IV SA/Wa 1912/15 - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 14 stycznia 2016 r.
IV SA/Wa 1912/15
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia WSA Teresa Zyglewska.
Sędziowie WSA: Paweł Groński (spr.), Piotr Korzeniowski.
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2016 r. sprawy ze skargi L. O. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia (...) kwietnia 2015 r. nr (...) w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na osiedlenie się oddala skargę
Uzasadnienie faktyczne
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców decyzją z dnia (...) kwietnia 2015 r. nr (...), zaskarżoną przez L. O. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, odmówił skarżącemu udzielenia zezwolenia na osiedlenie się w Polsce.
Z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że (...) lipca 2013 r. L. O. zwrócił się do Wojewody (...) z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na osiedlenie się w Polsce. Wnioskodawca podał m.in., że jego dziadek ze strony matki (O. O.) był obywatelem polskim, o czym świadczy polski dowód osobisty dziadka wydany przez Prezydenta Miasta S. w dniu (...) stycznia 1936 r.
Organ I instancji decyzją z dnia (...) stycznia 2014 r. nr (...) wydaną na podstawie art. 71b ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy z 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 z późn. zm.) odmówił udzielenia skarżącemu zezwolenia, ponieważ stwierdził, ze wnioskodawca nie udokumentował polskiego pochodzenia. W dowodzie osobistym dziadka skarżącego rubryka dotycząca potwierdzenia obywatelstwa nie została wypełniona. W związku z tym nie ma podstaw prawnych do przyjęcia, że wnioskodawca spełnia przesłanki do udzielenia zezwolenia na pobyt stały, określone w art. 5 ust. 2 ustawy z 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2000 r. poz. 1392 z późn. zm.).
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców decyzją z dnia (...) kwietnia 2014 r. Nr (...) uchylił decyzję organu I instancji z (...) stycznia 2014 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W ocenie organu odwoławczego organ I instancji nie przeprowadził należycie postępowania wyjaśniającego w kwestii pokrewieństwa skarżącego z O. O. i autentyczności przedstawionych przez stronę odpisów aktów stanu cywilnego.
Wojewoda (...) decyzją z dnia (...) grudnia 2014 r. nr (...) ponownie odmówił udzielenia skarżącemu zezwolenia na osiedlenie się w Polsce, ponieważ stwierdził, że nie udokumentował on polskiego pochodzenia.
W odwołaniu od powyższej L. O. zarzucił naruszenie art. 7, art. 9, art. 10, art. 11, art. 75, art. 80 i art. 107 k.p.a. poprzez niedostateczne wyjaśnienie okoliczności faktycznych sprawy. Argumentował, że wpis o narodowości w dokumencie osobistym dziadka nie był obligatoryjny i nie miał żadnego praktycznego znaczenia, a samo uzyskanie tego dokumentu świadczyło o poczuciu przynależności do narodu polskiego. Ponadto cudzoziemiec podkreślił, że posiada związek z polskością ponieważ zna polskie tradycje świąteczne i zwyczaje.
Po rozpoznaniu odwołania Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców decyzją z (...) kwietnia 2015 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję i podniósł, że w rozpoznawanej sprawie nie ma podstaw prawnych do przyjęcia, że dziadek skarżącego O. O. posiadał obywatelstwo polskie. Ta okoliczność nie została bowiem przez skarżącego (jego wnuka) udokumentowana. Dowód osobisty O. O. został wydany na podstawie art. 18 rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 16 marca 1928 r. o ewidencji i kontroli ruchu ludności (Dz. U. RP Nr 32 poz. 309). Zgodnie z art. 18 tego rozporządzenia, dla ułatwienia legitymowania się wydawane będą przez gminy, na żądanie dowody osobiste osobom w tych gminach zamieszkałym i zameldowanym (...). Natomiast zgodnie z art. 19 rozporządzenia, osoby, posiadające dowody osobiste, mogą prosić powiatową władzę administracji ogólnej o zaświadczenie w dowodzie osobistym, że są obywatelami polskimi. Wynika z tego, że dowody osobiste były wówczas wydawane w celu potwierdzenia tożsamości, nie zaś potwierdzenia posiadania polskiego obywatelstwa. Z kolei zaświadczenie w dowodzie osobistym o polskim obywatelstwie można było uzyskać po dokonaniu przez władze administracji, stosownych ustaleń. O. O. nie posiadał takiego wpisu, a zatem należy przyjąć, że nie występował o wydanie zaświadczenia w dowodzie osobistym o polskim obywatelstwie, gdyż nie był do tego uprawniony.
Odnosząc się do twierdzenia skarżącego, że przepisy art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. z 1920 r. Nr 7, poz. 44 z późn. zm.) wskazują na posiadanie przez jego dziadka polskiego obywatelstwa, organ podał, że kwestia stwierdzenia (odmowy stwierdzenia) posiadania polskiego obywatelstwa albo jego utraty nie może być rozstrzygnięta w niniejszym postępowaniu. Oczywiście znany z urzędu fakt posiadania przez określoną osobę obywatelstwa polskiego musi być brany pod uwagę we wszystkich postępowaniach administracyjnych, w których okoliczność ta jest istotna, jednak w przypadku wątpliwości co do tego faktu należy uznać, iż powinno zostać przeprowadzone odrębne postępowanie administracyjne w takiej sprawie. W przypadku stwierdzenia posiadania polskiego obywatelstwa przez przodków skarżącego, będzie on mógł wystąpić z wnioskiem o wznowienie postępowania w przedmiocie udzielenia mu zezwolenia na osiedlenie się (pobyt stały) w niniejszym trybie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców dodał, że organ I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe zmierzające od zbadania, czy skarżący może być uznany za osobę polskiego pochodzenia. Dodał, że cudzoziemiec który domaga się udzielenia zezwolenia na zamieszkanie w Polsce powinien dołożyć wszelkich starań, aby udokumentować spełnienie określonych przesłanek do udzielenia mu tego zezwolenia.
L. O. w skardze na tę ostateczną decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców zarzucił organowi naruszenie przepisów (niewskazanych) ustaw o cudzoziemcach, o repatriacji oraz ustawy z 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie polskim poprzez nieuznanie jego dziadka za obywatela polskiego i w konwekcji odmowę udzielenia skarżącemu zezwolenia na osiedlenie się w Polsce. Według skarżącego organ niedostatecznie wyjaśnił istotne okoliczności faktyczne sprawy, w związku z tym naruszył art. 9, art. 10, art. 11, art. 75, art. 80 i art. 107 k.p.a. Na tej podstawie L. O. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji organu I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu skargi skarżący podkreślił, że o posiadaniu przez jego dziadka obywatelstwa polskiego świadczy jego polski dowód osobisty oraz prawo dziadka do tzw. swojszczyzny.
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie.
Uzasadnienie prawne
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Skarga jest nieuzasadniona.
Trzeba przypomnieć, że w rozpatrywanej sprawie skarżący - repatriant wywodzi swoje prawo do obywatelstwa polskiego z przepisu art. 4 w zw. z art. 1 ust. 2 i art. 5 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy o repatriacji. Sporną przesłanką uzyskania przez skarżącego jako repatrianta zezwolenia na osiedlenie się w Polsce jest posiadanie obywatelstwa polskiego przez jego dziadka ze strony matki, że O.O.). Skarżący utrzymuje, że dziadek posiadał obywatelstwo polskie, o czym świadczy jego polski dowód osobisty wydany przez Prezydenta Miasta S. w 1936 r. Organ nie podzielił stanowiska skarżącego. W związku z tym przyjął, ze cudzoziemiec - repatriant nie udokumentował polskiego pochodzenia.
Zdaniem Sądu, to stanowisko organu jest prawidłowe, co oznacza, że zarzuty skargi nie są uzasadnione.
Z przepisu art. 1 ust. 2 ustawy o repatriacji wynika, że repatriantem jest osoba polskiego pochodzenia, która przybyła do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stale. Taka osoba, nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy (art. 4 ustawy). Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o repatriacji za osobę polskiego pochodzenia uznaje się osobę deklarującą narodowość polską i spełniającą łącznie następujące warunki: co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej (pkt 1); wykaże ona swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów (pkt 2). Według ust. 2 tego przepisu, za osobę polskiego pochodzenia uznaje się również osobę deklarującą narodowość polską, która posiadała w przeszłości obywatelstwo polskie lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków posiadało obywatelstwo polskie oraz spełniającą warunek określony w ust. 1 pkt 2 tej ustawy.
W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości fakt, że w dowodzie osobistym (kopii dowodu przestawionej przez skarżącego) dziadka skarżącego, wystawionym w 1936 r. w m. S. nie określono jego obywatelstwa (rubryka dotycząca obywatelstwa nie została wypełniona).
Przepisy prawne na podstawie których wystawiono dziadkowi skarżącego polski dowód osobisty stanowiły, że prawo do uzyskania takiego dowodu miała każda osoba zapisana do rejestru meldunkowego jako zamieszkała w gminie (art. 18 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o ewidencji i kontroli ruchu ludności, Dz. U. Nr 32, poz. 309 z późn. zm. oraz § 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 listopada 1928 r. o dowodach osobistych, Dz. U. Nr 100, poz. 898). Polski dowód osobisty mógł zatem uzyskać każdy, kto figurował w rejestrze mieszkańców danej gminy. Polski dowód osobisty nie potwierdzał jednakże automatycznie posiadania obywatelstwa polskiego. Wynika to z art. 19 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o ewidencji i kontroli ruchu ludności. Przepis ten stanowił, że osoby posiadające dowody osobiste mogą prosić powiatową władzę administracji ogólnej o zaświadczenie w dowodzie osobistym, że są obywatelami polskimi. Natomiast § 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych o dowodach osobistych stanowił, że osoba, która chce uzyskać zaświadczenie w dowodzie osobistym, że jest obywatelem polskim, powinna wnieść odpowiednie podanie do właściwej, podług jej miejsca zamieszkania, powiatowej władzy administracji ogólnej. Do podania należało dołączyć dowody, pozwalające stwierdzić obywatelstwo polskie wnioskodawcy.
Jak już powiedziano, w dowodzie osobistym, dziadka skrzącego nie ma wpisu o jego obywatelstwie polskim. Z powyższego wynika, że organy administracji orzekające w tej sprawie prawidłowo przyjęły, iż sporny dokument nie dowodzi, że jego posiadacz (dziadek skarżącego) był obywatelem polskim.
Odnosząc się natomiast do podniesionego w skardze zarzutu posiadania przez dziadka skarżącego prawa do tzw. swojszczyzny, należy uznać, że ten zarzut jest również nieuzasadniony, ponieważ posiadanie przez dziadka skarżącego tego prawa nie zostało w jakikolwiek sposób udowodnione. Prawo do swojszczyzny przewidziane w ustawie "(...)" z (...) grudnia 1863 r. o prawie swojszczyzny, było prawem przynależności do gminy, nabywanym z mocy prawa niezależnie od miejsca urodzenia i stałego lub czasowego zamieszkania, na podstawie przynależności do gminy ojca uprawnionego, ewentualnie nieślubnej jego matki. Było potwierdzone świadectwem przynależności do gminy. Wynika z tego, że sam fakt, iż dziadek skarżącego zamieszkiwał przez bliżej nieustalony okres czasu w S., o czym świadczy wydanie mu w S. dowodu osobistego, nie dowodzi, ze miał prawo swojszczyzny po ojcu, ewentualnie nieślubnej matce. Jak już powiedziano, skarżący nie podaje żadnych, poza odpisem dowodu osobistego dziadka, dowodów ani okoliczności które mogłyby wskazywać, że jego dziadek posiadał obywatelstwo polskie. W tym nie dokumentuje w ogóle posiadania przez dziadka prawa swojszczyzny na które powołuje się w skardze. W tych okolicznościach faktycznych niezasadne jest zarzucanie organowi, że ten nie dopełnił obowiązków wynikających z art. 7 i art. 75, art. 77 k.p.a., ponieważ wobec postawy skarżącego w tym postępowaniu nie można od organu wymagać, aby ten zajął się zebraniem dowodów, które leżą poza zakresem jego możliwości działania i z których skarżący mógłby ewentualnie wywodzić swoje prawo do uzyskania zezwolenia na osiedlenie się w Polsce Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podziela również stanowisko Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, że w rozpoznawanej sprawie, dotyczącej udzielenia cudzoziemcowi - repatriantowi zezwolenia na osiedlenie się w Polsce nie jest dopuszczalne badanie, czy jego dziadek spełnia przesłanki do uzyskania decyzji o stwierdzeniu posiadania obywatelstwa polskiego, określone w ustawie z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.
Z przedstawionych powodów Sąd stwierdził, że wszystkie zarzuty skargi nie są uzasadnione. W związku z tym, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.), orzekł jak w sentencji.
