. Skutek uznania względem obywatelstwa dziecka ograniczony był jedynie przez wiek dziecka – uznanie musiało nastąpić przed ukończeniem przez dziecko 18 roku życia.
Uznanie dziecka przez obywatela polskiego powodowało więc nabycie przez nie obywatelstwa polskiego.
Uznanie dziecka a obywatelstwo polskie według ustawy z 1951 roku o obywatelstwie polskim
Ustawa ta nie odnosi się w ogóle do kwestii uznania dziecka. Należy więc rozumieć, iż nie statuuje żadnych ograniczeń w zakresie kwestii wpływu uznania dziecka na nabycie przez nie obywatelstwa polskiego po rodzicu uznającym, w szczególności nie określa żadnego terminu na uznanie dziecka. Zgodnie z obowiązującym wówczas kodeksem rodzinnym z dnia 27 czerwca 1950 roku według art. 44 i 45 ojciec mógł uznać dziecko już od jego poczęcia, kodeks nie określał natomiast żadnego terminu, po upływie którego uznanie dziecka byłoby niemożliwe.
Jeżeli dziecko uznane przez ojca Polaka spełniało ogólne przesłanki ustawowe nabycia ex lege obywatelstwa polskiego - uwzględniając osobę, która dziecko uznała, jako jego rodzica od chwili narodzin – nabywało z mocy prawa obywatelstwo polskie.
Ustawa owa wprowadzała co do zasady możliwość nabycia ex lege obywatelstwa polskiego, w przypadku kiedy przynajmniej jedno z jego rodziców było obywatelem polskim.
Uznanie dziecka a obywatelstwo polskie wedługustawy z 1962 roku o obywatelstwie polskim oraz według ustawy według ustawy z 2009 roku o obywatelstwie polskim
Sytuacja zakresie wpływu uznania dziecka na jego obywatelstwo ulega diametralnej zmianie pod rządami ustawy o obywatelstwie polskim z 1962 roku. Mianowicie wspomniana ustawa w art. 7. ust. 1. zdaniu pierwszym, ustanawia roczny termin na uznanie dziecka, aby miało ono wpływ na jego obywatelstwo, mianowicie stanowi: "Zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegająuwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, jeżeli nastąpiłyprzed upływem roku od dnia urodzenia się dziecka".
Wobec tego późniejsze, niż okresie roku od urodzenia dziecka, jego uznanie nie miało już wpływu na posiadane przez nie obywatelstwo.
Ustawodawca przewidział jednak w tym zakresie pewien wyjątek, dotyczący zmian w ustaleniu osoby ojca na skutek postępowań sądowych – o zaprzeczenie ojcostwa oraz o unieważnienie uznania dziecka. Art. 7. ust. 2. omawianej ustawy stanowi w tym zakresie, że: "Zmiany w ustaleniu osoby ojca, wynikające z orzeczenia sądu wydanego na skutekpowództwa o zaprzeczenie ojcostwa lub o unieważnienie uznania, podlegająuwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, chyba że osiągnęło onojuż pełnoletność. Jeżeli dziecko ukończyło szesnaście lat, zmiana obywatelstwamoże nastąpić jedynie za jego zgodą".
Art. 6 ustawy z 2009 roku o obywatelstwie polskim reguluje tę kwestię w sposób analogiczny.
Podsumowanie
Podsumowując, uznanie dziecka pod rządami każdej z obowiązujących na przestrzeni lat ustaw o obywatelstwie polskim mogło mieć wpływ na jego obywatelstwo. Z powyższych przyczyn, jeśli w określonym stanie faktycznym nastąpiło uznanie dziecka, należy zawsze zastanowić się, pod rządami której z omawianych ustaw owo zdarzenie nastąpiło. Najlepiej poradzić się specjalistów, którzy po przeanalizowaniu sprawy, będą w stanie najpełniej określić, jaki wpływ w danym, konkretnym przypadku miało uznanie dziecka na jego obywatelstwo, gdyż w omawianym zakresie na przestrzeni lat występowały liczne zmiany prawa. Należy też podkreślić, iż w sprawach obywatelstwa stosujemy tę ustawę, pod rządami której dany stan faktyczny miał miejsce, niekoniecznie więc ustawę najnowszą.
