II OSK 97/11 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
LEX nr 1152193
Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 28 października 2011 r.
II OSK 97/11
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia NSA Leszek Leszczyński.
Sędziowie: NSA Małgorzata Masternak-Kubiak, del. WSA Grzegorz Czerwiński (spr.).
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 28 października 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej S. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 października 2010 r. sygn. akt IV SA/Wa 1456/10 w sprawie ze skargi S. G. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lipca 2010 r. nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie faktyczne
Wyrokiem z dnia 7 października 2010 r. sygn. akt IV SA/Wa 1456/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę S. G. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lipca 2010 r. znak: (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Powyższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z dnia (...) lipca 2010 r. utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia (...) stycznia 2010 r. odmawiającą stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez S. G. Organ odwoławczy wskazał, że S. G. urodził się w dniu 1 grudnia 1939 r. w T. A. jako syn C. i Z., a w dniu 15 maja 1948 r. nabył obywatelstwo izraelskie. Stwierdził, że zgodnie z art. 4 pkt 1, mającej zastosowanie w sprawie, ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 7, poz. 44 ze zm.), zwanej dalej "ustawą z 1920 r.", obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie, zaś zgodnie z art. 5 tej ustawy przez urodzenie dzieci ślubne nabywają obywatelstwo ojca, dzieci nieślubne - obywatelstwo matki. Ponieważ S. G. jest dzieckiem ślubnym ustalić należało, jakie obywatelstwo posiadał w dniu urodzenia S. G. jego ojciec - C. G.
Jaj dalej wywiódł Minister, w aktach sprawy znajduje się wydany w dniu 29 kwietnia 2009 r. przez Urząd Stanu Cywilnego m.st. Warszawy urzędowy odpis zupełny aktu urodzenia C. G., z którego wynika, że wymieniony urodził się w dniu 3 czerwca 1913 r. w Z., jako syn J. i F. nazwisko rodowe D., oboje zamieszkałych w Z. W aktach sprawy znajduje się również oryginał zaświadczenia dotyczącego obywatelstwa Kraju Izraela (Palestyny) wydanego w dniu 13 sierpnia 2007 r. przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Izraela, z treści którego wynika, że C. G. urodzony w dniu 3 czerwca 1913 r. w Z. legitymował się polskim paszportem nr (...) wydanym w (nieczytelne) dnia (...) grudnia 1934 r. i w dniu (...) maja 1938 r. nabył obywatelstwo palestyńskie w drodze naturalizacji.
Mając powyższe na uwadze organ odwoławczy uznał, że C. G. nabył obywatelstwo polskie na podstawie przepisów ustawy z 1920 r. i posiadał je w dniu 1 grudnia 1939 r. - w dacie urodzin swojego syna S. G., który przez urodzenie nabył obywatelstwo polskie na podstawie art. 5 w zw. z art. 4 pkt 1 ustawy z 1920 r.
Jak dalej wywiódł Minister, dla ustalenia, czy S. G. posiada aktualnie obywatelstwo polskie niezbędne było zatem ustalenie, czy nastąpiły zdarzenia, które skutkowałyby utratą przez niego obywatelstwa polskiego.
Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 13 obowiązującej do dnia 19 stycznia 1951 r. ustawy z 1920 r. utrata obywatelstwa polskiego - jeżeli inaczej nie zastrzegało postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych - rozciągała się m.in. na dzieci tracącego obywatelstwo polskie w wieku do 18 lat. Wnioskodawca w czasie obowiązywania ustawy z 1920 r. (do dnia 19 stycznia 1951 r.) był małoletni, mógł więc utracić obywatelstwo polskie w przypadku utraty obywatelstwa przez jego ojca.
Ojciec wnioskodawcy - C. G. - w 1934 r. wyemigrował na pobyt stały do Palestyny, gdzie w dniu 29 maja 1938 r. nabył obywatelstwo palestyńskie, a następnie po powstaniu Izraela nabył obywatelstwo izraelskie w dniu 15 maja 1948 r.
Do dnia 19 stycznia 1951 r. utratę obywatelstwa polskiego regulował art. 11 ustawy z 1920 r., zgodnie z którym utrata obywatelstwa polskiego następowała z mocy prawa przez nabycie obcego obywatelstwa lub przez przyjęcie urzędu publicznego lub wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy), wyrażonej, w przypadkach zamiaru wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym, w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu. Osoby, obowiązane do czynnej służby wojskowej, mogły nabyć obywatelstwo obce nie inaczej, jak po uzyskaniu zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w przeciwnym razie wobec Państwa Polskiego nie przestawały być uważane za obywateli polskich.
Organ wywiódł, że kwestię, które osoby obowiązane były do czynnej służby wojskowej, należy oceniać według przepisów normujących wówczas sprawy powszechnego obowiązku wojskowego - tzn. przepisów: ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku służby wojskowej (Dz. U. Nr 61, poz. 609) obowiązującej do dnia 1 września 1938 r., zwanej dalej "ustawą z 1924 r.", ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 25, poz. 220 ze zm.) obowiązującej do dnia 29 maja 1950 r., zwanej dalej ustawa z 1938 r." oraz ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 46) obowiązującej od dnia 29 maja 1950 r., zwanej dalej "ustawą z 1950 r.".
Zgodnie z ustawą z 1924 r. obowiązkowi wojskowemu podlegali mężczyźni w wieku od 17 lat do końca roku kalendarzowego, w którym kończyli 50 lat.
Na podstawie ustawy z 1938 r. obowiązkowi wojskowemu podlegali mężczyźni w wieku od 17 lat do końca roku kalendarzowego, w którym kończyli 60 lat. Natomiast na podstawie ustawy z 1950 r. obowiązkowi wojskowemu podlegali mężczyźni w wieku od 18 do 50 roku życia włącznie. Obywatele polscy, podlegający obowiązkowi wojskowemu w zakresie unormowanym w powyższych ustawach, tracili obywatelstwo polskie na skutek nabycia obcego dopiero po zwolnieniu ich z obowiązku wojskowego.
C. G., urodzony w dniu 3 czerwca 1913 r., w chwili nabycia obywatelstwa palestyńskiego (29 maja 1938 r.) miał 25 lat, a w dacie nabycia obywatelstwa izraelskiego (15 maja 1948 r.) 35 lat, a więc podlegał obowiązkowi służby wojskowej zgodnie z przepisami ustawy z 1938 r. W konsekwencji nabycie przez niego obywatelstwa palestyńskiego, a następnie izraelskiego, nie skutkowało utratą przez niego obywatelstwa polskiego. Zgodnie z art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. utrata obywatelstwa polskiego następowała z mocy prawa przez przyjęcie urzędu publicznego lub wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego wojewody, wyrażonej, w przypadku zamiaru wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym, w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu.
Jak wskazał Minister, w toku postępowania przed organem pierwszej instancji strona przedłożyła zaświadczenie wydane w dniu 26 listopada 2006 r. przez Wojsko Obrony Izraela "o obowiązkowej służbie rezerwowej" dotyczące C. G. Wynika z niego, że należał on do sił rezerwowych od dnia 31 stycznia 1951 r. do dnia 27 stycznia 1962 r. według prawa o służbie obronnej, mówiącego o obowiązku odbycia służby przez każdego obywatela państwa Izrael lub osiedlonego na stałe w Izraelu. Niestawienie się do służby według powyższego prawa spowodowałoby postawienie go przed sądem i skazanie. Wyżej wymieniony nie odbywał służby regularnej w Wojsku Izraela.
W ocenie Ministra, opisane zaświadczenie nie jest wystarczające do ustalenia, że ojciec wnioskodawcy nie utracił obywatelstwa polskiego na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. Mając na uwadze jego wiek w 1948 r. (35 lat) i jego zamieszkiwanie na terytorium państwa Izrael od 1935 r. oraz to, że lata 1948-1949 to okres wzmożonej mobilizacji w Izraelu w związku z toczącą się wojną o niepodległość, wysoce prawdopodobne jest, iż C. G. odbył w tym okresie również czynną służbę wojskową (niekoniecznie w regularnych formacjach wojskowych), lecz ze względu na fakt, iż dopiero kształtowała się państwowość izraelska, a więc i instytucje tego kraju (w tym sporządzające rejestry żołnierzy walczących o niepodległość Izraela), mógł on nie zostać objęty stosownymi wykazami z okresu pierwszych lat istnienia państwa izraelskiego, na podstawie których wystawiono zaświadczenie, a które są niepełne. Z powyższych względów organ odwoławczy, w celu pełnego wyjaśnienia kwestii wstąpienia C. G. do służby wojskowej w wojsku izraelskim, pismem z dnia 18 lutego 2010 r. wezwał S. G. - reprezentowanego przez adwokata - do przedłożenia nowego zaświadczenia wydanego przez uprawnioną władzę państwa Izrael, zawierającego pełną informację na temat służby C. G. w izraelskim wojsku. W wezwaniu wskazano, że nowe zaświadczenie powinno zawierać okres od daty nabycia obywatelstwa izraelskiego przez ojca wnioskodawcy i odnosić się do wszystkich rodzajów służby (zawodowej, czynnej, rezerwowej, czynnej rezerwowej ochotniczej, pomocniczej) oraz wskazywać, na podstawie jakich rejestrów zostało wydane (tradycyjne i komputerowe). Do wezwania dołączony został wzór zaświadczenia wydanego przez Wojsko Obrony Izraela, które swą treścią obejmowało okres od dnia 15 maja 1948 r. do 19 stycznia 1951 r.
Minister wskazał, że obowiązująca ustawa o obywatelstwie polskim nie określa dokumentów, które należy złożyć wraz z wnioskiem o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego. Z zasady prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 7 k.p.a. wynikają dla organu obowiązki określenia z urzędu, jakie dowody są niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Z kolei art. 77 § 1 k.p.a. nakłada na organy obowiązek zgromadzenia całego materiału dowodowego koniecznego do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. W postępowaniu administracyjnym obowiązuje jednak zasada, że ciężar dowodu spoczywa na tym, kto z określonego faktu wyprowadza skutki prawne. Oznacza to, że obowiązek poszukiwania dowodów ciąży nie tylko na organie administracji, ale obarcza on także stronę, która w swym dobrze rozumianym interesie powinna wykazywać dbałość o przedstawienie środków dowodowych. Ze względu na fakt, iż zaświadczenia, na podstawie których możliwe byłoby ustalenie, czy C. G. wstąpił do służby wojskowej w państwie obcym, są wydawane wyłącznie przez właściwe instytucje wojskowe państwa obcego (Izraela) na wniosek obywateli tego państwa, ich pozyskanie we własnym zakresie przez organy wykracza poza ich kompetencje. Dodatkowo stoją temu na przeszkodzie wewnętrzne przepisy Izraela. Tym samym cały ciężar dowodowy w tym zakresie obarcza wyłącznie stronę. Niemniej jednak organ odwoławczy pismem z dnia 20 października 2008 r. zwrócił się do Ministerstwa Spraw Zagranicznych o wystąpienie - za pośrednictwem Ambasady RP w Tel Awiwie - do właściwych organów państwa Izrael o wyjaśnienie kwestii powoływania i odbycia służby wojskowej w Siłach Obrony Izraela od uzyskania niepodległości do dnia 19 stycznia 1951 r. oraz wydawania zaświadczeń o przebiegu służby wojskowej w armii Izraela. Nie przyniosło to oczekiwanych rezultatów: z izraelskiego Ministerstwa Obrony Izraela nie otrzymano odpowiedzi, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych Izraela, odpowiadając w dniu 2 lutego 2009 r. na notę polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych w omawianej sprawie nie odniosło się merytorycznie do przedmiotowych pytań, lecz jedynie poinformowało, że podstawą do podjęcia przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Izraela, we współpracy z odpowiednimi władzami izraelskimi, procedur zmierzających do udzielenia odpowiedzi na pytania prawne dotyczące służby wojskowej w izraelskich siłach zbrojnych, powinien być formalny wniosek polskiego sądu o udzielenie pomocy prawnej w tej sprawie. Tym samym, w ocenie Ministra, wszelkie możliwości działania polskich organów zmierzające do wyjaśnienia przedmiotowej kwestii, przy udziale organów izraelskich, zostały wyczerpane.
Jak wywiódł organ odwoławczy, w odpowiedzi na wezwanie z dnia 18 lutego 2010 r., pełnomocnik strony pismem z dnia 26 lutego 2010 r. poinformował, że oczekuje na przesłanie od swego mocodawcy nowego zaświadczenia, a w przypadku nie dotrzymania terminu wnosi o jego przedłużenie ze względu na długotrwałe oczekiwanie na wydanie tego dokumentu. Biorąc powyższe pod uwagę organ wyznaczył pismem z dnia 28 kwietnia 2010 r. dodatkowy termin na dokonanie powyższych czynności - do dnia 30 czerwca 2010 r. - pod rygorem rozpatrzenia sprawy w obecnym stanie faktycznym i prawnym. W zakreślonym terminie do akt sprawy nie wpłynęły nowe dokumenty czy wyjaśnienia. W tej sytuacji przesłanką orzekania przez organ było obiektywnie uzasadnione twierdzenie, iż okoliczność posiadania przez daną osobę obywatelstwa polskiego nie może być ustalona z uwagi na brak możliwości wyjaśnienia istotnych w sprawie kwestii. Przyjęcie odmiennego założenia prowadziłoby do wydania rozstrzygnięcia zgodnie z wnioskiem strony, pomimo uzasadnionych wątpliwości co do stanu faktycznego w kwestii miarodajnej dla sprawy.
S. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lipca 2010 r., zarzucając mające istotny wpływ na treść zaskarżonej decyzji naruszenie:
1.art. 7 ,art. 76 § 1 , art. 77 i art. 80 k.p.a. poprzez uznanie, iż załączone zaświadczenie z Wojska Obrony Izraela jest niepełne, niewiarygodne i nie pozwala na jednoznaczne ustalenie, czy ojciec skarżącego C. G. spełnił przesłankę utraty obywatelstwa Polskiego z mocy art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r.,
2.art. 7 k.p.a. poprzez nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji prawnej skarżącego i wyciągnięcie negatywnych dla niego konsekwencji procesowych z faktu nieprzedłożenia nowego zaświadczenia z Wojska Obrony Izraela pomimo faktu uznawania w innych postępowaniach, iż załączone do wniosku identyczne zaświadczenie jest pełne, wiarygodne i pozwala na jednoznaczne ustalenia, iż dana osoba nie wstąpiła do wojska w państwie obcym.
W uzasadnieniu skargi wskazano, że skarżący przedłożył zaświadczenie z Wojska Obrony Izraela dotyczące służby wojskowej swego ojca. Z jego treści wynikało, iż C. G. w ogóle nie odbywał służby czynnej i został po raz pierwszy powołany do służby rezerwowej od dnia 31 stycznia 1951 r. oraz pełnił ten rodzaj służby do dnia 28 stycznia 1962 r. Zaświadczenie o identycznej treści zostało załączone w dniu 7 lipca 2010 r.
Zdaniem skarżącego, przyjęcie przez organy administracji, iż w oparciu o załączone zaświadczenie nie można jednoznacznie ustalić, czy ojciec skarżącego odbywał czynną bądź rezerwową służbę wojskową jest sprzeczne z treścią załączonego zaświadczenia. Skoro bowiem C. G. został powołany po raz pierwszy do służby rezerwowej w dniu 31 stycznia 1951 r. i nie służył w służbie czynnej, to oczywistym jest, że nie mógł odbywać służby wojskowej w Izraelu w latach 1948-1951. Minister nie przytoczył żadnych argumentów, które mogłyby podważać pełność i wiarygodność przedłożonego zaświadczenia. Załączone zaświadczenie zostało wydane przez właściwe władze w Izraelu, w odpowiedniej formie. Obejmuje wszystkie rodzaje służby wojskowej. W Izraelu nie istnieje inny rodzaj służby wojskowej poza służbą czynną (zawodową) i rezerwową (w tym przypadku wyodrębnia się czynną służbę rezerwową dla odróżnienia od formalnego wyłącznie zarejestrowania w siłach rezerwy). Zaświadczenia oficjalne wydawane są przez różne jednostki wojskowe. Stąd możliwa jest odmienna forma dokumentu; treść merytoryczna pozostaje zawsze taka sama.
W ocenie skarżącego, twierdzenia Ministra opierają się na niepopartych w materiale dowodowym domniemaniach i próbie dowodzenia okoliczności sprzecznych z osnową dokumentu. W szczególności całkowicie dowolne jest twierdzenie, iż wszystkie osoby przybyłe do Izraela przed 1948 r. musiały pełnić służbę wojskową do 1951 r. Przy takim założeniu bezcelowym jest przedkładanie jakichkolwiek zaświadczeń z Wojska Izraela.
W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi. Ponadto wskazał, że skarżący mylnie podnosi w treści skargi, iż z zaświadczenia z dnia 26 listopada 2006 r. wydanego przez Wojsko Obrony Izraela wynika, że C. G. został po raz pierwszy powołany do służby rezerwowej od dnia 31 stycznia 1951 r. Wynika z niego bowiem tylko, że C. G. należał do sił rezerwowych od dnia 31 stycznia 1951 r. do dnia 27 stycznia 1962 r., ale nie, że w tej dacie (tj. 31 stycznia 1951 r.) nastąpiło powołanie go do służby wojskowej po raz pierwszy.
Minister zaznaczył także, iż strona dopiero w dniu 5 lipca 2010 r. przesłała do organu odwoławczego, za pomocą faksu, informację o uzyskaniu nowego zaświadczenia dotyczącego służby jej ojca w izraelskiej armii, natomiast sam dokument wpłynął do akt sprawy w dniu 7 lipca 2010 r.
W piśmie procesowym z dnia 5 października 2010 r. skarżący wniósł o dopuszczenie dowodów z pozyskanych przez stronę już po zakończeniu postępowania administracyjnego dokumentów, tj. z:
1. korespondencji prowadzonej pomiędzy Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej w Izraelu a Ministerstwem Spaw Wewnętrznych i Administracji oraz pełnomocnikiem skarżącego a Ministerstwem na okoliczność wykazania świadomego zatajenia przez organ naczelny istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów z dokumentów odnoszących się do zasad odbywania służby wojskowej w Izraelu oraz świadomego wprowadzenia w błąd strony i Sądu odnośnie do stanu faktycznego sprawy. Zdaniem skarżącego, z załączonego dokumentu wynika, że Minister świadomie zataił, co wynika wprost z treści pisma z dnia 4 lutego 2010 r., nie tylko przed stroną postępowania, ale przede wszystkim przed Sądem (odpowiedź na skargę) znane mu od 12 października 2009 r. z urzędu istotne dla rozstrzygnięcia sprawy informacje dotyczące zasad odbywania służby wojskowej w Izraelu,
2. zaświadczenia z Wojska Obrony Izraela dotyczącego przebiegu służby wojskowej C. G. w Wojsku Izraela w okresie od 15 maja 1948 r. do dnia 19 stycznia 1951 r. na okoliczność wykazania braku służby wojskowej ojca skarżącego w wojsku obcym oraz potwierdzenia informacji wynikających z załączonego w trakcie postępowania zaświadczenia.
Skarżący wskazał, że treść nowego zaświadczenia w pełni koresponduje z treścią zaświadczenia załączonego w trakcie postępowania administracyjnego, któremu organ - pomimo jego jednoznaczności i oczywistości - odmówił mocy dowodowej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 października 2010 r. sygn. akt IV SA/Wa 1456/10 oddalił skargę S. G. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lipca 2011 r.
Sąd pierwszej instancji stwierdził, że kluczową kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy ojciec skarżącego utracił obywatelstwo polskie na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. W ocenie Sądu, organy administracji orzekające w sprawie słusznie uznały, iż C. G. spełnił jedną z przesłanek utraty obywatelstwa, wymienionych we wskazanym przepisie, mianowicie, wstąpił do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego wojewody, wyrażonej w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu. Potwierdza to treść przedstawionych przez skarżącego zaświadczeń wystawionych przez Oddział Kadr Wojska Obrony Izraela. Z zaświadczeń wynika, iż C. G. został powołany do służby rezerwowej w Wojsku Obrony Izraela w dniu 31 stycznia 1951 r. i zwolniony z tej służby 27 stycznia 1962 r. oraz że nie odbył służby czynnej.
Zdaniem Sądu pierwszej instancji rację mają organy, uznające za wysoce prawdopodobne, iż C. G. odbył we wcześniejszym okresie, tj. pomiędzy nabyciem obywatelstwa izraelskiego w dniu 15 maja 1948 r. a powołaniem do rezerwowej służby wojskowej w dniu 31 stycznia 1951 r. - również czynną służbę wojskową (niekoniecznie w regularnych formacjach wojskowych), co doprowadziło do ustalenia, że utracił on obywatelstwo polskie na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r.
W ocenie Sadu czas od 15 maja 1948 r. do 31 stycznia 1951 r. to w Izraelu, jak logicznie stwierdziły organy, okres wojenny. Trudno więc przyjąć, że C. G. nie odbywał w tym czasie żadnej służby wojskowej, będąc obywatelem Izraela. W ocenie Sądu, organy dążyły do pełnego wyjaśnienia kwestii czasu wstąpienia C. G. do służby wojskowej w wojsku izraelskim i dlatego wezwano S. G. do przedłożenia nowego zaświadczenia, wydanego przez uprawnioną władzę państwa Izrael, zawierającego pełną informację na temat służby C. G. w izraelskim wojsku. Ponadto organ odwoławczy pismem z dnia 20 października 2008 r. zwrócił się do Ministerstwa Spraw Zagranicznych o wystąpienie - za pośrednictwem Ambasady RP w Tel Awiwie - do właściwych organów państwa Izrael o wyjaśnienie kwestii powoływania i odbycia służby wojskowej w Siłach Obrony Izraela od uzyskania niepodległości do dnia 19 stycznia 1951 r. oraz wydawania zaświadczeń o przebiegu służby wojskowej w armii Izraela. Nie przyniosło to oczekiwanych rezultatów, a wszelkie możliwości działania polskich organów, zmierzające do wyjaśnienia przedmiotowej kwestii, przy udziale organów izraelskich, zostały wyczerpane.
Złożone Sądowi przez pełnomocnika skarżącego (wraz z pismem datowanym na 5 października 2010 r.) dokumenty w ogóle nie odnoszą się do ojca skarżącego, wobec powyższego nie mogły wpłynąć na treść rozstrzygnięcia, w szczególności nie mogły wykazać wadliwości ustaleń organów administracji.
Mając powyższe na uwadze, Sąd pierwszej instancji uznał, że organ odwoławczy prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. Podzielił zatem stanowisko organu, iż C. G. jeszcze przed odbyciem służby w rezerwie wojsk izraelskich spełnił przesłankę "wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym" w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy z 1920 r., co skutkowało utratą przez niego obywatelstwa polskiego. Konsekwencją utraty przez niego obywatelstwa polskiego była utrata tego obywatelstwa przez jego syna.
Od powyższego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 października 2010 r. sygn. akt IV SA/Wa 1456/10 skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł S. G., podnosząc następujące zarzuty: 1. art. 11 pkt 2 i art. 13 ustawy z 1920 r. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż skarżący utracił obywatelstwo z powodu wstąpienia jego ojca w okresie przed 19 stycznia 1951 r. do służby wojskowej w państwie obcym,
2.art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) przez to, że Sąd pierwszej instancji zaniechał dokonania kontroli i zakwestionowania zaskarżonej decyzji, pomimo wydania jej z naruszeniem art. 7 ,art. 76 , art. 77 , art. 80 i art. 138 § 2 k.p.a.,
3. art. 3 § 1 i § 2, art. 141 § 4, art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c", art. 151, a także art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), ponieważ Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił stan faktyczny w sprawie, nie odnosząc się, bądź nie uwzględniając podniesionych w skardze zarzutów naruszenia wskazanych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i oddalił skargę na decyzję organu odwoławczego, zamiast uchylić tę decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
S. G., podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku oraz zaskarżonej decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lipca 2010 r. oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Wojewody Mazowieckiego z dnia (...) stycznia 2010 r., a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną, ustalenie przez Sąd pierwszej instancji, że C. G. w okresie pomiędzy 15 maja 1948 r. a 31 stycznia 1951 r. wstąpił do służby wojskowej w Izraelu miało dowolny charakter, nie oparty na zebranym w sprawie materiale dowodowym. Jego zdaniem, przedłożone na żądanie organu administracji zaświadczenie z Wojsk Obrony Izraela, podobnie jak zaświadczenie złożone w dniu 7 lipca 2010 r., dowodzą, że C. G. w ogóle nie odbywał służby czynnej (regularnej) i został po raz pierwszy powołany do służby rezerwowej w dniu 31 stycznia 1951 r. oraz pełnił ten rodzaj służby do 28 stycznia 1962 r. Zaświadczenia sporządzono na podstawie wszelkich dostępnych źródeł. Wydały je właściwe władze w Izraelu, w odpowiedniej formie. Obejmują one wszystkie rodzaje służy wojskowej. W Izraelu nie istnieje inny rodzaj służby wojskowej poza służbą czynną (regularną, zawodową) i rezerwową.
Z powyższych względów ustalenia Sądu pierwszej instancji oraz organów administracji, że C. G. wstąpił do służby wojskowej w Izraelu przed 19 stycznia 1951 r. wykraczały poza zakres swobodnej oceny dowodów.
Przyjęcie w oparciu o domniemania ustaleń sprzecznych ze słusznym interesem strony, zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną, należy uznać za niezgodne z art. 7 k.p.a. S. G. nadmienił też, że opieranie domniemania pełnienia służby wojskowej na ustaleniu, iż w okresie do 31 stycznia 1951 r. trwała w Izraelu wojna jest sprzeczne z powszechnie znanymi faktami historycznymi. Działania wojenne w tym czasie przypadały wyłącznie na okres powstania państwa Izrael do 1949 r.
Dalej wnoszący skargę kasacyjną podniósł, że ustaleniu okoliczności odbywania przez ojca skarżącego służby wojskowej w wojsku izraelskim służył złożony w toku postępowania sądowego wniosek dowodowy, którego Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił uznając, że dokumenty przedstawione przez stronę w ogóle nie odnoszą się do ojca skarżącego, dlatego nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Z uwagi na powyższe wnoszący skargę kasacyjną zarzucił również zaskarżonemu wyrokowi niepełne wyjaśnienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności oraz brak kontroli zaskarżonej decyzji pomimo wydania jej z rażącym naruszeniem art. 7 i art. 9 k.p.a. oraz art. 77 § 4 k.p.a., z którego wynika, że fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.
Zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną, z załączonego dokumentu wynika, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji świadomie zataił (co wynika wprost z treści pisma z dnia 4 lutego 2010 r.) nie tylko przed stroną postępowania, ale przede wszystkim przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie znane mu od 12 października 2009 r. z urzędu istotne dla rozstrzygnięcia sprawy informacje dotyczące zasad odbywania służby wojskowej w Izraelu. Stąd też, wbrew ustaleniom Sądu pierwszej instancji, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji otrzymał odpowiedź na swoje zapytanie z dnia 20 października 2010 r.
Wnoszący skargę kasacyjną podniósł również, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie ustosunkował się do zarzutu niedopuszczalnego zróżnicowania przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji sytuacji prawnej skarżącego i osób, które występowały o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego w sprawach o podobnych stanach faktycznych, w których Minister nie powziął wątpliwości co do treści podobnych, przedkładanych przez strony zaświadczeń z Wojska Obrony Izraela i na ich podstawie stwierdzał posiadanie obywatelstwa polskiego.
Uzasadnienie prawne
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, co skutkowało koniecznością jej oddalenia. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę tylko w granicach skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania, co oznacza związanie przytoczonymi w skardze kasacyjnej jej podstawami, określonymi w art. 174p.p.s.a. Nadto zgodnie z treścią art. 184p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną, jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. Wobec niestwierdzenia zaistnienia przesłanek nieważności postępowania, oceniając wyrok Sądu pierwszej instancji w ramach zarzutów zgłoszonych w skardze kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zarzuty te nie dają podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku.
S. G. oparł skargę kasacyjną zarówno na zarzutach naruszenia przepisów postępowania, jak i na zarzutach naruszenia prawa materialnego. W związku z tym rozważania należy rozpocząć od zarzutów dotyczących naruszenia przepisów postępowania, a w pierwszej kolejności od zarzutów kwestionujących prawidłowość ustalenia przed Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stanu faktycznego sprawy.
Wnoszący skargę kasacyjną zarzuca niedokonanie przez Sąd pierwszej instancji prawidłowej kontroli zaskarżonej decyzji, które skutkowało pozostawieniem jej w obrocie prawnym, pomimo naruszenia art. 7, art. 76, art. 77, art. 80 i art. 138 § 2 k.p.a. Chociaż strona nie wskazuje jednostek redakcyjnych art. 76 i art. 77 k.p.a., to jednak z uzasadnienia skargi kasacyjnej jednoznacznie wynika, iż kwestionuje prawidłowość dokonanej przez Sąd pierwszej instancji oceny zaskarżonej decyzji w zakresie ustalenia, że ojciec skarżącego w okresie od nabycia obywatelstwa izraelskiego (15 maja 1948 r.) do czasu wstąpienia przez niego do służby rezerwowej (31 stycznia 1951 r.) odbywał służbę wojskową w wojsku izraelskim.
W szczególności wnoszący skargę kasacyjną neguje ocenę dowodu w postaci zaświadczenia Wojsk Obrony Izraela z dnia 26 listopada 2006 r. Zarzuca więc naruszenie art. 76 § 1 i art. 77 § 1 k.p.a.
Ocena poprawności wskazanego ustalenia faktycznego jest kluczowa dla oceny zasadności pozostałych zarzutów skargi kasacyjnej. Jeżeli bowiem ojciec skarżącego w okresie pomiędzy nabyciem obywatelstwa izraelskiego (15 maja 1948 r.), a utratą mocy obowiązującej przez ustawę z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 7, poz. 44 ze zm.) (19 stycznia 1951 r.) odbył służbę wojskową w wojsku izraelskim bez zgody właściwego wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy), wyrażonej w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu, to mocą art. 11 pkt 2 tej ustawy utracił obywatelstwo polskie. Z kolei, jeżeli ojciec skarżącego utracił w tym czasie obywatelstwo polskie, to małoletni wówczas S. G. utracił je razem z ojcem. Zgodnie bowiem z art. 13 ustawy z 1920 r. nadanie i utrata obywatelstwa polskiego, o ile inaczej nie zastrzeżono w akcie nadania lub w orzeczeniu o utracie obywatelstwa, rozciągało się na żonę nabywającego lub tracącego obywatelstwo polskie, tudzież na jego dzieci, w wieku do lat 18.
W toku postępowania administracyjnego, działający przez adwokata S. G., przy piśmie z dnia 13 sierpnia 2007 r., złożył do akt sprawy zaświadczenie Wojsk Obrony Izraela z dnia 26 listopada 2006 r. wraz z jego uwierzytelnionym tłumaczeniem. Dokument ten opatrzono tematem Zaświadczenie o obowiązkowej służbie rezerwowej, podano stopień wojskowy (szeregowy), nr indentyfikacyjny oraz numer osobisty osoby, której dotyczy zaświadczenie, to jest ojca skarżącego - C. G. W punkcie 1. zaświadczenia podano: należał do sił rezerwowych od dnia 31.01.1951 do dnia 27.01.1962 według prawa o służbie obronnej (tekst jednolity) hej tef szin mem"waw-1986 mówiącego o obowiązku odbycia służby przez każdego obywatela państwa Izrael lub osiadłego na stałe w Izraelu. W punkcie 2. zaświadczenia podano: niestawienie się ww. do służby według powyższego prawa spowodowałoby postawienie go przed sądem i skazanie. Po punkcie 2. dodano adnotację: wyżej wymieniony nie odbywał służby regularnej w Wojsku Izraela. W punkcie 3. zaświadczenia podano: zaświadczenie to jest prawdziwe w dniu jego wydania.
Dokonana przez organy administracji, a następnie przed Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ocena tego zaświadczenia, prowadząca do wniosku, że nie dowodzi ono, że ojciec wnoszącego skargę kasacyjną nie odbywał służby wojskowej w wojsku izraelskim w okresie od 15 maja 1948 r. do 31 stycznia 1951 r. jest prawidłowa, z następujących względów. Po pierwsze, temat zaświadczenia wskazuje, że dotyczy ono tylko obowiązkowej służby rezerwowej. Po drugie, jak prawidłowo podaje wnoszący skargę kasacyjną, zaświadczenie wskazuje, że C. G. wstąpił do sił rezerwy 31 stycznia 1951 r. (pkt 1 zaświadczenia). Po trzecie, zaświadczenie wskazuje, że za niestawienie się do służby groziło rezerwowemu postępowanie sądowe i skazanie (pkt 2. zaświadczenia). Po czwarte wreszcie, zaświadczenie wskazuje, że rezerwowy C. G. nie odbywał służby regularnej w Wojsku Izraela (przypis do punktu 2. zaświadczenia). W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, ostatnią z wymienionych informacji należy odnosić wyłącznie do okresu wskazanego w punkcie 1. zaświadczenia, w którym rezerwowemu groziły konsekwencje wskazane w punkcie 2. zaświadczenia. Tylko taka interpretacja treści zaświadczenia z dnia 26 listopada 2006 r. jest dopuszczalna w świetle jego nazwy, treści i porządku tej treści. Forsowana przez wnoszącego skargę kasacyjną interpretacja, zmierzająca do wykazania, że zaświadczenie dowodzi, iż C. G. nie odbywał jakiejkolwiek służby wojskowej w wojsku izraelskim przed 31 stycznia 1951 r. nie daje się pogodzić z tematem zaświadczenia oraz kolejnością zamieszczonych w nim informacji, które wskazują, że przypis do punktu 2. zaświadczenia nie może być odnoszony do okresu nieujętego w punkcie 1. tego zaświadczenia.
Z powyższych względów skierowanie do pełnomocnika strony wezwania z dnia 5 października 2009 r., w którym organ administracji zwrócił się o przedstawienie zaświadczenia Wojsk Obrony Izraela, obejmującego okres od 15 maja 1948 r. do 19 stycznia 1951 r., należało ocenić jako prawidłowe, bowiem pozyskanie takiego zaświadczenia zmierzało do ustalenia, czy H. G. pełnił służbę wojskową w okresie, w którym skutkowałoby to utratą przez niego, a w konsekwencji przez jego syna, obywatelstwa polskiego.
Należy w tym miejscu wskazać, że chociaż mocą art. 7 k.p.a. postępowaniem administracyjnym rządzi zasada oficjalności, której konsekwencją jest m.in. obciążanie organu administracji, który prowadzi postępowanie administracyjne, obowiązkiem wyczerpującego zebrania materiału dowodowego, niezbędnego do rozpatrzenia sprawy (art. 77 § 1 k.p.a.), to brak jest normy prawnej, zgodnie z którą na organie administracji spoczywałby tzw. ciężar dowodu w znaczeniu materialnym. W konsekwencji, chociaż na organie administracji spoczywa procesowy obowiązek wszechstronnego i wyczerpującego zebrania materiału dowodowego, to brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że w każdej sytuacji nieudowodnienia określonej okoliczności przez organ, jego obowiązkiem jest przyznanie racji stronie i wydanie decyzji zgodnie z jej interesem, w oparciu o jej twierdzenie co do istnienia, bądź nieistnienia takiej okoliczności.
Ponieważ w przepisach prawa administracyjnego brak jest normy, która określałaby podmiot tego postępowania, na którym spoczywa ciężar dowodu w znaczeniu materialnym, jak ma to miejsce na gruncie procesu cywilnego (art. 6 k.c.), to konsekwencje nieudowodnienia określonej okoliczności w toku postępowania administracyjnego należy oceniać z punktu widzenia celu danego postępowania administracyjnego, a także możliwości pozyskiwania dowodów przez poszczególne podmioty tego postępowania i ograniczeń w tym zakresie, które wynikać mogą ze specyfiki źródeł dowodowych.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, jeżeli celem postępowania administracyjnego jest przyznanie lub potwierdzenie określonego prawa strony (w przedmiotowej sprawie potwierdzenie posiadania przez stronę obywatelstwa polskiego), to w sytuacji, gdy organ administracji nie ma możliwości samodzielnego pozyskania dowodów niezbędnych do przyznania lub potwierdzenia tego prawa, ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na stronie postępowania, która żąda przyznania lub potwierdzenia prawa.
Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej spraw należy uznać, że ponieważ organ administracji nie miał możliwości samodzielnego wystąpienia do właściwych organów państwa Izrael o wystawienie niezbędnego mu zaświadczenia, z uwagi na obowiązujące tam przepisy w zakresie ochrony danych osobowych, to prawidłowo postąpił, wzywając stronę do przedstawienia takiego zaświadczenia. Działanie organu administracji wypełniało znamiona dążenia do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwiania sprawy oraz wyczerpującego zbierania materiału dowodowego. Ponieważ strona postępowania, pomimo przedłużenia przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji terminu na złożenie zaświadczenia, nie wykonała wezwania, to prawidłowym było przyjęcie, najpierw przez organ administracji, a następnie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, że w sprawie nie wykazano, iż ojciec wnoszącego skargę kasacyjną nie odbywał służby wojskowej w wojsku izraelskim.
W toku postępowania sądowoadministracyjnego w aktach sprawy znajdowało się już przedstawione przez stronę w dniu 5 lipca 2010 r. (po wydaniu zaskarżonej decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji) zaświadczenie Sił Obrony Izraela z dnia 23 maja 2011 r. Zaświadczenie to dotyczy powołania do służby rezerwowej i w punkcie 1. wskazuje, że C. G. został po raz pierwszy powołany do służby rezerwowej w dniu 31 stycznia 1951 r. Zgodnie z informacją zamieszczoną w zaświadczeniu, dotyczy ono przebiegu służby wojskowej od tej daty, zatem przypis do punktu 1. - ww. nie odbywał służby zasadniczej - także trzeba odnosić tylko do okresu po 31 stycznia 1951 r. Z tych względów, zaświadczenie to - podobnie jak zaświadczenie z dnia 26 listopada 2006 r. - nie jest dowodem na to, że ojciec skarżącego nie odbył służby wojskowej w wojsku izraelskim w okresie pomiędzy 15 maja 1948 r. a 19 stycznia 1951 r. W tej sytuacji, organ administracji, a następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, prawidłowo ustaliły, wskazując na powszechnie znany fakt wzmożonej mobilizacji w latach 1948-1949 w Izraelu w związku z toczącą się wojną, że C. G. - obywatel tego państwa od 15 maja 1948 r., który miał wówczas 35 lat - odbył we wskazanym okresie służbę wojskową w armii izraelskiej bez zgody właściwego wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy), wyrażonej w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu. Mocą art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa polskiego skutkowało to utratą przez niego obywatelstwa polskiego. Z kolei, mocą 13 powołanej ustawy, obywatelstwo to utracił także małoletni wówczas skarżący.
Z powyższych względów także zarzut naruszenia art. 11 pkt 2 i art. 13 ustawy o obywatelstwie Państwa polskiego i zarzut naruszenia art. 184 Konstytucji RP oraz art. 1 § 1 i 2 ustawy Prawo o postępowaniu administracyjnymi w zw. z art. 138 § 2 k.p.a. okazały się niezasadne.
Wobec należycie dokonanych ustaleń faktycznych organ odwoławczy trafnie utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji, prawidłowo stosując właściwe przepisy prawa materialnego. Dokonana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie kontrola legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji doprowadziła z kolei do prawidłowego ustalenia, że nie narusza ono wskazanych przez wnoszącego skargę kasacyjną przepisów postępowania administracyjnego. Sąd pierwszej instancji należycie ustalił stan faktyczny sprawy, wyprowadził z niego właściwe wnioski, odnosząc przyjęte ustalenia do właściwych przepisów prawa materialnego. Trafnie przyjęta podstawa prawna wydanego rozstrzygnięcia została też wystarczająco wyjaśniona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Należy nadmienić, że Sąd pierwszej instancji nie miał obowiązku odnoszenia się do podnoszonej przez S. G. okoliczności, jakoby Minister Spraw Wewnętrznych w niedopuszczlny sposób różnicował sytuację wnoszącego skargę kasacyjną, odmawiając potwierdzenia posiadania przez niego obywatelstwa polskiego w sytuacji, gdy w innych sprawach - w podobnych stanach faktycznych - wydawać miał decyzje pozytywne dla stron. Decyzje Ministra wydane we wskazanych przez stronę sprawach nie były przedmiotem kontroli Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie zakończonej zaskarżonym wyrokiem. Skoro należycie dokonana przez Sąd kontrola zaskarżonej decyzji doprowadziła do prawidłowego ustalenia, że decyzja ta nie narusza prawa i wydania właściwego orzeczenia, tj. oddalania skargi, to nie można było wydawać orzeczenia uwzględniającego skargę dlatego, że w innych sprawach Minister wydawał rozstrzygnięcia potwierdzające posiadanie obywatelstwa polskiego. Nadto wskazać należy, że podobieństwo stanu faktycznego bynajmniej nie oznacza jego tożsamości.
Z powyższych względów za niezasadne należało uznać również powołane przez wnoszącego skargę kasacyjną zarzuty naruszenia przepisów ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Za niemające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy zakończonej zaskarżonym wyrokiem należy też uznać nieodniesienie się przez Sąd pierwszej instancji do przedstawionych przez stronę dokumentów dotyczących zasad odbywania służby wojskowej w Izraelu oraz korespondencji prowadzonej w tej sprawie pomiędzy Ambasadą RP w Izraelu a Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji. Brak jest podstaw do dokonywania analizy przesłanki wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym przez pryzmat ustawodawstwa izraelskiego. Jak prawidłowo wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, interpretacji tej przesłanki należy dokonywać przy zastosowaniu przepisów prawa polskiego. Przyjęcie takiego stanowiska jest uzasadnione tym, że jest to przesłanka utraty polskiej przynależności państwowej, a więc powinna być oceniana w świetle uregulowań prawa polskiego.
Z powyższych względów, na podstawie art. 184p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.
