Co to jest Archiwum Arolsen?
Archiwum Arolsen to instytucja, która służy od 1952 r. za źródło informacji na temat ofiar działań nazistowskich. Początek faktycznej działalności można datować na czas, w którym w drodze umowy z Bonn (1955 r.) powołano do życia Komisję Międzynarodową, w skład jakiej to wchodzi aktualnie 11 państw (Belgia, Francja, Niemcy, Grecja, Izrael, Włochy, Luksemburg, Holandia, Polska, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone). Innym aktem pranym odnoszącym się do Archiwum Arolsen była umowa berlińska z 2011 r. zastępująca umowę bońską. Regulowała ona chociażby kwestie dotyczące sposobu finansowania instytucji.
W zbiorach archiwalnych zgromadzono do tej pory ponad 30 milionów dokumentów, kart personalnych i list ofiar Holokaustu, więźniów obozów koncentracyjnych, zagranicznych robotników przymusowych oraz Ocalonych. Co więcej, jak podaje oficjalna strona internetowa Archiwum, jest ono aktualnie w posiadaniu ponad trzech milionów akt zawierających korespondencję na temat losów poszczególnych ofiar prześladowań nazistowskich. Oryginalne dokumenty z tamtejszych zbiorów zostały w 2013 roku wpisane na listę UNESCO "Pamięć Świata". Jeśli chodzi o systematykę zasobów archiwalnych, to tu należy zaznaczyć, iż zbiory są podzielone tematycznie na 3 grupy. Informacje o byłych więźniach znajdują się w zbiorach dotyczących obozów koncentracyjnych, obozów zagłady, gett i więzień gestapo. Dane na temat robotników przymusowych zawarte są w księgach pracy i kartach meldunkowych. Informacjom o wyzwolonych Ocalonych, określanych przez aliantów jako Displaced Persons (osoby przemieszczone, tzw. dipisi), również poświęcono oddzielny zbiór.
W początkowej fazie działalności Archiwum Arolsen zajmowało się poszukiwaniem i gromadzeniem wszelkiej dokumentacji związanej z ofiarami przestępstw nazistowskich. W latach 50 XX wieku podstawę zbiorów stanowiły jedynie kwestionariusze, w których byli więźniowie udzielali informacji dla International Tracing Service (ITS, Międzynarodowa Służba Poszukiwań) na temat mało znanych miejsc odosobnienia. Kwestionariusze zostały rozesłane do gmin oraz byłych więźniów w celu udokumentowania tzw. marszów śmierci, do których zmuszono wielu więźniów obozów koncentracyjnych Dziś zaś zbiory archiwalne zdają się opowiadać na temat blisko 17,5 mln osób, a współczesność wymusiła na pracownikach digitalizację skolekcjonowanych zasobów (rozpoczęta w 1998 r.). Można zatem zapoznać się ze zbiorami Archiwum drogą online, posiłkując się stroną https://collections.arolsen-archives.org/en/search.
"Niech to archiwum, którego celem jest zadośćuczynienie ofiarom oraz ich rodzinom, będzie dla wszystkich przyszłych pokoleń ostrzeżeniem, by już nigdy nie dopuściły do podobnych nieszczęść." Cytat ten pochodzi ze spisanego w trzech językach pisma intencyjnego wmurowanego w budynek główny Archiwum Arolsen w dniu jego otwarcia, tj. 20 sierpnia 1952 roku. Zdaje się, iż w pełni oddaje on charakter i ducha instytucji, która poza tym, że stanowi ogromną bazę informacji historycznych, dodatkowo służy jako miejsce symbolicznie upamiętniające pomordowanych w okresie reżimu nazistowskiego.
