Obywatelstwo polskie na podstawie dokumentów z USA
Obywatelstwo polskie może być wykazana na podstawie dokumentów z USA o ile opierają się one na dokumentach z Polski, a nie tylko na oświadczeniach przodków.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 stycznia 2025 r. (II OSK 956/22) linie orzeczniczą prezentującą pogląd, że kluczowa dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy okoliczność może wynikać nie tylko z dowodów bezpośrednich, ale i pośrednich (m.in. wyrok NSA z dnia 20 czerwca 2012 r., II OSK 1231/11, LEX nr 1216721). Dowody pośrednie w rozumieniu sądu to np. dokumenty zagraniczne przygotowane na podstawie dokumentów polskich. Dokumenty zagraniczne nie mogą jednak stanowić podstawy potwierdzenia obywatelstwa polskiego, jeżeli zostały przygotowane na podstawie ustnych oświadczeń zainteresowanych osób. W takim przypadku są to zdaniem sądu to dokumenty pochodne przy sporządzaniu których nie oparto się na dokumentach źródłowych.
W omawianej sprawie Sąd stwierdził, że amerykańskie zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego oraz deklaracja intencji), były sporządzane wyłącznie na podstawie oświadczeń danej osoby a podawane przez nią informacje nie podlegały żadnej weryfikacji, o czym świadczy choćby rozbieżność w dacie urodzenia znajdującej się w dwóch różnych dokumentach amerykańskich. Zatem tego rodzaju dokumenty mogą stanowić jedynie wskazówkę, że takie zdarzenie mogło mieć miejsce, jednak okoliczność taka winna być zweryfikowana odpowiednimi dokumentami urzędowymi.
W sprawie zakończonej wyrokiem NSA z dnia 20 czerwca 2012 r., II OSK 1231/11, LEX nr 1216721 odmówiono mocy dowodowej - poświadczonej kopii karty identyfikacyjnej ojca wnioskodawcy wystawionej w dniu 13 października 1947 r. przez Urząd Zarządcy Wojskowego - strefa USA w Niemczech oraz poświadczonej kopii francuskiego dokumentu tożsamości i podróży ojca wnioskodawcy wystawionej w dniu 19 lutego 1948 r., poświadczoną kopię karty ŻIH) Sąd wojewódzki uznał, że organ słusznie zauważył, iż dokumenty takie wypełniane były, nie na podstawie innych dokumentów, lecz ustnych oświadczeń.
