II OSK 2094/15, Nabycia obywatelstwa polskiego przez dziecko. - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
LEX nr 2316304
Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 5 kwietnia 2017 r.
II OSK 2094/15
Nabycia obywatelstwa polskiego przez dziecko.
orzeczenie prawomocne
TEZA aktualna
W kontekście nabycia obywatelstwa polskiego przez dziecko, o tym czy miało ono "ślubne" pochodzenie w rozumieniu art. 5 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego decydować powinno prawo polskie, jeżeli ojciec dziecka w dacie jego urodzenia posiadał polskie obywatelstwo (oprócz obywatelstwa państwa obcego).
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia NSA Zofia Flasińska (spr.).
Sędziowie: NSA Andrzej Wawrzyniak, del. WSA Krzysztof Dziedzic.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej T. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2015 r. sygn. akt IV SA/Wa 571/15 w sprawie ze skargi T. R. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia (...) grudnia 2014 r. nr (...) w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie faktyczne
Wyrokiem z dnia 15 maja 2015 r., sygn. akt IV SA/Wa 571/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę T. R. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia (...) grudnia 2014 r. w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji o odmowie stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Decyzją z dnia (...) grudnia 2014 r. Minister Spraw Wewnętrznych, po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy we wznowionym postępowaniu, utrzymał w mocy decyzję własną z (...) października 2014 r., odmawiającą uchylenia swej decyzji z (...) lutego 2013 r., utrzymującej w mocy decyzję Wojewody (...) z (...) czerwca 2012 r. o odmowie stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez pana T. R., ur. (...) października 1949 r. w R., syna S. i D.
Minister wznowił niniejsze postępowanie na wniosek złożony przez pełnomocnika wnioskodawcy, do którego dołączone zostały: zaświadczenie z Sądu Rabinackiego z 4 lipca 2013 r., potwierdzające, że orzeczenie Sądu Rabinackiego z 2 czerwca 2011 r. dotyczące zawarcia związku wyznaniowego przez rodziców wnioskodawcy jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu, dokumenty z organizacji ds. uchodźców (wniosek o dochodzenia, wniosek o opiekę) oraz decyzja Wojewody (...) z dnia (...) maja 2013 r., potwierdzającą posiadanie obywatelstwa polskiego przez ojca wnioskodawcy.
Minister w zaskarżonej decyzji, po ponownym rozpatrzeniu sprawy, podzielił swe uprzednie stanowisko, że przedstawione mu dokumenty, w świetle obowiązującego stanu prawnego w Polsce w dniu zawarcia związku małżeńskiego przez rodziców wnioskodawcy, nie mogą prowadzić do uchylenia ostatecznej decyzji odmownej z (...) czerwca 2012 r. Podał, że fakt zawarcia małżeństwa "pod ślubnym baldachimem" przez rodziców pana T. R. w 1946 r. w W. nie był kwestionowany w postępowaniu zwykłym, podobnie jak i ustalone wówczas okoliczności potwierdzające, że ojciec wnioskodawcy posiadał obywatelstwo polskie i go nie utracił. Okolicznością mającą zasadnicze znaczenie w sprawie był natomiast obowiązujący wówczas stan prawny w Polsce, nakazujący zawarcie małżeństwa przed urzędnikiem stanu cywilnego, której to powinności rodzice wnioskodawcy nie dopełnili. Wymagał tego dekret z dnia 25 września 1945 r. Prawo małżeńskie, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1946 r. Wobec tego, skoro do rozpatrzenia przedmiotowego wniosku o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego znajdowały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, to w myśl art. 5 - tylko dzieci ślubne mogły nabyć obywatelstwo ojca. Wnioskodawca mógł zatem wywodzić posiadanie obywatelstwa polskiego jedynie po swej matce, ale nie przedłożył dotychczas takich dokumentów, które wskazywałyby na posiadanie przez nią obywatelstwa polskiego, a przeprowadzone kwerendy w postępowaniu zwykłym faktu tego nie potwierdziły.
W konkluzji potwierdził, że nie było zatem podstaw prawnych do uchylenia dotychczasowej decyzji odmownej.
We wniesionej skardze profesjonalny pełnomocnik skarżącego zarzucił naruszenie: art. 4 pkt 1 w zw. z art. 5 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego przez nieustalenie nabycia przez skarżącego obywatelstwa polskiego, art. 1145 w zw. z art. 1146 i art. 1148 k.p.c. w zw. z art. 7, 76 § 1, 77, 80 i 107 § 3 k.p.a przez nieuznanie znaczenia i mocy dowodowej orzeczenia Sądu Rabinackiego z 2 czerwca 2011 r. wraz z zaświadczeniem z Dyrekcji Sądów Rabinackich z 4 lipca 2013 r., dla wykazania "ślubnego" pochodzenia skarżącego i nabycia przez niego z chwilą urodzenia obywatelstwa polskiego po ojcu, art. 4 w zw. z art. 73 ustawy z 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego w zw. z art. 76 § 1 k.p.a. w zw. z art. 1138 k.p.c. przez odmowę przyznania wartości dowodowej aktowi urodzenia skarżącego, na okoliczność wykazania jego ślubnego pochodzenia, art. 13 ust. 1 i 2 oraz art. 18 ust. 1 ustawy z 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prawnych międzynarodowych przez błędne jego niezastosowanie i uznanie, że dla ustalenia "ślubnego" pochodzenia skarżącego miarodajne jest wyłącznie prawo polskie, art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 151 § 1 pkt 1, art. 145 § 1 pkt 5 i art. 149 i 127 § 3 k.p.a. w zw. z art. 55 w zw. z art. 66 ustawy o obywatelstwie polskim z 2009 r.
W odpowiedzi na skargę Minister Spraw Wewnętrznych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości stanowisko i argumentację, zawarte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga jest bezzasadna. Sąd wskazał, że w rozpatrywanej sprawie jako podstawę wznowienia wskazano art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. i w oparciu o tę przesłankę oraz załączone dokumenty Minister postępowanie to wznowił.
Sąd wskazał, że wnioskodawca - pan T. R. (zmiana nazwiska z R.) urodził się (...) października 1949 r. w Izraelu w R. Do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie posiadania przez niego obywatelstwa polskiego znajdowały zatem zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44 z późn. zm.), a w szczególności art. 5 stanowiący, iż dzieci ślubne nabywają obywatelstwo ojca. Wnioskodawca już w postępowaniu zwykłym twierdził, że jego ojciec S. N. R. posiadał obywatelstwo polskie oraz powoływał się na fakt zawarcia związku małżeńskiego przez jego rodziców, przedkładając dokument poświadczający zawarcie przez jego rodziców w 1946 r. w W. małżeństwa wyznaniowego (orzeczenie Sądu Rabinackiego z 2 czerwca 2011 r.). Minister Spraw Wewnętrznych w decyzji z (...) lutego 2013 r., utrzymującej w mocy decyzję Wojewody (...) z dnia (...) czerwca 2012 r., odmawiającą stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez pana T. R., zaznaczył, iż nie kwestionuje faktu zawarcia przez rodziców wnioskodawcy w 1946 r. ślubu w formie religijnej, a stwierdza jedynie, że ślub ten w świetle wówczas obowiązującego w Polsce prawa nie wywarł skutków cywilnoprawnych. Organ powołał się przy tym na dekret z dnia 25 września 1945 r. Prawo małżeńskie, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1946 r. Artykuł 12 § 2 tego dekretu stanowił, że "Jedynie małżeństwo zawarte przed urzędnikiem stanu cywilnego ma skutki prawne w obliczu państwa". Wobec tego nie uznał wnioskodawcy za dziecko ślubne, które po ojcu mogłoby uzyskać obywatelstwo polskie (posiadanie obywatelstwa polskiego przez ojca wnioskodawcy zostało następnie potwierdzone decyzją Wojewody (...) z dnia (...) maja 2013 r.). W tym stanie rzeczy, w ocenie Ministra, wnioskodawca mógłby posiadać obywatelstwo polskie jedynie wówczas, gdyby zostało dowiedzione, że jego matka - D. R. z domu G. miała polskie obywatelstwo. Nie odnaleziono jednakże dokumentacji, która mogłaby to potwierdzać. W ocenie Ministra nie mogły o tym świadczyć przedłożone wówczas dokumenty, a mianowicie dokumenty z organizacji ds. uchodźców (wniosek o dochodzenia, wniosek o opiekę). Wskazane decyzje, wydane w postępowaniu zwykłym, stały się ostateczne.
We wznowionym postępowaniu, pełnomocnik pana T. R. przedłożył uwierzytelnione kopie z tłumaczeniem na język polski: zaświadczenia z Sądu Rabinackiego z 4 lipca 2013 r., potwierdzającego, że orzeczenie Sądu Rabinackiego z 2 czerwca 2011 r. jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu, dokumenty z organizacji ds. uchodźców (wniosek o dochodzenia, wniosek o opiekę), decyzję Wojewody (...) z dnia (...) maja 2013 r. potwierdzającą posiadanie obywatelstwa polskiego przez ojca wnioskodawcy.
W ocenie Sądu, Minister we wznowionym postępowaniu trafnie przyjął, że przedłożone uwierzytelnione kopie dokumentów z organizacji ds. uchodźców nie stanowiły nowych dokumentów w sprawie. Były znane organom procedującym w postępowaniu zwykłym i tam dokonano oceny ich znaczenia w sprawie. Nie stanowiły zatem też nowej istotnej dla sprawy okoliczności.
Podobnie decyzja Wojewody (...) z dnia (...) maja 2013 r., potwierdzająca posiadanie obywatelstwa polskiego przez ojca wnioskodawcy, jakkolwiek wydana już po zakończeniu postępowania zwykłego w sprawie wnioskodawcy, także nie stanowiła nowej istotnej dla sprawy okoliczności. W postępowaniu zwykłym ustalono bowiem, że ojciec wnioskodawcy powinien mieć poświadczone posiadanie obywatelstwa polskiego.
Z kolei przedłożone zaświadczenie z Sądu Rabinackiego, wydane już po zakończeniu postępowania zwykłego, tj. 4 lipca 2013 r., potwierdzające, że orzeczenie Sądu Rabinackiego z 2 czerwca 2011 r. jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu również nie stanowiło nowej istotnej dla sprawy okoliczności. Nie zmieniało oceny skuteczności orzeczenia Okręgowego Sądu Rabinackiego z 2 czerwca 2011 r. dokonanej przez Ministra w postępowaniu zwykłym. Z racji daty jego wydania, nie był to nadto nowy nieznany organowi rozstrzygającemu sprawę w postępowaniu zwykłym dowód istniejący w dniu wydania przez niego decyzji. Fakt zawarcia przez rodziców wnioskodawcy małżeństwa wyznaniowego w W. w 1946 r. nie był bowiem w postępowaniu zwykłym kwestionowany.
W zakończonym odmową poświadczenia posiadania obywatelstwa polskiego przez wnioskodawcę postępowaniu zwykłym, wobec wskazanego zaświadczenia Sądu Rabinackiego, zasadnicze znaczenie przypisano regulacji dekretu z dnia 25 września 1945 r. Prawo małżeńskie (Dz. U. z 1945 r. Nr 48, poz. 270), który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1946 r. Z zapisu art. 12 § 2 wynikało jednoznacznie, że jedynie małżeństwo zawarte przed urzędnikiem stanu cywilnego ma skutki prawne w obliczu państwa. Takiego związku małżeńskiego rodzice wnioskodawcy nie zawarli. Nie zostało to dotychczas dowiedzione. Z kolei art. 11 tego dekretu stanowił, że zawarcie związku małżeńskiego następuje przez złożenie przez przyszłych małżonków publicznie przed urzędnikiem stanu cywilnego w obecności dwóch świadków zgodnego oświadczenia, że wstępują w związek małżeński. Podobnie z dniem 1 stycznia 1946 r. wszedł w życie dekret z tej samej daty - Przepisy wprowadzające prawo małżeńskie.
Ponadto dekret z 25 września 1945 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 1945 r. Nr 48, poz. 272 z późn. zm.), który również wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1946 r., w art. 75 stanowił, że dowodem zawarcia związku małżeńskiego jest akt małżeństwa, a kolejny przepis normujący co winien zawierać akt małżeństwa w pkt 4 podawał, iż ma zawierać "stwierdzenie, że osoby wstępujące w związek małżeński złożyły publicznie w obecności urzędnika stanu cywilnego zgodne oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński". W tym stanie rzeczy, uzasadnione było twierdzenie organów, że ślub wyznaniowy rodziców wnioskodawcy zawarty w W. w 1946 r., przed ich wyjazdem do Izraela, gdzie urodził się wnioskodawca, nie był związkiem małżeńskim w świetle ówczesnego prawa polskiego, choć uznawany był za taki przez prawo izraelskie.
Nadto, art. 13 ustawy z 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwem dla stosunków prywatnych wewnętrznych, obowiązującej na terenie Państwa Polskiego w 1946 r. wyraźnie stanowił w art. 13 ust. 1, że prawną możność zawarcia związku małżeńskiego ocenia się dla każdej ze stron według prawa, któremu strona podlega osobiście. Natomiast art. 14 zd. 1 mówił, że forma zawarcia małżeństwa podlega prawu, obowiązującemu w miejscu zawarcia związku małżeńskiego.
Wobec tego wskazany przez pełnomocnika skarżącego przepis art. 18 ust. 1 ustawy z 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwem dla stosunków prywatnych wewnętrznych, z którego wynika, że o ślubnem pochodzeniu dziecka rozstrzyga prawo, któremu mąż matki podlegał osobiście w czasie urodzenia się dziecka - nie mógł wywrzeć oczekiwanego przez wnioskodawcę skutku. Skoro bowiem do końca życia ojciec skarżącego (tym bardziej więc do ukończenia przez skarżącego 18 r. ż.) nie utracił obywatelstwa polskiego, co poświadczyła decyzja Wojewody (...) z (...) maja 2013 r., to podlegał także prawodawstwu polskiemu, a w konsekwencji w dacie urodzenia się jego syna T. R. ((...) października 1949 r.) wiązały go postanowienia ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, co do ustalenia, czy syn jest dzieckiem ślubnym w świetle ówczesnego prawa polskiego. Sąd uznał za trafne spostrzeżenia Ministra, że w postępowaniu zwykłym nie kwestionowano ustaleń Sądu Rabinackiego o zawarciu wyznaniowego związku małżeńskiego przez rodziców wnioskodawcy w W. w 1946 r., a stwierdzono jedynie nieskuteczność tego związku małżeńskiego na gruncie przepisów państwowych obowiązujących w dniu i miejscu jego zawarcia.
Sąd nadmienił, odnosząc się do zarzutów skargi, że akt urodzenia skarżącego był znany w postępowaniu zwykłym i wówczas oceniono jego znaczenie w sprawie, w kontekście ówczesnych przepisów. Wobec tego, w ramach wznowionego postępowania, dowód ten jak i pozostałe, wymienione dowody już znane w postępowaniu zwykłym nie podlegały ponownej ocenie, nie mogło też dojść do ich odmiennej oceny, niż miało to miejsce w postępowaniu zwykłym w kontekście art. 1138 k.p.c.
Sąd stwierdził, że przedłożone przez pełnomocnika skarżącego dokumenty i okoliczności z nich wynikające - skutkujące wznowieniem przedmiotowego postępowania administracyjnego - po przeprowadzeniu wnikliwego postępowania wyjaśniającego co do podstaw wznowienia, nie są istotnymi dla sprawy nowymi dowodami istniejącymi w dniu wydania decyzji, a wynikające z nich okoliczności faktyczne były znane organowi, który wydał decyzję o odmowie potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Sąd stwierdził ponadto, że w okolicznościach rozpatrywanej sprawy, wobec faktu zawarcia związku małżeńskiego wyznaniowego przez rodziców wnioskodawcy w W. w 1946 r., nieadekwatne są orzeczenia sądów administracyjnych obu instancji, powołane przez pełnomocnika skarżącego, obejmujące w istocie odmienne stany faktyczne. Skargę kasacyjną od tego wyroku wniósł T. R., podnosząc zarzuty naruszenia:
1)art. 3 § 1 i 2 , art. 141 § 4 , art. 145 § 1 pkt 1 lit. c , art. 151 , art. 135p.p.s.a. oraz art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 151 § 1 pkt 1 , art. 145 § 1 pkt 5 i art. 149 k.p.a. oraz art. 127 § 3 k.p.a. w zw. z art. 55 w zw. z art. 66 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim z powodu uznania, że dołączone do wniosku o wznowienie postępowania dokumenty, w tym w szczególności zaświadczenie z Dyrekcji Sądów Rabinackich z dnia 4 lipca 2013 r. potwierdzające, iż orzeczenie Okręgowego Sądu Rabinackiego w Tel Awiwie z 2 czerwca 2011 r. jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu nie stanowiło nowej istotnej dla sprawy okoliczności, a także przez nieustosunkowanie się i nieuwzględnienie wskazanych w skardze zarzutów naruszenia innych przepisów postępowania i prawa materialnego,
2)art. 1145 w zw. z art. 1146 § 1 i 1147 § 1 k.p.c. w zw. z art. 1138 k.p.a. i w zw. z art. 7 , 76 § 1 , 77 , 80 , 107 § 3 k.p.a. poprzez nieuznanie skuteczności i mocy dowodowej orzeczenia Okręgowego Sądu Rabinackiego w Tel Awiwie z 2 czerwca 2011 r. i w konsekwencji brak ustalenia "ślubnego" pochodzenia skarżącego i nabycia przez niego z chwilą urodzenia obywatelstwa polskiego po ojcu,
3)art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prywatnych wewnętrznych (Dz. U. z 1926 r. Nr 101, poz. 580) z powodu jego zastosowania, a zarazem art. 13 ust. 1 i2 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prawnych międzynarodowych (Dz. U. z 1926 r. Nr 101, poz. 581) poprzez jego niezastosowania i uznanie, iż miarodajne dla ustalenia "ślubnego" pochodzenia skarżącego jest wyłącznie prawo polskie o ważności i formie zawierania małżeństwa.
Skarżący wniósł o uchylenie wyroku oraz decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych z (...) grudnia 2014 r. oraz o zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, iż zgodnie z art. 1145 k.p.c. orzeczenia sądów państw obcych wydane w sprawach cywilnych po 1 lipca 2009 r. podlegają uznaniu z mocy prawa. Przedłożone zaświadczenie Dyrekcji Sądów Rabinackich z 4 lipca 2013 r. potwierdza, że orzeczenie Okręgowego Sądu Rabinackiego w Tel Awiwie z 2 czerwca 2011 r. jest prawomocne w rozumieniu art. 1147 § 1 pkt 2 k.p.c. Orzeczenie z 2 czerwca 2011 r., posiada więc taką samą moc prawną jak orzeczenie sądu polskiego. Skoro skarżący urodził się na terytorium Izraela, właściwym dla oceny jego "ślubnego" pochodzenia było również prawo izraelskie.
Skarżący podniósł, że Sąd I instancji błędnie zastosował do stanu faktycznego tej sprawy art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prywatnych wewnętrznych (Dz. U. z 1926 r. Nr 101, poz. 580), a nie zastosował art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prawnych międzynarodowych, który stanowi, iż o ślubnym pochodzeniu dziecka rozstrzyga prawo ojczyste męża matki z czasu urodzenia dziecka. Rodzice skarżącego w chwili jego urodzenia zamieszkiwali w Izraelu i posiadali obywatelstwo izraelskie, zatem prawem ojczystym męża matki (ojca skarżącego) było prawo izraelskie. Skarżący podniósł, że Są I instancji nie odniósł się do innych dowodów potwierdzających jego "ślubne" pochodzenie, w tym do jego aktu urodzenia, z którego wynika, że urodził się on (...) października 1949 r. jako syn S. R. i D. (rod. G.). Wpisanie do aktu urodzenia danych ojca potwierdza pochodzenie wnioskodawcy ze związku małżeńskiego.
Uzasadnienie prawne
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Wniosek o wznowienie postępowania w przedmiocie stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez wnioskodawcę oparty został na przesłance z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a., tj. wyjściu na jaw istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nie znanych organowi, który wydał decyzję. Jako nowy dowód strona przedstawiła zaświadczenie z Dyrekcji Sądów Rabinackich z 4 lipca 2013 r. potwierdzające, iż orzeczenie Okręgowego Sądu Rabinackiego w Tel Awiwie z 2 czerwca 2011 r. jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu. W orzeczeniu z 2 czerwca 2011 r. stwierdzono, że S.R. i D. zd. G. "zawarli małżeństwo w W. pod ślubnym baldachimem zgodnie z religią Mojżesza i Izraela w roku 1946". Z dokumentów tych wynika więc, że rodzice wnioskodawcy zawarli związek małżeński w formie religijnej w 1946 r. w W. i że zawarcie tego związku małżeńskiego jest skuteczne w świetle prawa izraelskiego. Strona skarżąca pomija jednak istotną w tej sprawie okoliczność, iż ojciec skarżącego S. R. posiadał również obywatelstwo polskie. Potwierdza to przedłożona również przez pełnomocnika skarżącego decyzja Wojewody (...) z dnia (...) maja 2013 r., z której wynika, że S. (S. N.) R. urodzony (...) stycznia 1917 r. w Ł., zmarły (...) listopada 2001 r. w Izraelu, nieprzerwanie do daty zgonu posiadał obywatelstwo polskie. Jednocześnie z akt sprawy wynika, że ojciec skarżącego nabył obywatelstwo izraelskie 19 listopada 1948 r., a więc do tej daty był wyłącznie obywatelem polskim. Skuteczność zawartego przez niego związku małżeńskiego z D. zd. G. w 1946 r. powinna być więc oceniana w świetle obowiązującego wówczas prawa polskiego. Sąd I instancji prawidłowo wskazał, że z art. 12 § 2 dekretu z dnia 25 września 1945 r. - Prawo małżeńskie (Dz. U. z 1945 r. Nr 48, poz. 270), który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1946 r. wynikało jednoznacznie, że jedynie małżeństwo zawarte przed urzędnikiem stanu cywilnego ma skutki prawne w obliczu państwa. Z kolei art. 11 tego dekretu stanowił, że zawarcie związku małżeńskiego następuje przez złożenie przez przyszłych małżonków publicznie przed urzędnikiem stanu cywilnego w obecności dwóch świadków zgodnego oświadczenia, że wstępują w związek małżeński. W tej sprawie brak jest dowodów na to, że ojciec skarżącego zawarł z D. zd. G. związek małżeński we wskazanej formie, skuteczny w świetle prawa polskiego. Przedstawione przez stronę skarżącą zaświadczenie z Dyrekcji Sądów Rabinackich z 4 lipca 2013 r. potwierdzające, iż orzeczenie Okręgowego Sądu Rabinackiego w Tel Awiwie z 2 czerwca 2011 r. jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu stanowi jedynie dowód na to, że ojciec i matka skarżącego zawarli związek małżeński w formie religijnej w 1946 r. w W. Przepisy prawa polskiego obowiązujące w 1946 r. przewidywały skuteczność w świetle prawa wyłącznie świeckiej formy zawarcia małżeństwa (art. 12 § 2 dekretu z dnia 25 września 1945 r. - Prawo małżeńskie). Zatem Sąd I instancji prawidłowo uznał, że przedstawiony przez skarżącego dokument potwierdza okoliczność (zawarcie małżeństwa w formie religijnej), która była znana organowi, który wydał decyzję o odmowie potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez skarżącego i jest to ponadto okoliczność nieistotna dla sprawy, gdyż nie przesądza o "ślubnym" pochodzeniu skarżącego w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44 z późn. zm.), który stanowił, iż dzieci ślubne nabywają obywatelstwo ojca. Zatem niezasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 3 § 1 i 2, art. 141 § 4, art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, art. 151, art. 135p.p.s.a. oraz art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 151 § 1 pkt 1, art. 145 § 1 pkt 5 i art. 149 k.p.a. oraz art. 127 § 3 k.p.a. w zw. z art. 66 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.
Nietrafny jest również zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 1145 w zw. z art. 1146 § 1 i 1147 § 1 k.p.c. w zw. z art. 1138 k.p.a. i w zw. z art. 7, 76 § 1, 77, 80, 107 § 3 k.p.a. poprzez nieuznanie skuteczności i mocy dowodowej orzeczenia Okręgowego Sądu Rabinackiego w Tel Awiwie z 2 czerwca 2011 r. Ani organ, ani Sąd I instancji nie kwestionował skuteczności tego orzeczenia na gruncie prawa polskiego, albowiem potwierdza ono jedynie zawarcie związku małżeńskiego przez rodziców skarżącego w formie religijnej, która to forma jest skuteczna w świetle prawa izraelskiego. Natomiast, skoro ojciec skarżącego w 1946 r. był obywatelem polskim, to zawarcie przez niego związku małżeńskiego powinno być oceniane w świetle obowiązującego w tym czasie prawa polskiego.
W skardze kasacyjnej podniesiono również, iż Sąd I instancji nie odniósł się do innych dowodów potwierdzających "ślubne" pochodzenie skarżącego, w tym do jego aktu urodzenia, z którego wynika, że urodził się on (...) października 1949 r. jako syn S. R. i D. (rod. G.). Sąd wskazał jednak w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że akt urodzenia skarżącego był znany w postępowaniu zwykłym i wówczas oceniono jego znaczenie w sprawie, w kontekście ówczesnych przepisów. Wobec tego, w ramach wznowionego postępowania, dowód ten jak i pozostałe, wymienione dowody już znane w postępowaniu zwykłym nie podlegały ponownej ocenie, nie mogło też dojść do ich odmiennej oceny, niż miało to miejsce w postępowaniu zwykłym w kontekście art. 1138 k.p.c.
Częściowo zasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prywatnych wewnętrznych (Dz. U. z 1926 r. Nr 101, poz. 580) poprzez jego zastosowanie w tej sprawie. Ustawa ta, zwana również Prawem prywatnym międzydzielnicowym zawierała normy kolizyjne normujące działanie zbiegających się przepisów dzielnicowych (przepisów byłych państw zaborczych), które do czasu unifikacji prawa cywilnego obowiązywały na terytorium II Rzeczypospolitej. W tej sprawie rodzice skarżącego zawarli związek małżeński w formie religijnej w 1946 r., zatem już w okresie obowiązywania dekretu z dnia 25 września 1945 r. - Prawo małżeńskie, który wszedł w życie 1 stycznia 1946 r. i od tej daty regulował zawarcie związku małżeńskiego w Polsce. Zatem ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prywatnych wewnętrznych (Prawo prywatne międzydzielnicowe) nie miała w tej sprawie zastosowania. To uchybienie Sądu nie miało jednak wpływu na wynik sprawy, gdyż przepis ten ma bardzo podobne brzmienie do art. 18 ust. 1 Prawa prywatnego międzynarodowego z 1926 r.
Zgodnie natomiast z powołanymi przez pełnomocnika skarżącego przepisami art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prawnych międzynarodowych (Prawo prywatne międzynarodowe) forma zawarcia małżeństwa podlega prawu, obowiązującemu w miejscu zawarcia związku małżeńskiego (art. 13 ust. 1), a do ważności małżeństwa, zawartego poza granicami Polski, wystarczy zachowanie formy, przepisanej przez prawa ojczyste obojga małżonków (art. 13 ust. 2). W tej sprawie związek małżeński w formie religijnej został zawarty w W., zatem forma zawarcia małżeństwa podlegała prawu polskiemu (regulował ją art. 11 dekretu z dnia 25 września 1945 r. - Prawo małżeńskie), a drugi z tych przepisów nie miał w tej sprawie zastosowania, gdyż związek małżeński w formie religijnej zawarty został w Polsce. Natomiast art. 18 ust. 1 Prawa prywatnego międzynarodowego z 1926 r. stanowił, że o ślubnym pochodzeniu dziecka rozstrzyga prawo ojczyste męża matki z czasu urodzenia się dziecka. W dacie urodzenia skarżącego ((...) października 1949 r.) ojciec skarżącego był obywatelem polskim i posiadał też obywatelstwo izraelskie (od 19 listopada 1948 r.). W kontekście nabycia obywatelstwa polskiego przez dziecko, o tym czy miało ono "ślubne" pochodzenie w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego decydować powinno prawo polskie, jeżeli ojciec dziecka w dacie jego urodzenia posiadał polskie obywatelstwo (oprócz obywatelstwa państwa obcego). W tej sprawie brak dowodów na to, aby rodzice skarżącego przed jego urodzeniem zawarli związek małżeński skuteczny w świetle prawa polskiego.
Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.
