Orzecznictwo

Orzeczenia sądów:

1. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 marca 2018 r. II OSK 1176/16
   

   Dzieci urodzone za granicą w latach 1902-1920.

   Dzieci które przez urodzenie za granicą przed 1920 rokiem (a więc urodzone w latach 1902-1920) nabyły obywatelstwo obce nie mogły potem nabyć obywatelstwa polskiego w 1920 roku, nawet jeśli ich rodzice nabyli takowe z mocy prawa w 1920 roku. Natomiast dzieci urodzone za granicą po 1920 roku nabywały już obywatelstwo polskie „po swoich rodzicach” mimo że jednocześnie nabywały obywatelstwo obce. Taką wykładnię przepisów potwierdza stanowiska Ministra Spraw Wewnętrznych zawarte w okólniku Nr 18 z dnia 9 lipca 1925 r. zatytułowanym "Obywatelstwo osób urodzonych i naturalizowanych w Ameryce" (Zb. Zarz. Min. Spr. Wewn., str. 858)

2. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 sierpnia 2010 r. II OSK 1155/09
   

   Stosownie do art. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, z chwilą ogłoszenia ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego obywatelstwo polskie służyło każdej osobie bez różnicy płci, wieku, wyznania i narodowości, która była osiedlona na obszarze Państwa Polskiego, o ile jej nie służy obywatelstwo innego państwa. Okoliczność urodzenia się na ówczesnym obszarze Państwa Polskiego, a następnie zamieszkiwania na tym terenie stanowi podstawową przesłankę do nabycia obywatelstwa polskiego.

3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 kwietnia 2008 r. II OSK 172/07
   

   Małoletni mógł samodzielnie nabyć obywatelstwo w 1920 roku. Stwierdzenie, że osoba, która w czasie wejścia w życie Traktatu pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą podpisanego w Rydze dnia 18 marca 1921 r. (Dz.U. R.P. Nr 49, poz. 300) nie miała ukończonych 18 lat, nabyła obywatelstwo polskie na podstawie art. 2 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz.U. R.P. Nr 7, poz. 44 ze zm.), wymaga ustalenia, że ta osoba była zapisana lub miała prawo być zapisana do ksiąg stałej ludności b. Królestwa Polskiego, ewentualnie, że jej rodzice spełniali ten warunek i w drodze opcji nie wybrali obywatelstwa rosyjskiego lub ukraińskiego na mocy art. VI ust. 1 Traktatu ryskiego.

4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2008 r. IV SA/Wa 2417/07
   
   • - Po 1 wojnie światowej były różne podstawy nabycia w zależności od miejsca zamieszkania danej osoby. Obywatelstwo polskie można było nabyć:
   • - 10 stycznia 1920 roku na podstawie Traktatu Pokojowy podpisanego w Wersalu 28 czerwca 1919 r. który wszedł w życie 10 stycznia 1920 r obywatelstwo polskie nabywały osoby z obszaru Państwa Polskiego zdefiniowanego jako miasto Warszawę, województwa: warszawskie, łódzkie, kieleckie, lubelskie, białostockie, poznańskie i pomorskie, jak również b. Królestwo Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim.
   • - 31 stycznia 1920 roku na podstawie ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, które uszczegółowiła zasady wynikające z traktatu wersalskiego.
   • - 18 czerwca 1921 roku - na mocy Traktatu Pokojowego podpisanego w Rydze w dniu 18 marca 1921 r. między Polską a Rosją i Ukrainą. Traktat ten został ratyfikowany przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawą z dnia 15 kwietnia 1921 r. Ustawa ta została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym RP Nr 49, poz. 299 w dniu 18 czerwca 1921 r
   • - były też inne podstawy prawne np. dotyczące tzw. Litwy Środkowej
5. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1934 r. I C 1420/34
   

   Wszyscy obywatele Państwa Polskiego przed jego odrodzeniem, z nieznacznemi wyjątkami, zamieszkali i urodzeni na jego terytorjum, posiadali powyższe obywatelstwo państw zaborczych, wobec czego ustawodawca polski, mówiąc o obywatelstwie "innego państwa" (art. 2 p. 2), miał oczywiście na względzie obywatelstwo państw innych, nie b. zaborczych, albo obywatelstwo jednego z tych państw, ale nabyte już po powrocie Polski do bytu państwowego.

6. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 1929 r. V C 207/28
   

   Obywatelstwo polskie nabyte na podstawie art. 91 Traktatu Wersalskiego, mogło zostać utracone na skutek przepisów ustawy o obywatelstwie Państwa polskiego z 1920 roku, która weszła w życie 31.01.1920 roku.

7. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1928 r. R 598/27
   

   Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli komuś przysługiwało prawo swojszczyzny to przy braku dowodów przeciwnych należy uznać że nabył obywatelstwo polskie w 1920 roku nawet jeżeli wcześniej wyjechał zagranicę (w omawianej sprawie miało to miejsce w 1885 roku).