Orzecznictwo

Uchwała Nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 marca 2018 r. II OSK 2425/17

Fakt wydania dokumentów podróży nie może zostać uznany za tożsamy z zezwoleniem na zmianę obywatelstwa nie tylko dlatego, że to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ który wydał takie dokumenty, ale przede wszystkim dlatego, że zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 marca 2019 r. IV SA/Wa 3421/18

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób, czyli takie zezwolenie mogła stanowić uchwała Rady Państwa Nr (...), o ile podania tych osób trafiły do Rady Państwa przed jej podjęciem. Nie mogła ona objąć swoim zakresem osób, które do daty jej podjęcia nie występowały z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że akt tego rodzaju miał charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 marca 2018 r. IV SA/Wa 130/18

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób, czyli takie zezwolenie mogła stanowić uchwała Rady Państwa Nr (...). Niemniej jednak nie mogła ona objąć swoim zakresem osób, które do daty jej podjęcia nie występowały z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że akt tego rodzaju miał charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 września 2015 r. IV SA/Wa 1255/15

Najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów, Radzie Państwa, która w dalszej kolejności rozstrzygała w przedmiocie zezwolenia. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to ustawowe wymagania, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2012 r. IV SA/Wa 1923/11

Uchwała nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. mogłaby być oceniana, czy jest orzeczeniem o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego określonej osoby jedynie w sytuacji, gdyby zostało ustalone, że podanie o zezwolenie na zmianę obywatelstwa tej osoby zostało przekazane ze stosownym wnioskiem Radzie Państwa i było rozpatrywane przez Radę Państwa przed podjęciem tej uchwały.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lipca 2010 r. II OSK 1061/09

Na gruncie orzecznictwa sądów w kwestii zezwolenia na zmianę obywatelstwa w drodze uchwały Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do Państwa Izrael, istniały rozbieżności.

Z tych względów rozstrzygnięcie Wojewody stwierdzające, że skarżący utracił obywatelstwo polskie, ponieważ uzyskał zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i nabył obywatelstwo obce, jakkolwiek może być ocenione jako wydane z naruszeniem prawa co do charakteru prawnego uchwały Rady Państwa zezwalającej na zmianę obywatelstwa, to jednak nie stanowi to rażącego naruszenia art. 11 ust. 1 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 maja 2010 r. II OSK 604/09

Tak istotnej kwestii jak utrata obywatelstwa polskiego nie można przesądzać wyłącznie w oparciu o domniemanie faktyczne, to jest w oparciu o fakt, że wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa został złożony przed podjęciem tej uchwały. Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w omawianym przepisie, to jest które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów złożonymi do Rady Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2010 r. II OSK 690/09

Skoro zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy, orzeczenie Rady Państwa o utracie obywatelstwa polskiego następowało na wniosek Prezesa Rady Ministrów, to Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że samo zainicjowanie przez rodziców skarżącej postępowania o wydanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa, poprzez złożenie w tym względzie stosownego podania, nie jest wystarczające do kategorycznego stwierdzenia, że skutki uchwały Nr 5/58 należy odnieść także wobec skarżącej. Stanowisko to należy podzielić, bowiem kwestii tak istotnej jak utrata obywatelstwa polskiego nie można przesądzać wyłącznie w oparciu o domniemanie faktyczne, że uchwała Rady Państwa Nr 5/58 wywarła skutki prawne w stosunku do skarżącej i jej rodziców, gdyż ich wnioski o zezwolenie na zmianę obywatelstwa zostały złożone przed podjęciem tej uchwały.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2010 r. II OSK 487/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w omawianym przepisie, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów złożonymi do Rady Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2010 r. II OSK 486/09

To, że w tekście samej uchwały nie wymienia się z imienia i nazwiska tych osób nie przesądza o tym, że uchwała w tym zakresie nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, jeżeli okazałoby się, iż krąg tych osób był jednoznacznie określony wnioskiem (wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa, w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. Nie można jednak z góry przyjąć założenia, że uchwała (...) stanowiła orzeczenia Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego dla każdej osoby, która przed podjęciem tej uchwały wystąpiła z podaniem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, z uwagi na to, że po upływie 50 lat zostały zachowane tylko szczątkowe materiały archiwalne. Nie można także podzielić poglądu wyrażonego w skardze kasacyjnej oraz powołanym w niej wyroku z dnia 27 czerwca 2008 r., że zezwolenie na zmianę obywatelstwa może być udzielone w formie generalnego aktu.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 maja 2010 r. II OSK 444/09

Aktu wydania dokumentu podróży nie można utożsamiać z zezwoleniem na zmianę obywatelstwa, gdyż to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ, który wydawał takie dokumenty. Przede wszystkim zaś, zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia. Wymogu spełnienia ustawowych standardów formalnych nie można wyprowadzać ze świadomości o skutkach prawnych otrzymania dokumentu podróży i wyjazdu z Polski.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 maja 2010 r. II OSK 395/09

Dokonanie przez organy wyboru jednej z odmiennych interpretacji przepisu art. 13 ust. 1 ustawy o obywatelstwie polskim nie może być uznane za rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2010 r. II OSK 334/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów złożonymi do Rady Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2010 r. II OSK 336/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów złożonymi do Rady Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2010 r. II OSK 380/09

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego jako przesłanka utraty obywatelstwa polskiego miało charakter indywidualnego i skierowanego do określonego adresata aktu Rady Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 marca 2010 r. II OSK 333/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów. Z faktu samego złożenia przez daną osobę podania o udzielenie zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać, iż podanie to zostało rzeczywiście objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów i przedstawione Radzie Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 marca 2010 r. II OSK 332/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów. Z faktu samego złożenia przez daną osobę podania o udzielenie zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać, iż podanie to zostało rzeczywiście objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów i przedstawione Radzie Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 marca 2010 r. II OSK 250/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów złożonymi do Rady Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lutego 2010 r. II OSK 304/09

Skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa mogły uzyskać wyłącznie osoby, w stosunku do których zachowana została odpowiednia procedura przewidziana w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim, a więc które zostały objęte wnioskiem lub wnioskami Prezesa Rady Ministrów. Z faktu samego złożenia przez daną osobę podania o udzielenie zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać, iż podanie to zostało rzeczywiście objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów i przedstawione Radzie Państwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 stycznia 2010 r. II OSK 111/09

Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonych osób o zezwoleniu tym osobom na zmianę obywatelstwa polskiego. Tak rozumiana ówczesna regulacja ustawowa nie wskazywała jednak w jakiej formie i w jakim trybie postępowania sprawa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa jest załatwiana przez Radę Państwa. Nie budzi obecnie wątpliwości, że nie jest to sprawa rozstrzygana w drodze decyzji administracyjnej w postępowaniu regulowanym przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. 1928 r. Nr 36 poz. 341 ze zm.), a później Kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 stycznia 2010 r. II OSK 110/09

Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonych osób o zezwoleniu tym osobom na zmianę obywatelstwa polskiego. Tak rozumiana ówczesna regulacja ustawowa nie wskazywała jednak w jakiej formie i w jakim trybie postępowania sprawa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa jest załatwiana przez Radę Państwa. Nie budzi obecnie wątpliwości, że nie jest to sprawa rozstrzygana w drodze decyzji administracyjnej w postępowaniu regulowanym przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. 1928 r. Nr 36 poz. 341 ze zm.), a później Kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2010 r. II OSK 60/09

Fakt wydania dokumentu podróży nie może zostać uznany za tożsamy z zezwoleniem na zmianę obywatelstwa nie tylko dlatego, że to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ, który wydawał takie dokumenty, ale przede wszystkim, że zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia. Wymogu spełnienia ustawowych standardów formalnych nie można relatywizować ani wyprowadzać ze świadomości o skutkach prawnych otrzymania dokumentu podróży i wyjazdu z Polski. Świadomość skutków prawnych czynności w prawie publicznym nie ma znaczenia. Istotne jest wyłącznie spełnienie ustawowych wymagań przewidzianych w ustawie o obywatelstwie polskim.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2010 r. II OSK 55/09

Z faktu samego złożenia przez daną osobę podania o udzielenie zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać, iż podanie to zostało rzeczywiście objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów i przedstawione Radzie Państwa przed podjęciem uchwały Nr 5/58.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 grudnia 2009 r. II OSK 1924/08

Z faktu samego złożenia przez daną osobę podania o udzielenie zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać, iż podanie to zostało rzeczywiście objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów i przedstawione Radzie Państwa przed podjęciem uchwały Nr 5/58. Tak istotnej kwestii jak utrata obywatelstwa polskiego nie można przesądzać wyłącznie w oparciu o domniemanie faktyczne, że uchwała Rady Państwa Nr 5/58 wywarła skutek prawny w stosunku do skarżącej, gdyż jej wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa został złożony przed podjęciem tej uchwały

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 grudnia 2009 r. II OSK 61/09

Spór prawny w tej sprawie dotyczy natomiast kryterium ustalenia kręgu indywidualnie oznaczonych osób, którym Rada Państwa uchwałą z 23 stycznia 1958 r. skutecznie udzieliła zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Nie budzi wątpliwości, iż mogły to być wyłącznie osoby, które złożyły odpowiednie podanie do tego organu z prośbą o udzielenie przedmiotowego zezwolenia przed podjęciem przez Radę Państwa omawianej uchwały

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2009 r. II OSK 1731/08

Tryb określony w art. 11 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. miał charakter indywidualnego postępowania w określonej sprawie. Wykładnia tego przepisu wskazuje na indywidualny charakter zezwolenia, odnoszący się do osoby, która o takie zezwolenie wystąpiła. Samo oświadczenie strony nie było wystarczającą przesłanką do utraty obywatelstwa. Niezbędna była zgoda (zezwolenie) właściwego organu, która w tak istotnej sprawie powinna mieć charakter indywidualny i odnosić się do konkretnej osoby. Wydania dokumentu podróży nie można utożsamiać z zezwoleniem na zmianę obywatelstwa, gdyż to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ, który wydawał takie dokumenty. Przede wszystkim zaś, zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia. Wymogu spełnienia ustawowych standardów formalnych nie można wyprowadzać ze świadomości o skutkach prawnych otrzymania dokumentu podróży i wyjazdu z Polski.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 września 2009 r. II OSK 1732/08

Błędne jest stanowisko , iż z samego faktu złożenia przez wnioskodawcę podania o udzielenie zezwolenia na zmianę obywatelstwa przed wydaniem uchwały Nr 5/58 przez Radę Państwa należy domniemywać, iż zezwolenie to zostało mu przez ten organ udzielone.  fakt wydania dokumentu podróży nie może zostać uznany za tożsamy z zezwoleniem na zmianę obywatelstwa nie tylko dlatego, że to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ, który wydawał takie dokumenty, ale przede wszystkim, że zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2009 r. II OSK 959/08

W części orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie oraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentowano przeciwny pogląd, iż zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego powinno być wydane przez Radę Państwa w drodze indywidualnego aktu (wyrok Sądu Najwyższego z 17 września 2001 r., III RN 56/01, OSNAPiUS 2002, Nr 13, poz. 299), którym - pod pewnymi warunkami - mogła być uchwała Rady Państwa nr 5/58 (zob. wyrok NSA z dnia 27 października 2005 r., II OSK 965/05, ONSAiWSA 2006, Nr 2, poz. 67). W niniejszej sprawie organy obu instancji, wydając decyzje, których dotyczy wniosek o stwierdzenie nieważności, podzieliły pierwszy ze wskazanych poglądów i uznały, iż orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa, o którym mowa w art. 13 ust. 1 ustawy mogło mieć charakter aktu o charakterze generalnym, tym samym przyjmując, iż uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. stanowiła generalne zezwolenie na zmianę obywatelstwa udzielone osobom, które przed jej podjęciem złożyły wnioski w tym przedmiocie. 

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 2009 r. II OSK 144/08

Przepisy ustawy z 1951 r. o obywatelstwie polskim nie przewidują domniemania prawnego, że samo złożenie wniosku o zmianę obywatelstwa przez osobę, która planowała wyjazd na stałe do Izraela oznaczało, iż wniosek ten został przedstawiony Radzie Państwa przed podjęciem uchwały nr 5/58. Podstawą ustalenia tych okoliczności nie może być również domniemanie faktyczne. Z faktu samego złożenia wniosku czy też otrzymania przez rodziców skarżącej dokumentów podróży nie można domniemywać, iż ich podania zostały rzeczywiście objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów i przedstawione Radzie Państwa przed podjęciem uchwały nr 5/58. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdzał niejednokrotnie, że fakt wydania dokumentu podróży nie może zostać uznany za tożsamy z zezwoleniem na zmianę obywatelstwa nie tylko dlatego, że to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ, który wydawał takie dokumenty, ale przede wszystkim, że zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 stycznia 2009 r. II OSK 56/08

Przyjęcie, że uchwała Rady Państwa stanowiła generalne pod względem podmiotowym zezwolenie na zamianę obywatelstwa polskiego na obywatelstwo izraelskie w stosunku do osób, które podania o zezwolenie na zmianę obywatelstwa złożyły w 1957 r., a zatem przed podjęciem przez Radę Państwa uchwały nr 5/58 nie stanowi rażącego naruszenia prawa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 stycznia 2009 r. II OSK 57/08

Przyjęcie, że uchwała Rady Państwa stanowiła generalne pod względem podmiotowym zezwolenie na zamianę obywatelstwa polskiego na obywatelstwo izraelskie w stosunku do osób, które podania o zezwolenie na zmianę obywatelstwa złożyły w 1957 r., a zatem przed podjęciem przez Radę Państwa uchwały nr 5/58 nie stanowi rażącego naruszenia prawa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2008 r. II OSK 1440/07

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie mogło być udzielone w formie generalnego aktu.

Ustawa nie określiła co prawda szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach, ale należy przyjąć, że orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale nie wymieniono tych osób, nie oznacza, iż adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2008 r. IV SA/Wa 1113/08

Uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się tylko do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2008 r. IV SA/Wa 1113/08

Uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się tylko do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 września 2008 r. IV SA/Wa 1165/08

Skoro nie udało się odnaleźć dokumentu potwierdzającego, iż skarżąca uzyskała stosowne zezwolenie Rady Państwa, na zmianę obywatelstwa polskiego, zgodnie z ogólną zasadą uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, określoną w art. 7 k.p.a., organ nie ma podstaw do odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2008 r. IV SA/Wa 1019/08

W tak doniosłej prawnie sprawie, jak utrata obywatelstwa polskiego, nie sposób poprzestać na domniemaniu, iż uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. wywarła skutki prawne także wobec skarżącej, skoro jej rodzice złożyli w tym względzie stosowne podanie. Samo zainicjowanie przez rodziców skarżącej postępowania o wydanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa, poprzez złożenie w tym względzie stosownego podania, nie jest wystarczające do kategorycznego stwierdzenia, iż skutki uchwały Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. należy odnieść także wobec rodziców skarżącej i tym samym wobec samej skarżącej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2008 r. IV SA/Wa 1186/08

Jeżeli brak jest dowodów potwierdzających fakt przekazania Radzie Państwa wniosków rodziców skarżącego o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., to nie można przyjąć, że uchwała ta stanowiła zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego przez rodziców skarżącego, a przez to także dla samego skarżącego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 września 2008 r. IV SA/Wa 875/08

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego oraz w doktrynie reprezentowane jest jednolite stanowisko co do tego, że rozstrzygnięcie Rady Państwa (uchwała nr 5/58)w kwestii zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego nie zapadało w formie decyzji administracyjnej w rozumieniu przepisów rozporządzenia o postępowaniu administracyjnym z dnia 22 marca 1928 r. (Dz. U. z 1928 r. Nr 36, poz. 341 z późn. zm.) lub przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.), zwanej dalej "k.p.a.". Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Utrwalony jest przy tym pogląd co do tego, że omawiane zezwolenie jest aktem stosowania prawa. Natomiast co do formy tegoż zezwolenia reprezentowane są dwa przeciwstawne stanowiska: jedno wskazujące, że powinno mieć ono charakter indywidualny, jednostkowy, odnoszący się do konkretnej osoby (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 września 2001 r. III RN 56/01; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05; J. Jagielski "Obywatelstwo polskie" Warszawa 1998 r., str. 123), drugie natomiast akceptujące powyższą zasadę, dopuszcza możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób - wskazując, że wówczas zezwolenie na zmianę obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie obywatelstwa (por.: W. Ramus, "Instytucje prawa o obywatelstwie polskim", Warszawa 1980, str. 248)

Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 11 września 2008 r.
IV SA/Wa 560/08

Orzeczenie winno zapaść w formie uchwały, Rada Państwa bowiem jako organ kolegialny nie mogła wydawać innych rozstrzygnięć, zwłaszcza, że nie stosowano w jej działalności przepisów o postępowaniu administracyjnym, Sąd orzekający stanął na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób. Sąd doszedł jednak do przekonania, w ślad za wyrokami NSA z dnia 27 października 2005 r. sygn. akt II OSK 965/05, z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 983/05 i dnia 14 października 2005 r., sygn. akt II OSK 267/05, że uchwała tego rodzaju mogła jedynie stanowić zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia wystąpiły z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 września 2008 r. IV SA/Wa 1018/08

Najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa, a następnie organ ten rozstrzygał w przedmiocie zezwolenia. Kolejność ta nie może zostać odwrócona, gdyż naruszałoby to ustawowe wymagania, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego. Inaczej mówiąc - uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się tylko do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły. Powołana uchwała Rady Państwa nie mogła zatem oddziaływać "na przyszłość". Powyższe stanowisko reprezentowane jest przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 27 października 2005 r., II OSK 983/05, 14 października 2005 r., II OSK 267/05 oraz z dnia 21 grudnia 2006 r., II OSK 1455/05, jak również Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: por. wyroki z dnia 12 sierpnia 2008 r. IV SA/Wa 815/08, z dnia 25 maja 2007 r., IV SA/Wa 589/07.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 września 2008 r. II OSK 1004/07

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa jest aktem stosowania prawa w sprawie dotyczącej określonej osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2008 r. IV SA/Wa 998/08

W kwestii znaczenia uchwały Rady Państwa nr 5/58 dla indywidualnych postępowań, wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 października 2005 r. (II OSK 965/05, publ. ONSA i WSA 2006/2/66) przyjmując pogląd, iż "nie można a priori przyjąć założenia, że uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael (niepubl.) nie stanowi orzeczenia Rady Państwa, wydanego na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25), o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem uchwały". W uzasadnieniu tego wyroku NSA stwierdził, iż uchwała ta mogła stanowić prawnie skutecznie zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, bowiem z jej treści wynika, iż odnosi się wprost do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę, wyjeżdżając do Izraela na pobyt stały, pomimo że nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, gdyż nie wymienia z imienia i nazwiska tych osób. Krąg tych osób powinien określać wniosek Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r.. Dla oceny czy uchwała stanowiła takie zezwolenie istotne jest jedynie ustalenie, czy we wniosku Prezesa Rady Ministrów imiennie wymieniono osoby, które wniosły zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2008 r. IV SA/Wa 1017/08

Zarówno w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego jak i w doktrynie reprezentowane jest jednolite stanowisko co do tego, że rozstrzygnięcie Rady Państwa w kwestii zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego nie zapadało w formie decyzji administracyjnej w rozumieniu przepisów rozporządzenia o postępowaniu administracyjnym z dnia 22 marca 1928 r. (Dz. U. z 1928 r. Nr 36, poz. 341 z późn. zm.) lub przepisów k.p.a. Ustawa o obywatelstwie polskim samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Utrwalony jest przy tym pogląd co do tego, że omawiane zezwolenie jest aktem stosowania prawa. Natomiast co do formy tegoż zezwolenia reprezentowane są dwa przeciwstawne stanowiska: jedno wskazujące, że powinno mieć ono charakter indywidualny, jednostkowy, odnoszący się do konkretnej osoby (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 września 2001 r. III RN 56/01, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2005 r. II OSK 267/05, J. Jagielski "Obywatelstwo polskie" Warszawa 1998 r., str. 123), drugie natomiast akceptujące powyższą zasadę, dopuszcza możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób - wskazując, że wówczas zezwolenie na zmianę obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie obywatelstwa (por.: W. Ramus, "Instytucje prawa o obywatelstwie polskim", Warszawa 1980, str. 248)

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 sierpnia 2008 r. II OSK 925/07

Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim przewidywała możliwość utraty obywatelstwa polskiego na skutek nabycia obywatelstwa obcego jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej na zmianę obywatelstwa (art. 11). Orzekanie o utracie obywatelstwa, w tym o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w związku z nabyciem obywatelstwa obcego, należało do Rady Państwa. Stosownie do przepisu art. 13 ust. 1, 2 i 3 tej ustawy, o utracie obywatelstwa polskiego orzekała Rada Państwa, orzeczenie o utracie obywatelstwa polskiego następowało na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie takiego orzeczenia w Monitorze Polskim zastępowało doręczenie orzeczenia. Z przepisów tych wynika, iż orzekanie o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego, ze skutkiem w postaci utraty obywatelstwa polskiego z chwilą nabycia obywatelstwa obcego, odnosiło się do określonej osoby - obywatela polskiego, który wystąpił o uzyskanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonych osób o zezwoleniu tym osobom na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 sierpnia 2008 r. IV SA/Wa 923/08

Kwestii znaczenia uchwały Rady Państwa nr 5/58 dla indywidualnych postępowań, wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 października 2005 r. (II OSK 965/05, publ. ONSA i WSA 2006/2/66) przyjmując pogląd, iż "nie można a priori przyjąć założenia, że uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael (niepubl.) nie stanowi orzeczenia Rady Państwa, wydanego na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25), o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem uchwały". W uzasadnieniu tego wyroku NSA stwierdził, iż uchwała ta mogła stanowić prawnie skutecznie zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, bowiem z jej treści wynika, iż odnosi się wprost do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę, wyjeżdżając do Izraela na pobyt stały, pomimo że nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, gdyż nie wymienia z imienia i nazwiska tych osób. Krąg tych osób powinien określać wniosek Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r.. Dla oceny czy uchwała stanowiła takie zezwolenie istotne jest jedynie ustalenie, czy we wniosku Prezesa Rady Ministrów imiennie wymieniono osoby, które wniosły zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Powyższy pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego znajduje odzwierciedlenie w licznych późniejszych wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego, np. wyrok z dnia 28 lutego 2007 r. sygn. II OSK 510/06

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lipca 2008 r. II OSK 791/07

Ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim nie zawierała bowiem przepisu upoważniającego Radę Państwa do wydania aktu normatywnego wykonawczego. W systemie źródeł prawa PRL przyjmowano, że w dziedzinach objętych wyłącznością ustawy oraz w sferze ustawowo regulowanej Rada Państwa może podejmować uchwały o charakterze normatywnym jako akty normatywne o charakterze wykonawczym tylko na podstawie upoważnienia ustawowego. W tych dziedzinach nie mogły być więc podejmowane uchwały samoistne Rady Państwa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lipca 2008 r. IV SA/Wa 752/08

Zmiana obywatelstwa należy do sfery prawa publicznego. W odniesieniu do podejmowanych czynności z zakresu prawa publicznego nie dokonuje się zabiegów odpowiadających wykładni oświadczeń woli według reguł obowiązujących w prawie prywatnym a zwłaszcza według zasad wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego. Nie miało znaczenia, dlaczego chciano zmienić obywatelstwo a wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa uruchomił jedynie procedurę związaną z taką zmianą. W prawie publicznym zamiar zainteresowanego, jego nieujawniona wprost we wniosku skierowanym do organów państwa wola, są pozbawione znaczenia prawnego i nie stosuje się wykładni oświadczeń woli według kryteriów określonych w Kodeksie cywilnym (art. 60, art. 61 i art. 65 k.c.).

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dnia 1 lipca 2008 r. IV SA/Wa 751/08

Jeżeli brak jest dowodów potwierdzających fakt przekazania Radzie Państwa podania przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., to nie można przyjąć, że uchwała ta stanowiła zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Dlatego należało uznać, że nie została spełniona przesłanka wynikająca z art. 11 ustawy z 1951 r. o obywatelstwie polskim.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 czerwca 2008 r. IV SA/Wa 848/08

Ustawa nie reguluje formy wydawania zezwoleń mogło być ono zatem wydane również w formie uchwały Rady Państwa. Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5/58 z 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2008 r.II OSK 714/07

Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim przewidywała możliwość utraty obywatelstwa polskiego na skutek nabycia obywatelstwa obcego jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej na zmianę obywatelstwa (art. 11). Orzekanie o utracie obywatelstwa, w tym o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w związku z nabyciem obywatelstwa obcego, należało do Rady Państwa. Stosownie do przepisu art. 13 ust. 1, 2 i 3 tej ustawy, o utracie obywatelstwa polskiego orzeka Rada Państwa, orzeczenie o utracie obywatelstwa polskiego następowało na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie takiego orzeczenia w Monitorze Polskim zastępowało doręczenie orzeczenia. Z przepisów tych wynika, iż orzekanie o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego, ze skutkiem w postaci utraty obywatelstwa polskiego z chwilą nabycia obywatelstwa obcego, odnosiło się do określonej osoby - obywatela polskiego, który wystąpił o uzyskanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonych osób o zezwoleniu tym osobom na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2008 r. II OSK 661/07

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim obywatel polski mógł nabyć obywatelstwo obce jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej na zmianę obywatelstwa. W myśl natomiast art. 11 ust. 5 tej ustawy nabycie obywatelstwa obcego zgodnie z ust. 1-4 pociągało za sobą utratę obywatelstwa polskiego. Organem właściwym do orzekania o utracie obywatelstwa polskiego była Rada Państwa (art. 13 ust. 1 ustawy), która działała w tym zakresie na wniosek Prezesa Rady Ministrów (art. 13 ust. 2 ustawy). Szczegółowe zasady i tryb orzekania przez Radę Państwa w sprawach o zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie zostały nigdy uregulowane w żadnym akcie normatywnym. W ówcześnie obowiązującym porządku prawnym nie było też podstaw do wydania przez Radę Państwa takiego aktu normatywnego o charakterze wykonawczym. W systemie źródeł prawa PRL przyjmowano, że w dziedzinach objętych wyłącznością ustawy oraz w sferze ustawowo uregulowanej Rada Państwa może podejmować uchwały o charakterze normatywnym, jako akty normatywne o charakterze wykonawczym, tylko na podstawie upoważnienia ustawowego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 czerwca 2008 r. IV SA/Wa 649/08

Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze, w dacie podjęcia uchwały, nie złożyły.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 czerwca 2008 r. IV SA/Wa 750/08

Ewentualną utratę obywatelstwa polskiego należy ocenić w świetle regulacji obowiązujących w chwili zaistnienia zdarzenia powodującego lub mogącego spowodować utratę tego obywatelstwa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 czerwca 2008 r. IV SA/Wa 635/08

Jeżeli brak jest dowodów potwierdzających fakt przekazania Radzie Państwa podania obywatela przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., to nie można przyjąć, że uchwała ta stanowiła zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2008 r. IV SA/Wa 565/08

Ustawa z 1951 r. o obywatelstwie polskim nie wskazała formy, w jakiej winno następować udzielanie przez Radę Państwa zezwoleń na zmianę obywatelstwa oraz bardzo ogólnie wskazała właściwy w tym zakresie tryb. Pomimo tak szczątkowej regulacji nie miały do niej zastosowania przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. z 1928 r. Nr 36, poz. 341 ze zm.), dotyczące wydawania decyzji administracyjnej, podobnie jak i przepisy późniejszego kodeksu postępowania administracyjnego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 maja 2008 r. IV SA/Wa 636/08

Najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa, a następnie ta rozstrzygała w przedmiocie zezwolenia. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to ustawowe wymagania, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego. Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 maja 2008 r. II OSK 471/07

Orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób, pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale nie wymieniono tych osób, nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2008 r. IV SA/Wa 513/08

Sąd orzekający stanął na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób. Sąd doszedł jednak do przekonania, w ślad za wyrokami NSA z dnia 27 października 2005 r. sygn. akt II OSK 965/05, z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 983/05 i dnia 14 października 2005 r., sygn. akt II OSK 267/05, że uchwała tego rodzaju mogła jedynie stanowić zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia wystąpiły z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 maja 2008 r. IV SA/Wa 426/08

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela przywołany wyżej pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego o zindywidualizowanych charakterze aktu zezwalającego na zmianę obywatelstwa, który to charakter wymaga ustalenia, czy podania rodziców skarżącej o wydanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa były przedmiotem wniosku Prezesa Rady Ministrów o wydanie uchwały Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. Nr 5/58. W tak doniosłej prawnie sprawie, jak utrata obywatelstwa polskiego, nie sposób bowiem poprzestać na domniemaniu, iż uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. wywarła skutki prawne także wobec skarżącej, skoro jej rodzice złożyli w tym względzie stosowne podania i otrzymali dokumenty podróży na wyjazd z Polski do Izraela. Samo zainicjowanie przez rodziców skarżącej postępowania o wydanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa, poprzez złożenie w tym względzie stosownych podań, oraz wydanie dokumentów podróży, nie jest w ocenie Sądu wystarczające do kategorycznego stwierdzenia, iż skutki uchwały Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. należy odnieść także wobec rodziców skarżącej i tym samym wobec samej skarżącej.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawiez dnia 30 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 383/08

Uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podanie o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły gdyż brak jest podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zasady udzielanej na przyszłość. Powyższe stanowisko reprezentowane jest przez Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w wyrokach: z dnia 27 października 2005 r. II OSK 989/05 oraz z dnia 14 października 2005 r. II OSK 267/06

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 kwietnia 2008 r. II OSK 168/07

Okoliczność, iż w uchwale Rady Państwa z 1958 r. nie wskazano imiennie osób, których ona dotyczyła, nie oznacza, że uchwała ta nie mogła mieć charakteru aktu indywidualnego. W stosunku do osób, które podania do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego złożyły przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., uchwała ta mogła mieć charakter indywidualnego zezwolenia, pod warunkiem jednakże że krąg tych osób był jednoznacznie określony wnioskiem (wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 kwietnia 2008 r.II OSK 176/07

1. 1. Nie budzi obecnie wątpliwości, że sprawa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie jest sprawą rozstrzyganą w drodze decyzji administracyjnej w postępowaniu regulowanym przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. z 1928 r. Nr 36, poz. 341 ze zm.), a później Kodeksu postępowania administracyjnego.
2. 2. O ile należy w pełni podzielić pogląd, iż uchwała Nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie sposób mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała, to stanowiska takiego nie można wprost odnieść do sytuacji, gdy podanie do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, zostało złożone w 1957 r.
3. 3. Nie można jednak podzielić poglądu, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa może być udzielone w formie generalnego aktu. Ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. nie określiła co prawda szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach, ale w świetle dotychczasowego orzecznictwa należy przyjąć, że orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale nie wymieniono tych osób, nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 411/08

1. Z treści art. 13 i 11 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25 ze zm.) wynika, że najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa, a następnie ta rozstrzygała w przedmiocie zezwolenia. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to ustawowe wymagania, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego.
2. Jeżeli brak jest dowodów potwierdzających fakt przekazania Radzie Państwa wniosków rodziców skarżącego przed podjęciem uchwały ż dnia 26 czerwca 1957 r. nie można przyjąć, że uchwała ta stanowiła zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego również przez rodziców skarżącego, a przez to także dla samego skarżącego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 410/08

NSA stwierdził, iż uchwała ta mogła stanowić prawnie skutecznie zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, bowiem z jej treści wynika, iż odnosi się wprost do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę, wyjeżdżając do Izraela na pobyt stały, pomimo że nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, gdyż nie wymienia z imienia i nazwiska tych osób. Krąg tych osób powinien określać wniosek (wnioski) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r.. Dla oceny czy uchwała stanowiła takie zezwolenie istotne jest jedynie ustalenie, czy we wniosku Prezesa Rady Ministrów imiennie wymieniono osoby, które wniosły zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 336/08

Zmiana obywatelstwa należy do sfery prawa publicznego. W odniesieniu do podejmowanych przez stronę czynności z zakresu prawa publicznego nie dokonuje się zabiegów odpowiadających wykładni oświadczeń woli według reguł obowiązujących w prawie prywatnym a zwłaszcza według zasad wynikających z przepisów Kodeksu cywilnego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 358/08

W stosunku do osób, które jak rodzice skarżący, podania do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego złożyły przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., uchwała ta mogła mieć charakter indywidualnego zezwolenia, pod warunkiem jednakże, że krąg tych osób był jednoznacznie określony wnioskiem (wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. W takich sytuacjach zadanie organów administracji polega na wyjaśnieniu, czy podania osób, których dotyczyły zezwolenia na zmianę obywatelstwa były objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów przekazanym Radzie Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., czy wreszcie podań tych osób dotyczyła ta uchwała w części zezwalającej na zmianę obywatelstwa polskiego osobom, które złożyły prośbę o takie zezwolenie i opuściły Polskę, a następnie uzyskały obywatelstwo izraelskie. W rozpoznawanej sprawie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji ustalił zaś jedynie, że skarżący wystąpił do Rady Państwa z wnioskiem o zwolnienie na zmianę obywatelstwa przed wydaniem omawianej uchwały, a następnie opuścił Polskę, po czym w 1956 r. skarżący uzyskał obywatelstwo izraelskie. W świetle powyższych rozważań ustalenia te należy uznać za niewystarczające do przyjęcia, że w tej sprawie został spełniony warunek dotyczący skarżącego, wydania indywidualnego zezwolenia Rady Państwa na zmianę obywatelstwa

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 367/08

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie jest aktem normatywnym wykonawczym do aktu o randze ustawowej, bowiem ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. nie zawierała przepisu upoważniającego Radę Państwa do wydawania aktu o tym charakterze. Jest natomiast aktem stosowania prawa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 329/08

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela przywołany wyżej pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego o zindywidualizowanych charakterze aktu zezwalającego na zmianę obywatelstwa, który to charakter wymaga ustalenia, czy podanie rodziców skarżącego o wydanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa było przedmiotem wniosku Prezesa Rady Ministrów o wydanie uchwały Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. Nr 5/58. W tak doniosłej prawnie sprawie, jak utrata obywatelstwa polskiego, nie sposób bowiem poprzestać na domniemaniu, iż uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. wywarła skutki prawne także wobec skarżącego, skoro jego rodzice złożyli w tym względzie stosowne podanie i otrzymali dokumenty podróży na wyjazd z Polski do Izraela. Samo zainicjowanie przez rodziców skarżącego postępowania o wydanie zezwolenia na zmianę obywatelstwa, poprzez złożenie w tym względzie stosownego podania, oraz wydanie dokumentów podróży, nie jest w ocenie Sądu wystarczające do kategorycznego stwierdzenia, iż skutki uchwały Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. należy odnieść także wobec rodziców skarżącego i tym samym wobec samego skarżącego

Wyroki z dnia 1 kwietnia 2008 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II OSK 361/07)

Uchwała Nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie sposób mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 1 kwietnia 2008 r. IV SA/Wa 2418/07

Uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie sposób mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 marca 2008 r.

uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła wywierać skutki prawne wobec osób, które opuściły terytorium Polski i nabyły obywatelstwo izraelskie przed dniem podjęcia tej uchwały, to jednak krąg osób objętych tą uchwałą musiał być jednoznacznie określony wnioskiem (lub wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, składanymi do Rady Państwa na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ponieważ udzielenie zgody na zmianę obywatelstwa ma charakter zindywidualizowany, nawet, gdyby w akcie zawierającym taką zgodę, jak np. uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r., nie wymieniono z imienia i nazwiska osób, których to zezwolenie dotyczyło (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2008 r. sygn. akt II OSK 1890/06). Naczelny Sąd Administracyjny konkluduje, iż warunek wydania indywidualnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa jest spełniony wówczas, jeżeli wniosek Prezesa Rady Ministrów, przedłożony Radzie Państwa, obejmował również podanie osób ubiegających się o takie zezwolenie.

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 marca 2008 r. IV SA/Wa 146/08

uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podanie o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły gdyż brak jest podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zasady udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2008 r. IV SA/Wa 2575/07

Jakkolwiek omawiana uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła wywierać skutki prawne tylko wobec osób, które opuściły terytorium Polski i nabyły obywatelstwo izraelskie przed dniem podjęcia tej uchwały, to jednak krąg osób objętych tą uchwałą musiał być jednoznacznie określony wnioskiem (lub wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, składanymi do Rady Państwa na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ponieważ udzielenie zgody na zmianę obywatelstwa ma charakter zindywidualizowany, nawet, gdyby w akcie zawierającym taką zgodę, jak np. uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r., nie wymieniono z imienia i nazwiska osób, których to zezwolenie dotyczyło (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2008 r. sygn. akt II OSK 1890/06). Naczelny Sąd Administracyjny konkluduje, iż warunek wydania indywidualnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa jest spełniony wówczas, jeżeli wniosek Prezesa Rady Ministrów, przedłożony Radzie Państwa, obejmował również podanie osób ubiegających się o takie zezwolenie

Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 4 marca 2008 r.
IV SA/Wa 86/08

Uchwała nr 5/58, którą Rada Państwa wyraziła zgodę na zmianę obywatelstwa polskiego nie mogła odnosić się do osób, które podania o zmianę obywatelstwa polskiego złożyły po dacie jej wydania. Nie może ujść uwadze, że wnioskodawca Michael L. wystąpił z podaniem do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego na izraelskie dnia 20 kwietnia 1960 r. a zatem po dacie wydania ww. uchwały. Zawarte w niej zatem zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego nie mogło odnieść skutku w stosunku do skarżącego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 25 lutego 2008 r. IV SA/Wa 2572/07

W orzecznictwie i doktrynie prezentowane są bowiem dwa przeciwstawne stanowiska co do formy tegoż zezwolenia: jedno- wskazujące, że powinno mieć ono charakter indywidualny, jednostkowy, odnoszący się do konkretnej osoby (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 września 2001 r. IIIRN 56\01, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 października 2005 r. IIOSK 267\05, J. Jagielski "Obywatelstwo polskie" Warszawa 1998 str. 123), drugie natomiast akceptujące powyższą zasadę, dopuszcza możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób - wskazując, że wówczas zezwolenie na zmianę obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie (por.: W. Ramus, Instytucje prawa o obywatelstwie polskim, Warszawa 1980, str. 248). Nie może jednak ujść uwadze, że analiza przepisów ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. prowadzi do wniosku, że ustawa ta regulowała określony tryb postępowania w sprawach utraty obywatelstwa i określała kolejność czynności. Z treści art. 13 i 11 ustawy wynika bowiem, że najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa, a następnie ta rozstrzygała w przedmiocie zezwolenia. Kolejności tej nie można odwrócić, gdyż naruszałoby to ustawowe wymagania, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego. Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5\58 z 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Stanowisko takie reprezentowane jest przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 27 października 2005 r., IIOSK 983\05 oraz 14 października 2005 r. IIOSK 267\05.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego II OSK 48/07

Nie można podzielić poglądu wyrażonego w zaskarżonym wyroku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa może być udzielone w formie generalnego aktu. Ustawa nie określiła co prawda szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach, ale w świetle dotychczasowego orzecznictwa należy przyjąć, że orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale nie wymieniono tych osób, nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2008 r. II OSK 98/07

Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie - jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonych osób o zezwoleniu tym osobom na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2008 r. IV SA/Wa 2541/07

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie jest aktem normatywnym wykonawczym do aktu o randze ustawowej, albowiem ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. nie zawierała przepisu upoważniającego Radę Państwa do wydania aktu o tym charakterze, jest natomiast aktem stosowania prawa

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2008 r. II OSK 1890/06

Okoliczność, że w uchwale Rady Państwa z 1958 r. nie wskazano imiennie osób, których ona dotyczyła, nie oznacza, że uchwała ta nie mogła mieć charakteru aktu indywidualnego. Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonej osoby o zezwoleniu tej osobie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 stycznia 2008 r. IV SA/Wa 2479/07

Ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie jest aktem normatywnym wykonawczym do aktu o randze ustawowej, albowiem ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. nie zawierała przepisu upoważniającego Radę Państwa do wydania aktu o tym charakterze. Zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego jako przesłanka utraty obywatelstwa polskiego musi mieć charakter indywidualnego i skierowanego do określonego adresata aktu Rady Państwa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 stycznia 2008 r. IV SA/Wa 2338/07

Jeżeli brak jest dowodów potwierdzających fakt przekazania Radzie Państwa wniosków rodziców skarżącego przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., nie można przyjąć, że uchwała ta stanowiła zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego również przez rodziców skarżącego, a przez to jego samego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2007 r. IV SA/Wa 2091/07

Należy również zauważyć, iż w doktrynie na tle udzielania zezwolenia na zmianę obywatelstwa prezentowane są rozbieżne poglądy. Przyjmuje się, iż zezwolenia dotyczące zmiany obywatelstwa mają indywidualny charakter (por. Jagielski, Obywatelstwo polskie, Warszawa 1998, str. 123), a także akceptując powyższą zasadę, dopuszcza się możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób -wskazując, że wówczas zezwolenie na zmianę obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie (por. W. Ramus, Instytucje prawa o obywatelstwie polskim, Warszawa 1980, str. 248). Z kolei w orzecznictwie pojawiło się stanowisko, według którego zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, jako przesłanka utraty tego obywatelstwa, musi mieć charakter indywidualnego i skierowanego do określonego adresata aktu Rady Państwa (wyrok SN z 17 września 2001 r., III RN 56/01, OSNP 2002/13/299). Uznając, iż orzeczenie winno zapaść w formie uchwały, Rada Państwa bowiem jako organ kolegialny nie mogła wydawać innych rozstrzygnięć, zwłaszcza że nie stosowano w jej działalności przepisów o postępowaniu administracyjnym, Sąd stanął na stanowisku, iż zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób, czyli takie zezwolenie mogła stanowić uchwała Rady Państwa Nr 5/58, niemniej jednak nie mogła ona objąć swoim zakresem osób, które do daty jej podjęcia nie występowały - a więc tak jak skarżąca - z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że akt tego rodzaju miał charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. W tej materii Sąd podzielił ocenę prawną wyrażoną w wyrokach NSA z: 27 października 2005 r., II OSK 965/05, 27 października 2005 r., II OSK 983/05, 14 października 2005 r., II OSK 267/05.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2007 r. IV SA/Wa 2203/07

uchwała ta mogła stanowić prawnie skutecznie zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego bowiem z jej treści wynika, iż odnosi się wprost do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę, wyjeżdżając do Izraela na pobyt stały, pomimo że nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, gdyż nie wymienia z imienia i nazwiska tych osób. Krąg tych osób powinien określać wniosek (wnioski) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. Dla oceny czy uchwała stanowiła takie zezwolenie istotne jest jedynie ustalenie, czy we wniosku Prezesa Rady Ministrów imiennie wymieniono osoby, które wniosły zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2007 r. IV SA/Wa 2204/07

Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze -w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły. Powyższe stanowisko reprezentowane jest przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 27 października 2005 r., II OSK 983/05, z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05 oraz z dnia 21 grudnia 2006 r., II OSK 1455/05). Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela ten pogląd.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2007 r. IV SA/Wa 1992/07

Skład orzekający stoi na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie jest aktem normatywnym wykonawczym do aktu o randze ustawowej, albowiem ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. nie zawierała przepisu upoważniającego Radę Państwa do wydania aktu o tym charakterze, jest natomiast aktem stosowania prawa. Należy również wskazać, że w doktrynie na tle udzielania zezwolenia na zmianę obywatelstwa prezentowane są rozbieżne poglądy. Przyjmuje się, iż zezwolenia dotyczące zmiany obywatelstwa mają indywidualny charakter [zob. Jagielski, Obywatelstwo polskie, Warszawa 1998, s. 123], a także przyjmując powyższą zasadę dopuszcza się możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób - z tym że wówczas zezwolenie dotyczące zmiany obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie [zob. W. Ramus, Instytucje prawa o obywatelstwie polskim, Warszawa 1980, s. 248]. Z kolei w orzecznictwie pojawiło się stanowisko, według którego zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego jako przesłanka utraty obywatelstwa polskiego musi mieć charakter indywidualny i być skierowany do określonego adresata aktu Rady Państwa (zob. wyrok SN z dnia 17 września 2001 r., sygn. akt III RN 56/01, OSNP 2002, nr 13, poz. 299). Uznając, iż orzeczenie winno zapaść w formie uchwały, Rada Państwa bowiem jako organ kolegialny nie mogła wydawać innych rozstrzygnięć, zwłaszcza, że nie stosowano w jej działalności przepisów o postępowaniu administracyjnym, sąd orzekający stanął na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób. Sąd doszedł jednak do przekonania, w ślad za wyrokami NSA z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 965/05, z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 983/05 i dnia 14 października 2005 r., sygn. akt II OSK 267/05, że uchwała tego rodzaju mogła jedynie stanowić zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia wystąpiły z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. Z

Należy również wskazać, że w doktrynie na tle udzielania zezwolenia na zmianę obywatelstwa prezentowane są rozbieżne poglądy. Przyjmuje się, iż zezwolenia dotyczące zmiany obywatelstwa mają indywidualny charakter [zob. Jagielski, Obywatelstwo polskie, Warszawa 1998, s. 123], a także przyjmując powyższą zasadę dopuszcza się możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób - z tym że wówczas zezwolenie dotyczące zmiany obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie [zob. W. Ramus, Instytucje prawa o obywatelstwie polskim, Warszawa 1980, s. 248]. Z kolei w orzecznictwie pojawiło się stanowisko, według którego zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego jako przesłanka utraty obywatelstwa polskiego musi mieć charakter indywidualny i być skierowany do określonego adresata aktu Rady Państwa (zob. wyrok SN z dnia 17 września 2001 r., sygn. akt III RN 56/01, OSNP 2002, nr 13, poz. 299). Uznając, iż orzeczenie winno zapaść w formie uchwały, Rada Państwa bowiem jako organ kolegialny nie mogła wydawać innych rozstrzygnięć, zwłaszcza, że nie stosowano w jej działalności przepisów o postępowaniu administracyjnym, sąd orzekający stanął na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób. Sąd doszedł jednak do przekonania, w ślad za wyrokami NSA z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 965/05, z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 983/05 i dnia 14 października 2005 r., sygn. akt II OSK 267/05, że uchwała tego rodzaju mogła jedynie stanowić zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia wystąpiły z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2007 r. IV SA/Wa 2167/07

Sąd stwierdził, iż kwestia dokonanej, przez organy administracji publicznej, wykładni przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. oraz uchwały Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r., nie może stanowić podstawy stwierdzenia nieważności kontrolowanej decyzji. Wojewoda Śląski przeprowadził postępowanie wyjaśniające, ustalił w sprawie stan faktyczny i prawny a następnie dokonał stosownej wykładni przepisów, czemu dał wyraz wydając decyzję z dnia 30 września 2005 r. Podkreślenia raz jeszcze wymaga, iż należy oddzielić przypadki naruszenia prawa spowodowane wykładnią przepisów lub nieodpowiednim ich zastosowaniem od rażącego naruszenia prawa. Argumentacja wskazana w skardze do Sądu mogłaby być ewentualnie, skutecznie podniesiona w postępowaniu zwykłym jednakże w niniejszej sprawie postępowanie administracyjne toczyło się w trybie nadzwyczajnym - nieważnościowym, a zatem zarzut błędnej wykładni przepisów prawa dokonanej przez organy, nie mógł stanowić podstawy uwzględnienia wniosku skarżącej o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 listopada 2007 r. IV SA/Wa 1845/07

Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5/58 z 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły. Powyższe stanowisko reprezentowane jest przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 27 października 2005 r., II OSK 983/05 oraz z dnia 14 października 2005 r. II OSK 267/05.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 października 2007 r. IV SA/Wa 1684/07

nie jest rozstrzygnięty w doktrynie i orzecznictwie charakter, jaki miało mieć orzeczenie Rady Państwa stanowiące zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Organ w kontrolowanej przez siebie decyzji z dnia 31 marca 2006 r. zinterpretował powyższe przepisy w ten sposób, że wystarczająca jest do tego uchwała. Takiej konstrukcji nie zanegował Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 grudnia 2005 r. Wyraził jedynie zalecenie, aby zbadać, czy podania osób o zezwolenie na zmianę obywatelstwa były objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów, czy zostały przekazane Radzie Państwa przed podjęciem uchwały, czy wreszcie podań tych osób dotyczyła uchwała w części zezwalającej na zmianę obywatelstwa polskiego osobom, które złożyły prośbę o takie zezwolenie i opuściły Polskę, a następnie uzyskały obywatelstwo izraelskie

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 września 2007 r. IV SA/Wa 1137/07

W sytuacji gdy brzmienie przepisu nasuwa jakiekolwiek wątpliwości interpretacyjne, lub też przepis nie rozstrzyga wprost spornej kwestii, a jego wykładnia jest kształtowana przez orzecznictwo sądów, nie może być mowy o rażącym naruszeniu prawa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 września 2007 r. IV SA/Wa 1080/07

nie można a priori przyjąć założenia, że uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael (niepubl.) nie stanowi orzeczenia Rady Państwa, wydanego na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25), o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem uchwały". W uzasadnieniu tego wyroku NSA stwierdził, iż uchwała ta mogła stanowić prawnie skutecznie zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, bowiem z jej treści wynika, iż odnosi się wprost do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę, wyjeżdżając do Izraela na pobyt stały, pomimo że nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, gdyż nie wymienia z imienia i nazwiska tych osób. Krąg tych osób powinien określać wniosek (wnioski) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 roku. Dla oceny czy uchwała stanowiła takie zezwolenie istotne jest jedynie ustalenie, czy we wniosku Prezesa Rady Ministrów imiennie wymieniono osoby, które wniosły zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Warto zauważyć, iż powyższy pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego znajduje odzwierciedlenie w licznych późniejszych wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego, np. wyrok NSA z dnia 28 lutego 2007 r. sygn. II OSK 510/06, wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2007 r., sygn. 13 czerwca 2007 r. (niepublikowane).

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 sierpnia 2007 r. II OSK 1154/06

Uchwała z dnia 23 stycznia 1958 r. odnosi się wprost do osób, które złożyły już prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę udając się na stały pobyt do Izraela. Okoliczność, iż w tekście samej uchwały nie wymienia się z imienia i nazwiska tych osób nie przesądza o tym, że uchwała w tym zakresie nie mogła mieć charakteru indywidualnego i konkretnego, jeżeli okazałoby się, że krąg tych osób był jednoznacznie określony wnioskiem (wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa, w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 sierpnia 2007 r. II OSK 1153/06

1. Użycie określeń "orzeka", "orzeczenie" oraz że orzeczenie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie jednoznacznie wskazuje, iż ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. traktowała zezwolenie na zmianę obywatelstwa, jako akt stosowania prawa rozumiany w ten sposób, że określony w ustawie organ (Rada Państwa), z powołaniem się na określoną w ustawie podstawę prawną, orzeka w sprawie określonej osoby o zezwoleniu tej osobie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2007 r. IV SA/Wa 879/07

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie zgoda wyrażona w uchwale powinna odnosić się do skonkretyzowanego, oznaczonego adresata (adresatów). Nie może mieć ona charakteru abstrakcyjnego i generalnego. Istniejące orzecznictwo NSA uznaje jej skuteczność pod warunkiem, że odnosiła się ona do konkretnych, oznaczonych osób, nawet, jeśli osoby te nie zostały w niej wymienione (wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2005 r., II OSK 1085/05, LEX Nr 191007). W innym jednak orzeczeniu NSA wyraził dalej idący pogląd, który Sąd orzekający w pełni podziela, że uchwała ta nie mogła zastąpić indywidualnego aktu zezwolenia na taki wyjazd. Nie może ona zostać uznana za akt normatywny, gdyż upoważnienie do wydania takiego aktu nie wynikało ani z Konstytucji, ani też z ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. W uchwale powołano, jako podstawę prawną, art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ale przepisy te nie zawierają upoważnienia dla Rady Państwa do wydania normatywnego aktu wykonawczego do ustawy (wyrok NSA z dnia 27 października 2005 r., II OSK 1001/05). W ówcześnie istniejącym porządku prawnym, tj. w 1958 r., jak też pod rządami procedury administracyjnej z 1928 r., pod rządami której ojciec skarżącego wystąpił o zgodę na zmianę obywatelstwa, prawu polskiemu nie była znana (i nadal nie jest) praktyka tzw. aktów generalnych stosowania prawa, a zatem takich, które ze względu na krąg adresatów mają charakter ogólny, a konkretny ze względu na treść aktu (zob. wyrok NSA z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05, ONSAiWSA 2006, nr 2, poz. 66). Powyższe stanowisko potwierdza ponadto przywołane przez skarżącego w odwołaniu i skardze orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 17 września 2001 r., III RN 56/01), które co prawda dotyczy innej uchwały Rady Państwa (skierowana ona była do repatriantów niemieckich), ale zachowuje ono swoją pełną przydatność w niniejszej sprawie.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2007 r. IV SA/Wa 855/07

Uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lipca 2007 r. II OSK 1267/06

Orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznawania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale nie wymieniono tych osób, nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lipca 2007 r.
II OSK 1249/06

Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie potwierdzał, że konieczne jest wykazanie w toku postępowania administracyjnego, czy indywidualnie złożony wniosek o wydanie stosownego zezwolenia został objęty stosowną procedurą w celu jego załatwienia przez Radę Państwa. Sąd ten przypominał pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2001 r., sygn. akt II RN 56/01 (OSNAPiUS 2002/13/299), według którego zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, jako przesłanka utraty obywatelstwa polskiego, miało charakter indywidualnego i skierowanego do określonego adresata aktu Rady Państwa. Indywidualny charakter zezwolenia na zmianę obywatelstwa prezentowany jest także w doktrynie (patrz: J. Jagielski "Obywatelstwo polskie", Warszawa 1998, s. 123; W Ramus "Instytucje prawa o obywatelstwie polskim", Warszawa 1980, s. 248). Zezwolenie dotyczące zmiany obywatelstwa wywoływało skutek prawny tylko wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie (por. wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2007 r., sygn. akt II OSK 1065/06, niepublikowany).

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lipca 2007 r.
II OSK 1066/06

Wojewódzki Sąd Administracyjny podzielił tym samym pogląd zaprezentowany w powołanym powyżej wyroku NSA z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05 oraz w wyroku NSA z dnia 27 października 2005 r., II OSK 965/05 (ONSAiWSA 2006, nr 2, poz. 67), w świetle którego uchwała Nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie sposób mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała. Nie można przyjąć, że zezwolenie może dotyczyć wniosków jeszcze nie złożonych i mieć charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. W powołanych wyrokach NSA wyjaśnił, że uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie jest normatywnym aktem wykonawczym do ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r., lecz aktem stosowania prawa. Z przepisów ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. wynika następująca kolejność zdarzeń: najpierw złożenie podania przez zainteresowaną osobę do właściwego organu, następnie przedstawienie wniosku przez Prezesa Rady Ministrów i dopiero wówczas Rada Państwa orzeka w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa określonej osoby. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to istotne wymagania wprowadzone przez ustawę, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego. Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż uchwała z dnia 23 stycznia 1958 r., w stosunku do podań złożonych po jej podjęciu, mogła być traktowana jedynie jako zapowiedź udzielenia zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Gdyby podzielić argumentację strony wnoszącej skargę kasacyjną, iż możliwe jest udzielenie zezwolenia osobom, które nie zostały wymienione z imienia i nazwiska w uchwale, to w żadnym razie zezwolenie to nie mogło odnosić się do osób, które wniosku nie złożyły, a więc w dacie podejmowania tej uchwały nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Z tych względów zaskarżony wyrok uchylający decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców odpowiada prawu, albowiem omawiana uchwała Rady Państwa nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa skarżącego, skoro podanie o zezwolenie na zmianę obywatelstwa zostało złożone w lipcu 1958 r.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 czerwca 2007 r. II OSK 1043/06

Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim przewidywała możliwość utraty obywatelstwa polskiego na skutek nabycia obywatelstwa obcego jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej na zmianę obywatelstwa (art. 11). Orzekanie o utracie obywatelstwa, w tym o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w związku z nabyciem obywatelstwa obcego, należało do Rady Państwa. Stosownie do przepisu art. 13 ust. 1, 2 i 3 tej ustawy, o utracie obywatelstwa polskiego orzeka Rada Państwa, orzeczenie o utracie obywatelstwa polskiego następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie takiego orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie orzeczenia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 czerwca 2007 r.
II OSK 1155/06

Nie można podzielić poglądu wyrażonego w zaskarżonym wyroku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa może być udzielone w formie generalnego aktu. Ustawa nie określiła co prawda szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach, ale w świetle dotychczasowego orzecznictwa należy przyjąć, że orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale nie wymieniono tych osób, nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 czerwca 2007 r.
II OSK 1064/06

Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim przewidywała możliwość utraty obywatelstwa polskiego na skutek nabycia obywatelstwa obcego jedynie po uzyskaniu zezwolenia władzy polskiej na zmianę obywatelstwa (art. 11). Orzekanie o utracie obywatelstwa, w tym o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w związku z nabyciem obywatelstwa obcego, należało do Rady Państwa. Stosownie do przepisu art. 13 ust. 1, 2 i 3 tej ustawy, o utracie obywatelstwa polskiego orzeka Rada Państwa, orzeczenie o utracie obywatelstwa polskiego następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a ogłoszenie takiego orzeczenia w Monitorze Polskim zastępuje doręczenie orzeczenia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 maja 2007 r. IV SA/Wa 589/07

W żadnym wypadku nie można uznać skuteczności uchwały Rady Państwa PRL Nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael wobec osób, które o zgodę na zmianę obywatelstwa wystąpiły po jej podjęciu.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 maja 2007 r. IV SA/Wa 696/07

Analiza przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25 ze zm.) prowadzi do wniosku, że ustawa ta regulowała określony tryb postępowania w sprawach utraty obywatelstwa i określała kolejność czynności. Z treści art. 13 i 11 ustawy wynika, że najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa, a następnie ta rozstrzygała w przedmiocie zezwolenia. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to ustawowe wymagania, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 maja 2007 r. IV SA/Wa 655/07

Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogłaby stanowić indywidualne zezwolenie na zmianę obywatelstwa dla osób ubiegających się o to zezwolenie i rozciągnąć swoje skutki prawne w tym zakresie także na ich dzieci, jeżeli byłyby podstawy do potraktowania jej, jako zezwolenia na zmianę obywatelstwa jednocześnie obejmującego większą liczbę osób, w sytuacji, gdy wszystkie te osoby mogłyby zostać skonkretyzowane z imienia i nazwiska, a podania tych osób byłyby objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów do Rady Państwa zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim i przekazane przez Prezesa Rady Ministrów do Rady Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r., a ponadto można by było ustalić, że uchwała ta w części zezwalającej na zmianę obywatelstwa polskiego osobom, które złożyły prośbę o takie zezwolenie i opuściły Polskę, a następnie uzyskały obywatelstwo izraelskie dotyczyła podań tych konkretnych osób. Tylko w takiej sytuacji można by było uznać, że uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. była zezwoleniem wydanym na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim dla konkretnie oznaczonych osób.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 maja 2007 r. II OSK 673/06

Dla rozstrzygnięcia tej sprawy istotne znaczenie ma wobec tego to, czy uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. miała charakter generalny, czy też można uznać ją pod pewnymi warunkami za akt stosowania prawa o charakterze indywidualnym, stanowiący skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa w rozumieniu w art. 13 ust. 1 i 2 ustawy udzielone osobom (takim jak skarżąca), które złożyły wnioski o zmianę obywatelstwa przed jej wydaniem. W uchwale tej Rada Państwa postanawiała: "Zezwala się na zmianę obywatelstwa polskiego na obywatelstwo państwa Izrael osobom, które opuściły bądź opuszczą obszar Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, udając się na stały pobyt do państwa Izrael i złożyły bądź złożą prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego". W akcie tym nie zostały więc wymienione dane personalne osób, którym udzielono przedmiotowego zezwolenia. Sąd I instancji, powołując się na tę uchwałę przyjął, że był to akt stosowania prawa, który stanowił generalne zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego na obywatelstwo państwa Izrael w stosunku do osób, które przed dniem jej podjęcia opuściły już Polskę, a wcześniej złożyły wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa. Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić. Należy zwrócić uwagę, iż powołana uchwała odnosi się w pierwszej kolejności do grupy osób, które złożyły już prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę udając się na stały pobyt do Izraela. To, że w tekście samej uchwały nie wymienia się z imienia i nazwiska tych osób nie przesądza o tym, że uchwała w tym zakresie nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego, jeżeli okazałoby się, że krąg tych osób był jednoznacznie określony wnioskiem (wnioskami) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. Ustawa nie określiła co prawda szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach, ale w świetle dotychczasowego orzecznictwa należy przyjąć, że orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były rozpoznawane przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 maja 2007 r. II OSK 661/06

Obowiązkiem organów rozpoznających tą sprawę było więc ustalenie czy podania rodziców skarżącego o zezwolenie na zmianę obywatelstwa zostały objęte wnioskiem Prezesa Rady Ministrów oraz czy zostały one przekazane Radzie Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Jedynie ustalenie tych okoliczności uprawniało organy do stwierdzenia, iż podań również tych osób dotyczyła uchwała nr 5/58 w części zezwalającej na zmianę obywatelstwa polskiego osobom, które złożyły prośbę o takie zezwolenie i opuściły Polskę, a następnie uzyskały obywatelstwo izraelskie. Zasadny jest więc zarzut skarżącego, iż w rozpoznawanej sprawie wskazane powyżej okoliczności nie były przez organy administracji w ogóle rozważane, czego nie dostrzegł również Sąd I instancji, podobnie jak ich znaczenia dla potrzeb rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. W aktach administracyjnych sprawy brak jest bowiem jakichkolwiek dokumentów mogących stanowić podstawę takich ustaleń.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2007 r. IV SA/Wa 522/07

Skład orzekający stoi na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa nie jest aktem normatywnym wykonawczym do aktu o randze ustawowej, albowiem ustawa o obywatelstwie polskim z 1951 r. nie zawierała przepisu upoważniającego Radę Państwa do wydania aktu o tym charakterze, jest natomiast aktem stosowania prawa. Należy również wskazać, że w doktrynie na tle udzielania zezwolenia na zmianę obywatelstwa prezentowane są rozbieżne poglądy. Przyjmuje się, iż zezwolenia dotyczące zmiany obywatelstwa mają indywidualny charakter [zob. Jagielski, Obywatelstwo polskie, Warszawa 1998, s. 123], a także przyjmując powyższą zasadę dopuszcza się możliwość udzielenia generalnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa - gdy zmiana obywatelstwa dotyczy większej liczby osób - z tym że wówczas zezwolenie dotyczące zmiany obywatelstwa wywoływało skutek prawny wobec oznaczonej osoby i tylko w odniesieniu do nabycia obywatelstwa obcego konkretnie określonego w orzeczeniu Rady Państwa o zmianie [zob. W. Ramus, Instytucje prawa o obywatelstwie polskim, Warszawa 1980, s. 248]. Z kolei w orzecznictwie pojawiło się stanowisko, według którego zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego jako przesłanka utraty obywatelstwa polskiego musi mieć charakter indywidualny i być skierowany do określonego adresata aktu Rady Państwa (zob. wyrok SN z dnia 17 września 2001 r., sygn. akt III RN 56/01, OSNP 2002, nr 13, poz. 299). Uznając, iż orzeczenie winno zapaść w formie uchwały, Rada Państwa bowiem jako organ kolegialny nie mogła wydawać innych rozstrzygnięć, zwłaszcza, że nie stosowano w jej działalności przepisów o postępowaniu administracyjnym, sąd orzekający stanął na stanowisku, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób. Sąd doszedł jednak do przekonania, w ślad za wyrokami NSA z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 965/05, z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 983/05 i z dnia 14 października 2005 r., sygn. akt II OSK 267/05, że uchwała tego rodzaju mogła jedynie stanowić zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia wystąpiły z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 kwietnia 2007 r. II OSK 562/06

W rozpoznawanej sprawie zostało bowiem ustalone, że rodzice skarżącego podanie do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa w związku z wyjazdem na stałe do Izraela, również w imieniu małoletniego wówczas skarżącego, złożyli w dniu 27 października 1959 r. Po wyjeździe do Izraela skarżący uzyskał w 1960 r. obywatelstwo izraelskie. Wobec powyższego należy w pełni podzielić pogląd wyrażony w wyżej powołanych wyrokach NSA: z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05 oraz z dnia 27 października 2005 r., II OSK 965/05, zgodnie z którym uchwała nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do dnia jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie można mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała. Nie można przyjąć, że zezwolenie może dotyczyć wniosków jeszcze nie złożonych i mieć charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. W powołanych powyżej wyrokach Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie jest normatywnym aktem wykonawczym do ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r., lecz aktem stosowania prawa. Z ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. wynika zaś następująca kolejność zdarzeń: najpierw złożenie podania przez zainteresowaną osobę do właściwego organu, następnie przedstawienie wniosku przez Prezesa Rady Ministrów i dopiero wówczas Rada Państwa orzeka w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa określonej osoby. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to istotne wymagania wprowadzone przez ustawę, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego. Uchwała z dnia 23 stycznia 1958 r. w stosunku do podań złożonych po podjęciu tej uchwały mogła być traktowana jedynie jako zapowiedź udzielenia zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Reasumując, o ile można zgodzić się z poglądem, że możliwe jest udzielenie zezwolenia osobom, które nie zostały wymienione z imienia i nazwiska w uchwale, to w żadnym razie zezwolenie to nie mogło odnosić się do osób, które wniosku nie złożyły, a więc w dacie podejmowania tej uchwały nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Uchwała ta nie mogła zatem stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa skarżącego, skoro podanie o zezwolenie na zmianę obywatelstwa zostało złożone w 1959 r. Oznacza to, że skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionych podstawach kasacyjnych

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 marca 2007 r. IV SA/Wa 2309/06

Zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego wydane w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób. Sąd podziela stanowisko przyjęte w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA z dnia 27 października 2005 r. sygn. akt II OSK 965/05, wyrok NSA z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt II OSK 983/05, wyrok NSA z dnia 14 października 2005 r., sygn. akt II OSK 267/05), że uchwała nr 5/58 Rady Państwa z 23 stycznia 1958 r. nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. W rozpoznawanej sprawie, jak wynika z akt administracyjnych, Celina i Jakub W.- rodzice skarżącej złożyli podanie do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa w 1961 roku, czyli już po podjęciu przez Radę Państwa uchwały nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. Zatem należało stwierdzić, że organ błędnie przyjął, iż zezwolenie wynikające z przedmiotowej uchwały dotyczyło również rodziców skarżącej, a tym samym również skarżącej, z tej przyczyny, że w dacie podejmowania uchwały brak było wniosków osób zainteresowanych - rodziców skarżącej. W ocenie Sądu przedmiotowa uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. w stosunku do podań rodziców skarżącej z dnia 17 kwietnia 1961 r., mogła co najwyżej być traktowana wyłącznie jako zapowiedź ewentualnego udzielenia zezwolenia na zmianę obywatelstwa przez-wyżej wymienione osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2007 r. IV SA/Wa 200/07

Oceniając skuteczność uchwały Rady Państwa nr 5/58 trzeba uznać, iż spowodowała ona wskazane w niej skutki prawne, jako skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa, w stosunku do osób spełniających kryteria wskazane w uchwale, o ile zdarzenia prawne miały miejsce w okresie jej obowiązywania

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lutego 2007 r.II OSK 510/06

Skład orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podtrzymuje dotychczas prezentowane przez Naczelny Sąd Administracyjny stanowisko, zgodnie z którym nie można z góry przyjąć założenia, że uchwała nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. stanowiła orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego. Ustawa nie określiła co prawda szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach, ale nie można zgodzić się ze stanowiskiem, że nie ma znaczenia, czy uchwała dotyczyła indywidualnych podań składanych przez osoby zamierzające wyjechać z Polski. Orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale tej nie wymieniono nazwisk tych osób, nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby. Bez wyjaśnienia i rozważenia tych okoliczności nie można stwierdzić, iż skarżący utracił obywatelstwo polskie, a wobec tego decyzje w tej sprawie zostały wydane z naruszeniem art. 11 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 lutego 2007 r. IV SA/Wa 2418/06

zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób, czyli takie zezwolenie mogła stanowić uchwała Rady Państwa nr 5/58, niemniej jednak nie mogła ona objąć swoim zakresem osób, które do daty jej podjęcia nie występowały z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że akt tego rodzaju miał charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2007 r. IV SA/Wa 2450/06

Zezwolenie Rady Państwa wydawane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do większej liczby podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy, uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podanie o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły gdyż brak jest podstaw by przyjąć, że akt tego rodzaju ma charakter generalnej zasady udzielanej na przyszłość.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 lutego 2007 r. IV SA/Wa 2397/06

wspomniana uchwała nr 5/58 stanowiła zezwolenie w stosunku do osób, które przed datą podjęcia uchwały wystąpiły o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, o ile ich wniosek został Radzie Państwa przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów do dnia jej podjęcia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2007 r. II OSK 1426/05

Z ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. wynika następująca kolejność zdarzeń: najpierw złożenie podania przez zainteresowaną osobę do właściwego organu, następnie przedstawienie wniosku przez Prezesa Rady Ministrów i dopiero wówczas Rada Państwa orzeka w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa określonej osoby. Nie można kolejności tej odwrócić, gdyż naruszałoby to istotne wymagania wprowadzone przez ustawę, od których spełnienia zależy utrata obywatelstwa polskiego. Uchwała z dnia 23 stycznia 1958 r., w stosunku do podań złożonych po podjęciu tej uchwały, mogła być traktowana jedynie jako zapowiedź udzielenia zezwolenia na zmianę obywatelstwa

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 stycznia 2007 r. IV SA/Wa 2241/06

1. Poszukując właściwej wykładni przepisów ustawy z 1962 r. o obywatelskim polskim należy wykluczyć takie ich rozumienie, które prowadzi do różnicowania sytuacji prawnej podmiotów, gdy nie wynika to wprost z treści konkretnych regulacji normatywnych.
2. Uchwała Rady Państwa nr 5/58 w okresie obowiązywania wywołała wskazane ustawą skutki prawne, co do wszystkich podmiotów objętych jej zakresem przedmiotowym.
3. Uchwała Rady Państwa nr 5/58 spowodowała wskazane w niej skutki prawne, jako skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa, w stosunku do osób spełniających kryteria wskazane w uchwale, o ile zdarzenia prawne miały miejsce w okresie jej obowiązywania.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2007 r. IV SA/Wa 2106/06

1. Sąd (w składzie rozpoznającym przedmiotową sprawę) nie podziela tej linii orzecznictwa, która stawia tezę o konieczności indywidualnych zezwoleń na zmianę obywatelstwa, a uchwałę Rady Państwa Nr 5/58 traktuje jako sprzeczną z ustawą z dnia 5 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ewentualnie uzależnia możliwość jej stosowania od daty złożenia przez zainteresowanych do Rady Państwa próśb (podań) o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego.
2. Przyjęcie, iż w sprawie wyrażenia zgody na zmianę obywatelstwa nie było konieczne wydawanie przez Radę Państwa rozstrzygnięcia imiennie skierowanego do składającego wniosek w tym przedmiocie, nie narusza w istocie praw zainteresowanych, o ile faktycznie złożyli oni wniosek w tej sprawie.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2007 r. IV SA/Wa 2107/06

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela stanowisko w kwestii form prawnych wydawania przez Radę Państwa zezwolenia na zmianę obywatelstwa, wyrażone w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 1985 r. sygn. III SA. 404/85, (opubl. ONSA z 1985 nr I, poz. 23), w którym stwierdzono, iż przepisy postępowania administracyjnego nie miały zastosowania przed organami władzy państwowej, do których należała Rada Państwa. Wobec powyższych uwarunkowań, Sąd uznał za trafne stanowisko, iż uchwała Rady Państwa nr 5/58 stanowiła "generalny akt stosowania prawa" wydany przez Radę Państwa w zakresie przysługujących jej kompetencji. Akt ten stanowił generalne, pod względem podmiotowym, zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego przez osoby, które opuszczały Polskę, w celu wyjazdu na stałe do Izraela, o ile wyraziły one chęć zmiany obywatelstwa. Sąd miał przy tym na względzie treść wniosku Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 r. Nr D.III/4/70/57 - kierowanego do Rady Państwa, w którym powołując się na art. 13 ust. 2 u.oo.p. wnosi on o podjęcie uchwały w sprawie ogólnego udzielenia obywatelom polskim, którzy opuścili względnie opuszczą teren PRL udając się na pobyt stały do państwa Izrael -zezwolenia na zmianę obywatelstwa. W następstwie tego właśnie wniosku została podjęta omawiana uchwała Nr 5/58, a jej treść jedynie nieznacznie odbiega od projektu, jaki zaproponował Prezes Rady Ministrów. Wniosek Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 r. był zatem wnioskiem, o którym mowa w art. 13 ust. 2 u.oo.p., a z jego treści wynika, że podobnie jak uchwała Rady Państwa Nr 5/58 miał on charakter generalny w tym sensie, że nie wymieniał z imienia i nazwiska osób, których dotyczył. Godne podkreślenia jest również to, że w dyskusji nad projektem uchwały Nr 5/58 jeden z Wiceministrów podał liczby osób, które opuściły Polskę i udały się do państwa Izrael w poszczególnych latach - z rozróżnieniem tych, którzy wyjechali na podstawie dokumentu podróży, nie personalizując przy tym wskazanych danych. Także więc na tym etapie postępowania - poprzedzającego podjęcie przedmiotowej uchwały - nie czyniono choćby sugestii, że zezwolenia na zmianę obywatelstwa powinny mieć precyzyjnie określonych adresatów, to jest adresatów wymienionych z imienia i nazwiska. Nadto, nie rozważano również tego, aby zróżnicować sytuację prawną tych osób które wyjadą przed podjęciem uchwały, której treść dyskutowano oraz tych, które ewentualnie zdecydują się na wyjazd po jej podjęciu. Z powyższych względów, Sąd - w składzie rozpoznającym przedmiotową sprawę - nie podziela tej linii orzecznictwa, która stawia tezę o konieczności indywidualnych zezwoleń na zmianę obywatelstwa, a uchwałę Rady Państwa Nr 5/58 traktuje jako sprzeczną z ustawą z dnia 5 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ewentualnie uzależnia możliwość jej stosowania od daty złożenia przez zainteresowanych do Rady Państwa próśb (podań) o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Rozważając zakres skutków prawnych, które zaszły w następstwie - uchwały Rady Państwa nr 5/58, w innych realiach systemowych i ustrojowych (w 1959 roku), nie można posługiwać się wprost standardami państwa praworządnego i stosowanymi obecnie standardami dokonywania wykładni przepisów. Przyjęcie takiego wyłącznie kryterium interpretacyjnego prowadziłoby bowiem niechybnie do wniosku, iż jeśli nie cała, to w każdym razie znaczna część przepisów tworzących ówczesny porządek prawny - była de iure bezprawiem, którego to wniosku nie sposób dzisiaj akceptować. Chodzi wszak o ocenę skutków stanów prawnych, które nastąpiły ówcześnie wskutek występujących wówczas zdarzeń. Nie chodzi natomiast o ocenę, jakie skutki prawne wywołałoby funkcjonowanie uchwały obecnie. W ocenie Sądu, przyjęcie, iż w sprawie wyrażenia zgody na zmianę obywatelstwa nie było konieczne wydawanie przez Radę Państwa rozstrzygnięcia imiennie skierowanego do składającego wniosek w tym przedmiocie, nie narusza w istocie praw zainteresowanych, o ile faktycznie złożyli oni wniosek w tej sprawie.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2007 r. IV SA/Wa 2105/06

W niniejszej sprawie rodzice skarżącej złożyli wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa w 1959 r., a więc już po dacie podjęcia uchwały z 23 stycznia 1958 r. i skutek prawny uchwały nie może odnosić się do osób, które złożyły wnioski po dacie jej podjęcia. Zgoda na zmianę obywatelstwa wyrażona w formie uchwały mogła dotyczyć większej grupy zindywidualizowanych osób. Należy zgodzić się ze stanowiskiem NSA z wyżej cytowanych orzeczeń, że nie można mówić o udzieleniu zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobie, która o nie do daty podjęcia uchwały nie występowała.". Nie można zgodzić się z argumentacją organu, z powołaniem się na uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie z 11 stycznia 2006 r. IV SA/Wa 1567/05 iż "zakres skutków prawnych uchwały Rady Państwa z 1958 r. nie powinien być odnoszony do obecnych standardów stosowania prawa, kiedy to system prawny ukształtowany był według odmiennych reguł; chcąc dokonać obecnie prawidłowej wykładni obowiązujących wcześniej regulacji trzeba wziąć pod uwagę, iż akt prawny, którego zakres jest kwestionowany, stanowił źródło konkretnych uprawnień dla obywateli, gdyż tworzył w ówczesnym autorytarnym systemie możliwość opuszczenia Polski"

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2007 r. IV SA/Wa 2104/06

Zgoda na zmianę obywatelstwa wyrażona w formie uchwały mogła dotyczyć większej grupy zindywidualizowanych osób. Należy zgodzić się ze stanowiskiem NSA z wyżej cytowanych orzeczeń, że "... nie można mówić o udzieleniu zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobie, która o nie do daty podjęcia uchwały nie występowała....". Nie można zgodzić się z argumentacją organu, z powołaniem się na uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie z 11 stycznia 2006 r. IV SA/Wa 1567/05 iż "zakres skutków prawnych uchwały Rady Państwa z 1958 r. nie powinien być odnoszony do obecnych standardów stosowania prawa, kiedy to system prawny ukształtowany był według odmiennych reguł...; chcąc dokonać obecnie prawidłowej wykładni obowiązujących wcześniej regulacji trzeba wziąć pod uwagę, iż akt prawny, którego zakres jest kwestionowany, stanowił źródło konkretnych uprawnień dla obywateli, gdyż tworzył w ówczesnym autorytarnym systemie możliwość opuszczenia Polski"

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 grudnia 2006 r. IV SA/Wa 1963/06

W niniejszej sprawie skarżący złożył wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa w 1961 r., a więc już po dacie podjęcia uchwały z 23 stycznia 1958 r. i nie może zostać ona uznana za zezwolenie na zmianę obywatelstwa

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 grudnia 2006 r. II OSK 1455/05

Orzeczenie Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. Sam fakt, że w uchwale tej nie wymieniono tych osób, nie oznacza, ze adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 grudnia 2006 r. II OSK 1450/05

uchwała nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie sposób mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała, to stanowiska takiego nie można wprost odnieść do sytuacji, gdy podanie do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, tak jak w rozpoznawanej sprawie, zostało złożone w 1957 r., a więc przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 grudnia 2006 r. IV SA/Wa 1985/06

W rozpoznawanej sprawie, jak wynika z akt administracyjnych, Genia i Siergiej Z. - rodzice skarżącej złożyli podanie do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa w 1959 roku, czyli już po podjęciu przez Radę Państwa uchwały nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. Zatem należało stwierdzić, że organ błędnie przyjął, iż zezwolenie wynikające z przedmiotowej uchwały dotyczyło również rodziców skarżącej, a tym samym również skarżącej, z tej przyczyny, że w dacie podejmowania uchwały brak było wniosków osób zainteresowanych - rodziców skarżącej. W ocenie Sądu przedmiotowa uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. w stosunku do podań rodziców skarżącej z 1959 roku, mogła co najwyżej być traktowana wyłącznie jako zapowiedź ewentualnego udzielenia zezwolenia na zmianę obywatelstwa przez wyżej wymienione osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2006 r. IV SA/Wa 1962/06

zezwolenie mogła stanowić uchwała Rady Państwa Nr 5/58, niemniej jednak nie mogła ona objąć swoim zakresem osób, które do daty jej podjęcia nie występowały z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że akt tego rodzaju miał charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. W tej materii Sąd podzielił ocenę prawną wyrażoną w wyrokach NSA z: 27 października 2005 r., II OSK 965/05, 27 października 2005 r., II OSK 983/05, 14 października 2005 r., II OSK 267/05.

Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 6 grudnia 2006 r.
IV SA/Wa 1964/06

W ocenie Sądu, rozważając zakres skutków prawnych, które zaszły w następstwie - uchwały Rady Państwa nr 5/58, w innych realiach systemowych i ustrojowych (w 1959 r.), nie można posługiwać się wprost standardami państwa praworządnego i stosowanymi obecnie standardami dokonywania wykładni przepisów. Przyjęcie takiego wyłącznie kryterium interpretacyjnego prowadziłoby bowiem niechybnie do wniosku, iż jeśli nie cała, to w każdym razie znaczna część przepisów tworzących ówczesny porządek prawny - była de iure bezprawiem, którego to wniosku nie sposób dzisiaj akceptować. Chodzi wszak o ocenę skutków stanów prawnych, które nastąpiły ówcześnie wskutek występujących wówczas zdarzeń. Nie chodzi natomiast o ocenę, jakie skutki prawne wywołałoby funkcjonowanie uchwały obecnie. W ocenie Sądu, przyjęcie, iż w sprawie wyrażenia zgody na zmianę obywatelstwa nie było konieczne wydawanie przez Radę Państwa rozstrzygnięcia imiennie skierowanego do składającego wniosek w tym przedmiocie, nie narusza w istocie praw zainteresowanych, o ile faktycznie złożyli oni skutecznie wniosek w tej sprawie. Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) orzekł jak sentencji.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 grudnia 2006 r. IV SA/Wa 2020/06

Sąd uznał za trafne stanowisko, iż uchwała Rady Państwa nr 5/58 stanowiła "generalny akt stosowania prawa" wydany przez Radę Państwa w zakresie przysługujących jej kompetencji. Akt ten stanowił generalne, pod względem podmiotowym, zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego przez osoby, które opuszczały Polskę, w celu wyjazdu na stałe do Izraela, o ile wyraziły one chęć zmiany obywatelstwa

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 października 2006 r. IV SA/Wa 1519/06

Sąd nie podziela linii orzecznictwa wymagającej indywidualnych zezwoleń na zmianę obywatelstwa, a uchwałę Nr 5/58 w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael traktuje jako sprzeczną z ustawą z dnia 5 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ewentualnie uzależnia możliwość jej stosowania od daty złożenia przez zainteresowanych do Rady Państwa próśb (podań) o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 października 2006 r. IV SA/Wa 1316/06

Zezwolenie Rady Państwa wydawane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do większej liczby podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy, uchwała nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podanie o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły. W tej materii sąd podzielił ocenę prawną wyrażoną w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2005 r., II OSK 983/05 oraz z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05. Przekładając powyższe na stan niniejszej sprawy wskazać należy, iż rodzice skarżącego złożyli podanie do Rady Państwa o zezwolenie na zmianę obywatelstwa w 1957 r., a zatem przed podjęciem przez Radę Państwa uchwały nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. Zatem co do zasady omawiana uchwała mogłaby stanowić zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego obejmujące również rodziców skarżącego, a przez to i jego samego. Warunkiem powyższego było jednak przekazanie - przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. - wniosków rodziców skarżącego Radzie Państwa przez Prezesa Rady Ministrów

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 września 2006 r. IV SA/Wa 1510/06

W niniejszej sprawie stosowne podania rodzice skarżącej złożyli w dniu 26 stycznia 1956 r. i 26 stycznia 1957 r. Nie oznacza to jednak, iż uchwała Rady Państwa nr 5/58 nie miała do nich zastosowania. Jak już bowiem nadmieniono wyżej była ona adresowana do osób, które złożyły lub złożą prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego. Powyższa teza jest uprawniona ze względu na treść wniosku Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 r., kierowanego do Rady Państwa, w którym powołując się na art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim wnosi on o powzięcie uchwały w sprawie ogólnego udzielenia obywatelom polskim, którzy opuścili względnie opuszczą teren PRL udając się na pobyt stały do państwa Izrael - zezwolenia na zmianę obywatelstwa. W następstwie tego właśnie wniosku została podjęta uchwała nr 5/58, a jej treść w sposób nieznaczny odbiega od projektu jaki zaproponował Prezes Rady Ministrów. Wniosek Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 r. był więc wnioskiem o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, a z jego treści wynika, że podobnie jak uchwała Rady Państwa nr 5/58 miał on charakter generalny w tym sensie, że nie wymieniał z imienia i nazwiska osób, których dotyczył.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 września 2006 r. IV SA/Wa 999/06

uchwała Rady Państwa stanowiła źródło uprawnienia dla osób narodowości żydowskiej wyjeżdżających do państwa ojczystego, jako wyjątek od faktycznego ograniczenia możliwości migracji innych obywateli przez granice. Uwzględniając powyższe okoliczności, przed oceną skutków prawnych funkcjonowania w obrocie prawnym uchwały w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa, aż do dnia jej uchylenia uchwałą Rady Państwa nr 26/84 z dnia 8 marca 1984 r. (niepubl.)

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 września 2006 r. IV SA/Wa 1135/06

Jak wcześniej wskazano, w ocenie sądu, rozważając zakres skutków prawnych, które zaszły w następstwie wydania aktu prawnego - uchwały Rady Państwa nr 5/58, w innych realiach systemowych i ustrojowych (w 1959 r.), nie można posługiwać się wprost standardami państwa praworządnego i stosowanymi obecnie standardami dokonywania wykładni przepisów. Chodzi wszak o ocenę skutków stanów prawnych, które nastąpiły ówcześnie wskutek występujących wówczas zdarzeń. Nie chodzi natomiast o ocenę, jakie skutki prawne wywołałoby funkcjonowanie uchwały obecnie. Uwzględniając, jako jedną z istotnych wartości praworządnego państwa, zasadę pewności i stabilności prawa, niezależnie od obecnej jego oceny, należy odwołać się do standardów ówczesnych, o ile nie powoduje to w sposób oczywisty naruszenia podstawowych praw i wolności obywatelskich. Jak wcześniej wskazano, w ocenie sądu, przyjęcie, iż w sprawie wyrażenia zgody na zmianę obywatelstwa nie było konieczne wydawanie przez Radę Państwa rozstrzygnięcia imiennie skierowanego do składającego wniosek w tym przedmiocie, nie narusza w istocie praw zainteresowanych, o ile faktycznie złożyli oni skutecznie wniosek w tej sprawie. Oceny takiej nie może zmieniać okoliczność, iż w odmiennych realiach politycznych, społecznych czy gospodarczych składający wówczas wnioski lub ich dzieci, nie są zainteresowani aby spowodowały one skutki prawne w postaci utraty obywatelstwa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2006 r. IV SA/Wa 1041/06

sąd stanął na stanowisku, iż zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego mogło dotyczyć większej liczby osób, czyli takie zezwolenie mogła stanowić uchwała Rady Państwa nr 5/58, niemniej jednak nie mogła ona objąć swoim zakresem osób, które do daty jej podjęcia nie występowały - a więc tak jak skarżący - z wnioskiem o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż brak podstaw do przyjęcia, że akt tego rodzaju miał charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość. W tej materii sąd podzielił ocenę prawną wyrażoną w wyrokach NSA z dnia 27 października 2005 r., II OSK 965/05; z dnia 27 października 2005 r., II OSK 983/05; z dnia 14 października 2005 r., II OSK 267/05.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 września 2006 r. II OSK 464/06

Fakt wydania dokumentu podróży nie może zostać uznany za tożsamy ze zezwoleniem na zmianę obywatelstwa nie tylko dlatego, że to Rada Państwa powinna zezwolić na zmianę obywatelstwa, a nie organ, który wydawał takie dokumenty, ale przede wszystkim, że zezwolenia na zmianę obywatelstwa nie można domniemywać per facta concludentia. Wymogu spełnienia ustawowych standardów formalnych nie można relatywizować ani wyprowadzać ze świadomości o skutkach prawnych otrzymania dokumentu podróży i wyjazdu z Polski. Świadomość skutków prawnych czynności w prawie publicznym nie ma znaczenia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 września 2006 r. IV SA/Wa 1233/06

Sąd w składzie rozpoznającym przedmiotową sprawę nie podziela tej linii orzecznictwa która forsuje tezę o konieczności indywidualnych zezwoleń na zmianę obywatelstwa, a uchwałę nr 5/58 traktuje jako sprzeczną z ustawą z dnia 5 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ewentualnie uzależnia możliwość jej stosowania od daty złożenia przez zainteresowanych do Rady Państwa próśb (podań) o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. IV SA/Wa 840/06

Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael (niepubl.) mogła stanowić prawnie skutecznie zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, bowiem z jej treści wynika, iż odnosi się wprost do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego i opuściły Polskę, wyjeżdżając do Izraela na pobyt stały, pomimo że nie wymienia z imienia i nazwiska tych osób, a więc nie ma charakteru indywidualnego i konkretnego. Krąg tych osób powinien określać wniosek (wnioski) Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r., skierowany (skierowane) do Rady Państwa. Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż wspomniana uchwała nr 5/58 mogła stanowić zezwolenie w stosunku do osób, które przed datą podjęcia tej uchwały wystąpiły o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, o ile ich wniosek został Radzie Państwa przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów do dnia jej podjęcia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. IV SA/Wa 1010/06

Nie znajduje natomiast prawnego uzasadnienia pogląd skarżącego, że uchwała Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie stanowi orzeczenia tego organu o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem tej uchwały. W ustawie z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim nie określono bowiem szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa. Orzeczenie takie w formie uchwały, jako aktu wydawanego przez organ kolegialny, jakim była Rada Państwa, mogło dotyczyć większej liczby osób, pod warunkiem jednak, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznawania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. To, że w uchwale tej nie wymieniono tych osób, samo przez się nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 czerwca 2006 r. IV SA/Wa 412/06

Z treści art. 13 i 11 ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. wynika, że najpierw zainteresowana osoba winna złożyć wniosek o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, następnie wniosek ten winien być przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa, a następnie ta rozstrzygała w przedmiocie zezwolenia. Zezwolenie Rady Państwa wydane w formie uchwały mogło następnie odnosić się do wielu podmiotów, jeżeli osoby te można zidentyfikować. Innymi słowy - uchwała nr 5/58 z 23 stycznia 1958 r. mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 czerwca 2006 r. IV SA/Wa 2333/05

1. Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael (niepubl.) nie zapadało w formie decyzji administracyjnej w rozumieniu przepisów rozporządzenia z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym (Dz. U. Nr 36, poz. 341 ze zm.) lub przepisów k.p.a.
2. Uchwała ta mogła odnosić się do osób, które złożyły podania o zmianę obywatelstwa polskiego przed datą jej podjęcia i wnioski zostały przedstawione przez Prezesa Rady Ministrów Radzie Państwa. Nie mogła natomiast odnosić się do tych osób, które takich podań jeszcze - w dacie podjęcia uchwały - nie złożyły.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2006 r. IV SA/Wa 1029/05

1. Odwołanie się w uchwale Rady Państwa Nr 5/58 w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do Izraela do przepisu art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o obywatelstwie, który znajdował się w rozdziale czwartym tejże ustawy, traktującym o postępowaniu, nie może być analizowane w oderwaniu od przepisów rozdziału trzeciego, które dotyczyły utraty obywatelstwa polskiego. Prowadzi to do wniosku, iż de iure czym innym była utrata obywatelstwa, a czym innym jego pozbawienie, które ogłaszano w Monitorze Polskim (art. 13 ust. 2).
2. Żaden obowiązujący wówczas przepis prawa, czy też uchwała Nr 5/58 Rady Państwa, ani wreszcie Rada Państwa, która ów akt stosowania prawa wydała, nie przewidywała konieczności, czy wręcz nawet potrzeby publikacji tejże uchwały.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 marca 2006 r. II OSK 1297/05

Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25 ze zm.) samodzielnie określała tryb wydawania przez Radę Państwa orzeczeń w przedmiocie zezwolenia na zmianę obywatelstwa.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 marca 2006 r. II OSK 1360/05

Nie można z góry przyjąć takiego założenia, że uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael nie stanowi orzeczenia Rady Państwa o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem tej uchwały. Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25 ze zm.) nie określiła bowiem szczególnych wymagań co do formy orzeczeń Rady Państwa w tych sprawach. Orzeczenie takie w formie uchwały mogło dotyczyć większej liczby osób, pod warunkiem wszakże, iż odnosiło się do oznaczonych osób, których podania były w toku rozpoznawania przez Radę Państwa przed podjęciem uchwały z dnia 23 stycznia 1958 r. To, że w uchwale tej nie wymieniono tych osób samo przez się nie oznacza, że adresatem uchwały w tej części nie były oznaczone osoby.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 marca 2006 r. II OSK 1361/05

Zasady i tryb załatwiania spraw o zezwolenie na zmianę obywatelstwa określała wyłącznie ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, a później ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 stycznia 2006 r. IV SA/Wa 1642/05

oceniając skuteczność uchwały Rady Państwa nr 5/58 trzeba uznać, iż spowodowała ona wskazane w niej skutki prawne, jako skuteczne zezwolenie na zmianę obywatelstwa, w stosunku do osób spełniających kryteria wskazane w uchwale, o ile zdarzenia prawne miały miejsce w okresie jej obowiązywania

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 stycznia 2006 r. IV SA/Wa 1591/05

Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael (niepublikowana) w stosunku do osób, które podania o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego złożyły po jej podjęciu, nie stanowiła zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego, ze skutkiem utraty tego obywatelstwa. W stosunku do podań złożonych po jej podjęciu, mogła zatem być traktowana jedynie jako przyrzeczenie udzielenia zezwolenia na zmianę obywatelstwa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2006 r. IV SA/Wa 1567/05

1. Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael (niepublikowana) stanowiła zezwolenie na zmianę obywatelstwa w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim.
2. Nie wydaje się trafna wykładnia prezentowana w wyroku NSA, sygn. akt II OSK 965/05, której przyjęcie za właściwą skutkowałoby uzależnieniem wystąpienia skutku prawnego (utraty obywatelstwa) od dokonania przez organ władzy publicznej (Prezesa Rady Ministrów) czynności polegającej na przedłożeniu indywidualnego wniosku o zmianę obywatelstwa, bądź choćby zestawienia tych wniosków przed podjęciem odnośnej uchwały.
3. Obowiązujący do czasu jego uchylenia akt prawny Rady Państwa (uchwała 5/58) spowodował, jako wymagane zezwolenie na zmianę obywatelstwa, wynikające z jego uzyskania skutki prawne.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2005 r.
II OSK 983/05

uchwała Nr 5/58 Rady Państwa z dnia 23 stycznia 1958 r. nie mogła stanowić zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które do daty jej podjęcia nie występowały o zezwolenie na zmianę obywatelstwa, gdyż nie sposób mówić o udzieleniu zezwolenia osobie, która o takie zezwolenie nie występowała. Nie można przyjąć, że zezwolenie może dotyczyć wniosków jeszcze nie złożonych i mieć charakter generalnej zgody udzielanej na przyszłość

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2005 r.
II OSK 965/05

Nie można a priori przyjąć założenia, że uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do państwa Izrael (niepubl.) nie stanowi orzeczenia Rady Państwa, wydanego na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25), o zezwoleniu na zmianę obywatelstwa polskiego w stosunku do osób, które złożyły prośbę o zezwolenie na zmianę obywatelstwa przed podjęciem tej uchwały.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2005 r. II OSK 1001/05

1. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25), obywatel polski mógł nabyć obywatelstwo obce ze skutkiem utraty obywatelstwa polskiego, gdy uzyskał zezwolenie właściwego organu polskiego na zmianę obywatelstwa. Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael (niepublikowana) nie mogła zastąpić indywidualnego aktu zezwolenia na taki wyjazd.
2. Uchwała Rady Państwa nr 5/58 z dnia 23 stycznia 1958 r. w sprawie zezwolenia na zmianę obywatelstwa polskiego osobom wyjeżdżającym na stały pobyt do państwa Izrael nie może zostać uznana za akt normatywny, gdyż upoważnienie do wydania takiego aktu nie wynika ani z Konstytucji, ani też z ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. W uchwale powołano, jako podstawę prawną, art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim, ale przepisy te nie zawierają upoważnienia dla Rady Państwa do wydania normatywnego aktu wykonawczego do ustawy.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 sierpnia 2005 r. IV SA/Wa 491/05

Niezbędnym warunkiem uzyskania zezwolenia jest wyrażenie woli zmiany obywatelstwa przez zainteresowanego jego zmianą. Bez znaczenia pozostają natomiast generalnie przesłanki, jakimi kierował się zainteresowany występując o zmianę obywatelstwa. Jedynie ustalenie obecnie, w indywidualnym przypadku, iż wniosek nie został faktycznie złożony (np. wniosek został złożony pod przymusem - nie stanowił zatem skutecznego prawnie oświadczenia woli wnioskodawcy) oznaczać będzie w zależności od sytuacji - w przypadku zezwolenia indywidualnego, iż było ono wydane wadliwie (nie został spełniony warunek wyrażenia chęci zmiany obywatelstwa) a w przypadku zezwolenia generalnego (jak w przypadku uchwały 5/58), iż w danym przypadku nie wywołało ono skutków prawnych w stosunku do określonej osoby, gdyż zezwolenie, z mocy ustawy, mogło obejmować wyłącznie przypadki wyrażenia chęci zmiany obywatelstwa

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2005 r. II SA/Wa 2481/04

W prawie publicznym zamiar zainteresowanego, jego nieujawniona wprost we wniosku skierowanym do organów państwa wola, są pozbawione znaczenia prawnego. Nie dokonuje się wykładni oświadczeń woli według kryteriów określonych w Kodeksie cywilnym (art. 60, 61 i 65 k.c.). Nie miało wobec tego znaczenia, jakie motywy kierowały wnioskodawcami w 1959 r. kiedy wystąpili o zezwolenie na zmianę obywatelstwa. Niezależnie od ich zamiarów i motywów postępowania, sprawa powinna była zostać załatwiona zgodnie z obowiązującym ówcześnie prawem.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2005 r. II SA/Wa 2140/04

W świetle uregulowań zawartych w ustawie z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim wymagane było, jak już wcześniej zaznaczono wydanie indywidualnego zezwolenia na zmianę obywatelstwa, którego nie mogła zastąpić generalna uchwała Rady Państwa. Zważyć przy tym należy, iż art. 11 ust. 5 powołanej ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. tylko w razie nabycia obywatelstwa obcego "zgodnie z ust. 1 - 4" następował skutek w postaci utraty obywatelstwa polskiego. W ocenie Sądu rozstrzygającego niniejszą sprawę braku realizacji-wynikającego z art. 11 ust. 1 - 4 omawianej ustawy wymogu uzyskania indywidualnego zezwolenia nie można usprawiedliwiać argumentem, że zezwolenie na zmianę obywatelstwa zostało ustanowione przede wszystkim jako element reglamentacji władzy publicznej w stosunku do dążeń osób zainteresowanych dokonaniem zmiany obywatelstwa

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 stycznia 2005 r. IV SA/Wa 537/05

Z ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 1951 r. Nr 4, poz. 25) oraz ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353), nie wynika, aby zezwolenie na zmianę obywatelstwa musiało być wyrażone w akcie indywidualnym, wobec tego repatrianci niemieccy mogli utracić obywatelstwo polskie na podstawie uchwały Rady Państwa.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2004 r. II SA/Wa 1717/04

Nie ulega wątpliwości, że żądanie H.Z.zawarte we wniosku z dnia 4 września 2001 r. (k-16), nakierowane było na wydanie poświadczenia posiadania obywatelstwa polskiego. Tymczasem Wojewoda (...) wydając decyzję z dnia (...) stycznia 2002 r. poświadczył utratę obywatelstwa polskiego. Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców utrzymał w mocy takie rozstrzygnięcie nie zwracając uwagi, że wydana decyzja w istocie nie załatwia sprawy w zakresie wniosku strony. Organy obu instancji orzekły o utracie obywatelstwa polskiego, podczas gdy skarżąca wnosiła o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego. Nie można zatem uznać, że decyzja Wojewody (...) jest rozstrzygnięciem zapadłym w granicach żądania wnioskodawczyni, a więc, że załatwia sprawę będącą przedmiotem postępowania. Poświadczenie (stwierdzenie) utraty obywatelstwa polskiego nie jest tożsame z odmową poświadczenia obywatelstwa polskiego

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 września 2004 r. V SA 4112/03

Art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (t.j.: Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 z późn. zm.) stanowi że posiadanie i utratę obywatelstwa polskiego stwierdza wojewoda. Odmowa stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego lub jego utraty następuje w drodze decyzji administracyjnej. Analiza tej regulacji wykazuje, że chodzi w niej o cztery sytuacje faktyczne, w odniesieniu do których właściwy wojewoda po pierwsze: stwierdza posiadanie obywatelstwa polskiego, po drugie: stwierdza utratę obywatelstwa polskiego, po trzecie: odmawia stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego, i po czwarte: odmawia stwierdzenia utraty obywatelstwa polskiego. Ustawodawca wyraźnie określił, że stwierdzenie posiadania lub stwierdzenie utraty obywatelstwa polskiego to dwa rozstrzygnięcia o charakterze pozytywnym, które zapadają wówczas, gdy strona wnosi o poświadczenie posiadania obywatelstwa polskiego i odpowiednio, gdy żąda poświadczenia jego utraty