Orzecznictwo

II OSK 1800/17 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego

LEX nr 2560403

Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego
z dnia 28 marca 2018 r.
II OSK 1800/17

Status:

orzeczenie prawomocne

UZASADNIENIE

Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia NSA Zdzisław Kostka.

Sędziowie: NSA Małgorzata Miron (spr.), del. WSA Sławomir Pauter.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Y. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 3014/16 w sprawie ze skargi Y. S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia (...) kwietnia 2014 r. nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie faktyczne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 23 stycznia 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 3014/16 oddalił skargę Y. S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia (...) kwietnia 2014 r. nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Minister Spraw Wewnętrznych decyzją z dnia (...) kwietnia 2014 r. nr (...), po rozpatrzeniu odwołania Y. S., utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia (...) września 2010 r. nr (...), odmawiającą stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez Y. S. Decyzję wydano na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. z 1071 z późn. zm.; obecnie: Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 z późn. zm.; dalej: k.p.a.) i art. 17 ust. 7 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 z późn. zm.) w zw. z art. 66 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 r. poz. 161).

Organ wskazał, że skarżąca urodziła się (...) stycznia 1951 r. w R. ((...)) jako córka N. K. (obywatela polskiego). W ocenie organów brak jest wystarczających podstaw do przyjęcia, że skarżąca jest dzieckiem ślubnym, w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. z 1920 r. Nr 7, poz. 44 z późn. zm.; dalej: ustawa z 1920 r.), a zatem nie można uznać, że nabyła przez urodzenie obywatelstwo ojca. Sam akt urodzenia, z którego wynika, że skarżąca jest dzieckiem S. i N. K., nie jest dowodem na zawarcie przez rodziców skarżącej związku małżeńskiego. Z treści orzeczenia Okręgowego Sądu (...) R. z dnia (...) stycznia 2010 r. wynika, że rodzice skarżącej (S. K. i N. K.) pobrali się na początku 1948 r. w H. Matka skarżącej złożyła w 2006 r. oświadczenie przed Sądem (...), że związek małżeński z N. K. zawarła w 1948 r. we (...). Następnie w 2009 r. zmieniła swoje oświadczenie podając, że związek małżeński zawarła w H. Jednocześnie z akt sprawy wynika, że ojciec skarżącej przybył do (...) dopiero w dniu (...) maja 1950 r. (decyzja Wojewody Łódzkiego, wyciąg z (...) rejestru ludności). Skarżąca nie wykazała, że jej rodzice podróżowali do (...) z (...) i przebywali w (...) w 1948 r. W konsekwencji organ uznał, że nie jest wiarygodne, że rodzice skarżącej zawarli małżeństwo w 1948 r. w H., ponieważ przybyli do (...) dopiero w 1950 r.

Skargę na powyższą decyzję wniosła Y. S., zarzucając organowi naruszenie:

• - art. 4 pkt 1 w zw. z art. 5 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego,
• - art. 1145 w zw. z art. 1146 art. 1148 k.p.c. w zw. z art. 7, art. 76 § 1, art. 77, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a.,
• - art. 4 w zw. z art. 73 ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego w zw. z art. 76 § 1 k.p.a. oraz art. 1138 k.p.c.,
• - art. 13 ust. 1 i 2 oraz art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prawnych międzynarodowych.

W odpowiedzi na skargę Minister Spraw Wewnętrznych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując wcześniej zaprezentowane stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 4 września 2014 r. sygn. akt IV SA/Wa 1209/14 uchylił zaskarżoną decyzję.

Sąd stwierdził, że orzeczenie Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2012 r., orzekające, że S. K. poślubiła swojego męża w 1948 r. w H., potwierdza, że rodzice skarżącej pozostawali w związku małżeńskim w chwili narodzin skarżącej. Oznacza to, że skarżąca urodziła się jako dziecko ślubne, którego ojciec w dacie narodzin córki posiadał obywatelstwo polskie. Sąd, powołując się na art. 1145 k.p.c., uznał, że organ nie może polemizować z orzeczeniem wydanym przez sąd wyznaniowy i dokonywać ustaleń wbrew jego treści, bowiem jest ono skuteczne na terytorium RP i ma moc obowiązującą na równi z orzeczeniami sądów krajowych.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 6 października 2016 r. sygn. akt II OSK 3263/14 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w okolicznościach niniejszej sprawy brak aktu małżeństwa rodziców skarżącej nie stał na przeszkodzie wykazaniu zawarcia małżeństwa przez rodziców skarżącej innymi dowodami niż akt małżeństwa, w szczególności orzeczeniem Okręgowego Sądu (...) w R. Podkreślił, że zgromadzone w toku postępowania administracyjnego dowody powinny być ocenione łącznie i na podstawie takiej łącznej oceny powinno być dokonane ustalenie, czy rodzice skarżącej zawarli małżeństwo. Stwierdził jednakże, że stanowisko Sądu I instancji co do uznania orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. za wiążące dla potwierdzenia zawarcia małżeństwa przez rodziców skarżącej nie zostało poprzedzone wcześniejszą analizą treści tego orzeczenia.

Naczelny Sąd Administracyjny przywołał treść orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. Wskazał, że w orzeczeniu tym zawarto oświadczenie matki skarżącej: "poznałam swego męża w Polsce jeszcze jako dziecko, pobraliśmy się w 1948 r., sądzę że ślub odbył się we (...)." i na jego podstawie Sąd (...) orzekł, że "K. N. (...) oraz K. S. (...) pozostają w związku małżeńskim". Następnie w orzeczeniu tym stwierdzono, że matka skarżącej w 2009 r. "oświadczyła przed Sądem, iż jej poprzednie oświadczenie nie było dokładne. Co prawda ślub z mężem wzięła w roku 1948, jednakże ślub odbył się w H., a nie we (...)" i przedłożyła na tę okoliczność oświadczenie świadka, który wskazał, że był "na ślubie Powódki K. S. z N. na początku roku 1948, który to ślub odbył się w H.". Po czym w orzeczeniu Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2010 r. stwierdzono: "W związku z powyższym Sąd (...) nadaje moc orzeczenia powyższemu oświadczeniu". Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego analiza treści orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. wymaga oceny, o czym rozstrzyga to orzeczenie, w szczególności, czy potwierdza jedynie samo zawarcie małżeństwa przez rodziców skarżącej, czy rozstrzyga także o dacie i miejscu zawarcia tego związku, a także co oznacza stwierdzenie "nadaje moc orzeczenia powyższemu oświadczeniu" i o którym oświadczeniu jest mowa w tym orzeczeniu.

W konsekwencji powyższego Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na konieczność ustalenia rzeczywistej treści ww. orzeczenia oraz skonfrontowania go z innymi dowodami i wyjaśnieniami skarżącej. Okoliczności wynikające z poszczególnych dokumentów, w tym orzeczenia Okręgowego Sądu (...) i ich łączne rozważenie, powinny być podstawą oceny, czy organy miały podstawy do dokonania ustalenia, że nie zostało wykazane, iż rodzice skarżącej zawarli małżeństwo przed urodzeniem skarżącej i skarżąca jako dziecko ślubne nabyła obywatelstwo ojca na podstawie art. 5 ustawy z 1920 r., jeżeli jej ojciec posiadał obywatelstwo polskie w dniu jej narodzin.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 23 stycznia 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 3014/16 oddalił skargę.

Sąd, po dokonaniu analizy orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. "z dnia (...) stycznia 2012 r. (sic]" oraz jego oceny dokonanej w zestawieniu z zebranymi w sprawie dowodami, stwierdził, że dokument ten nie rozstrzyga kwestii daty i miejsca zawarcia małżeństwa przez rodziców skarżącej.

Wskazał, że z dokumentu tego wynika, że matka skarżącej dwukrotnie - w różnych datach stawiała się przed Sądem celem złożenia oświadczenia o zawarciu małżeństwa z N. K. Pierwszy raz oświadczenie takie złożyła w 2006 r. i wynikało z niego, że małżeństwo zostało zawarte w 1948 r. we (...). Drugie oświadczenie złożyła (...) listopada 2009 r., jednak jako miejsce zawarcia małżeństwa podano H., a datę 1948 r. Zdaniem Sądu orzeczenie to stanowi jedynie przyjęcie oświadczenia wiedzy strony co do zawarcia małżeństwa i jak z niego wynika w dowolnym czasie oświadczenie to może zostać zmienione przez osobę je składającą. Potwierdza to treść orzeczenia Okręgowego Sądu (...) znajdującego się w aktach sprawy. Sąd uznał, że nie jest to orzeczenie, które wiąże co do wszystkich swoich elementów i nie podlega zmianie. Niekwestionowanym i powtarzającym się elementem jest jedynie fakt zawarcia małżeństwa, nie zaś jego miejsce i czas. Z treści tego orzeczenia wynika, że Okręgowy Sąd (...) nie dokonywał własnych ustaleń, a jedynie nadał moc oświadczeniu strony.

Dalej Sąd wskazał, że porównanie treści powyższego orzeczenia z pozostałym materiałem dowodowym wskazuje, że związek małżeński rodziców skarżącej nie mógł zostać zawarty w H. w 1948 r. Z wniosku o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego wynika bowiem, że rodzice skarżącej przybyli do (...) w 1950 r. i brak jest jakichkolwiek dowodów, z których wynikałoby, że w (...) przebywali wcześniej niż w 1950 r. Sąd podzielił zatem stanowisko organu, że gdyby rodzice skarżącej podróżowali wcześniej kilkakrotnie do (...) - jak twierdzi wnioskodawczyni, to wówczas zostałoby to zarejestrowane w dokumentach podróży (...) czy (...), a takich dokumentów brak w aktach sprawy.

Sąd podkreślił, że z wyciągu rejestru ludności wydanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych (...) wynika, że N. K. przybył do (...) (...) maja 1950 r., a co za tym idzie nie mógł zawrzeć małżeństwa w tym kraju w 1948 r. Zwrócił uwagę, że fakt przybycia ojca skarżącej do (...) w 1950 r. potwierdza także decyzja Wojewody Łódzkiego z dnia (...) września 2009 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia utraty obywatelstwa polskiego przez N. K.

Zdaniem Sądu powyższe okoliczności przesądzają o niemożności przyjęcia orzeczenia Okręgowego Sądu (...) jako jedynego i przesądzającego dowodu dotyczącego daty i miejsca zawarcia małżeństwa przez rodziców skarżącej. W dacie wymienionej w tym orzeczeniu (1948 r.) rodzice skarżącej nie przebywali w H., w związku z czym nie mogli zawrzeć tam małżeństwa wyznaniowego, które zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prywatnych międzynarodowych (Dz. U. Nr 101, poz. 581 z późn. zm.) wywołałoby skutki prawne również w świetle polskiego prawa rodzinnego. Prawo (...) dopuszczało jedynie religijną formę małżeństwa, ale skoro małżeństwo rodziców skarżącej nie zostało zawarte w (...) w 1948 r., to nie może zostać uznane za ważne w rozumieniu przepisów prawa polskiego. Z kolei we (...) dopuszczalna była forma religijna małżeństwa, ale dla jego ważności musiało ono być zarejestrowane w księgach małżeństw prowadzonych przez urzędy stanu cywilnego, a takiego dokumentu brak jest w aktach sprawy.

Z tych przyczyn Sąd uznał za prawidłowe stanowisko organów, że brak jest w sprawie dowodów, że skarżąca jest dzieckiem ślubnym S. i N. K.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiodła Y. S.

Wyrok zaskarżyła w całości i zarzuciła Sądowi I instancji:

1. naruszenie art. 4 pkt 1 w zw. z art. 5 ustawy z 1920 r. poprzez nieustalenie nabycia przez skarżącą obywatelstwa polskiego,
2. niewłaściwe zastosowanie art. 1145 k.p.c. w zw. z art. 1146 k.p.c. w zw. z 1147 k.p.c. oraz art. 7 , art. 76 § 1 , art. 77 , art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. poprzez nieuznanie znaczenia i mocy dowodowej orzeczenia Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2010 r. dla wykazania "ślubnego" pochodzenia skarżącej i nabycia przez nią z chwilą urodzenia obywatelstwa polskiego po ojcu,
3. art. 106 ust. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.; obecnie: Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.; dalej: p.p.s.a.) poprzez nieodniesienie się do wniosku dowodowego złożonego pismem z dnia 20 stycznia 2017 r. o dopuszczenie dowodu z dokumentów, tj. zaświadczenia z dnia (...) grudnia 2016 r. z Okręgowego Sądu (...) w R., potwierdzającego treść uprzednio wydanego orzeczenia potwierdzającego zawarcie małżeństwa przez rodziców skarżącej w 1948 r. w H., oraz zaświadczenia z (...), iż N. K. jest ojcem skarżącej na okoliczność jej "ślubnego" pochodzenia,
4. naruszenie art. 141 § 4 , art. 134 , art. 145 § 1 pkt 1 lit. c , art. 151 p.p.s.a. oraz art. 7 , art. 16 § 1 , art. 76 § 1 , art. 77 , art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. oraz art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 10 ust. 3 w zw. z art. 55 w zw. z art. 66 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i nieustalenie "ślubnego" pochodzenia skarżącej.

Wskazano, że naruszenia te miały istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, gdyż w ich wyniku doszło do oddalenia skargi.

W oparciu o powyższe skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku oraz zaskarżonej decyzji, a także o zasądzenie kosztów postępowania wg norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor podniósł, że Okręgowy Sąd (...) w R. był wyłącznie właściwy do ustalenia, czy, gdzie i kiedy doszło do skutecznego zawarcia małżeństwa przez rodziców skarżącej a orzeczenie z dnia (...) stycznia 2010 r. podlega uznaniu na podstawie art. 1146 k.p.c. Stwierdził, że niedopuszczalne (sprzeczne z istotą automatycznego uznania) jest przyjęcie, że ww. orzeczenie potwierdza fakt zawarcia małżeństwa i jednoczesne kwestionowanie elementów towarzyszących takiemu rozstrzygnięciu z zakresie miejsca i daty zawarcia małżeństwa. Podniósł ponadto, że jak wynika z treści poprzedniego orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) czerwca 2006 r. postępowanie w (...) nie sprowadzało się jedynie do przyjęcia oświadczenia wiedzy, jak stwierdził Sąd I instancji, ale poprzedzone było przeprowadzeniem postępowania dowodowego. Jedynie postępowanie zakończone orzeczeniem z dnia (...) stycznia 2010 r. ograniczało się do zmiany uprzedniego orzeczenia w zakresie miejsca zawarcia małżeństwa.

Zdaniem skarżącej kasacyjnie jako przesądzający dowód w zakresie interpretacji dokumentu z dnia (...) stycznia 2010 r. należało uznać pismo (orzeczenie) Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) grudnia 2016 r., w którym wskazano: "jak stwierdzono w orzeczeniu z dnia (...) stycznia 2010 r. K. N. i K. S. zawarli związek małżeński w 1948 r. w H., (...)". Pismo to stanowiło wyjaśnienie, wykładnię właściwego organu, tj. Sądu w (...), wydanego uprzednio orzeczenia. Niewzięcie pod uwagę tego dowodu przez Sąd I instancji w ocenie strony stanowiło istotne naruszenie prawa, mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

W ocenie skarżącej kasacyjnie Sąd I instancji oraz organ pominęli moc dowodową jej (...) aktu urodzenia. Wskazała, że zgodnie z zasadami sporządzania aktów urodzenia w (...) dokument ten samodzielnie świadczył o "ślubnym" pochodzeniu skarżącej z powodu uprzedniego zawarcia przez jej rodziców związku małżeńskiego bądź uznania przez ojca (ustaleniu ojcostwa), o czym przesądza wymienienie w akcie danych ojca i przyjęcie przez dziecko jego nazwiska.

Zdaniem strony ustalenia Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2010 r. nie są sprzeczne z zapisem w ewidencji ludności. Skarżąca kasacyjnie wskazała, że w ww. ewidencji zapisywane są (były) osoby deklarujące stały pobyt w (...). Rodzice skarżącej przybyli z zamiarem stałego pobytu w (...) dopiero w 1950 r., ale nie oznacza to, że nie mogli przebywać czasowo w tym kraju już wcześniej. Dodała, że uwzględnić należy uwarunkowania historyczne związane z tworzeniem się państwa (...) i trudności w osiedlaniu się osób w nowym kraju.

Uzasadnienie prawne

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.; dalej: p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Jeżeli w sprawie nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 powołanej ustawy, a taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie, to Sąd rozpoznający sprawę związany jest granicami kasacji.

Rozpoznając w powyższych granicach wniesioną skargę kasacyjną należało uznać, że nie zawiera ona usprawiedliwionych podstaw.

Autor skargi kasacyjnej zarzucił naruszenie zarówno przepisów postępowania, jak i prawa materialnego. W tej sytuacji w pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, albowiem dopiero postępowanie przeprowadzone w zgodzie z tymi przepisami, w którym ustalono w sposób prawidłowy stan faktyczny, pozwoli na ocenę trafności zastosowania przepisów prawa materialnego.

Wbrew ocenie skarżącej kasacyjnie Sąd I instancji nie naruszył przepisów wymienionych w pkt 2 i 4 petitum skargi kasacyjnej.

Przypomnieć należy, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 października 2016 r. sygn. akt II OSK 3263/14 przesądził, że samo orzeczenie Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2010 r. nie może przesądzać z góry, w oparciu o przepis art. 1145 k.p.c., że skarżąca jest dzieckiem ślubnym. Wskazał, że warunkiem wywodzenia skutków prawnych z orzeczenia sądu zagranicznego jest ustalenie tego, co rozstrzyga to orzeczenie. Wykładnia prawa dokonana w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny jest wiążąca w myśl art. 190 p.p.s.a. Zgodnie z tą regulacją nie można też oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Argumentacja uzasadnienia zarzutu wskazanego w pkt 2 petitum skargi kasacyjnej, wskazująca na konieczność automatycznego uznania orzeczenia z dnia (...) stycznia 2010 r. jako potwierdzającego zawarcie związku małżeńskiego przez jej rodziców w H. w 1948 r., jest sprzeczna z wiążącą w niniejszej sprawie wykładnią prawa i z tego względu nie mogła odnieść zamierzonego skutku.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji prawidłowo wykonał zalecenia zawarte w wyroku z dnia 6 października 2016 r. sygn. akt II OSK 3263/14.

Sąd dokonał wnikliwej analizy treści orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2010 r. Podkreślił, że orzeczenie to zostało sporządzone na podstawie dwóch oświadczeń matki skarżącej o zawarciu małżeństwa z N. K., w których odmiennie wskazywała na datę i miejsce zawarcia małżeństwa. Z uwagi na te rozbieżności, jak i charakter orzeczenia - stanowiący jedynie przyjęcie oświadczenia wiedzy strony co do zawarcia małżeństwa, które może zostać zmienione w dowolnym czasie przez osobę składającą - trafnie stwierdził, że może ono jedynie wiązać co do potwierdzenia samego faktu zawarcia małżeństwa przez rodziców skarżącej, nie zaś co do miejsca i czasu jego zawarcia. Powyższe orzeczenie, z uwagi na brak dokonywania własnych ustaleń przez Sąd (...), nadało jedynie moc oświadczeniu strony. Powyższa ocena wynika wprost z treści tego orzeczenia i nie została skutecznie podważona przez skarżącą kasacyjnie.

W dalszej kolejności Sąd poddał analizie treść powyższego orzeczenia z pozostałym materiałem dowodowym (m.in. wnioskiem o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego, wyciągiem z rejestru ludności, decyzją Wojewody Łódzkiego z dnia (...) września 2009 r.). Stwierdził, że zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdza zawarcia związku małżeńskiego przez rodziców skarżącej ani w H. w 1948 r., ani we (...) w 1948 r. W 1948 r. rodzicie skarżącej nie przebywali w H. (przybyli do (...) dopiero w 1950 r.), toteż nie mogli zawrzeć tam małżeństwa. Z kolei w aktach sprawy brak jest dokumentu potwierdzającego zarejestrowanie w księgach małżeństw prowadzonych przez (...) urzędy stanu cywilnego małżeństwa wyznaniowego zawartego przez rodziców skarżącej we (...) w 1948 r., co czyni oświadczenie o zawarciu tam małżeństwa niewiarygodnym. Oczywiście nie można odmówić słuszności argumentacji skarżącej kasacyjnie, że jej rodzice mogli przebywać czasowo w (...) przed 1950 r. i wówczas zawrzeć związek małżeński. Fakt zaistnienia tego zdarzenia, jako kluczowy dla kwestii stwierdzenia nabycia obywatelstwa polskiego przez skarżącą po ojcu przez urodzenie na podstawie art. 4 pkt 1 w zw. z art. 5 ustawy z 1920 r., nie może być jednak uznany za udowodniony jedynie na podstawie niczym niepopartych twierdzeń strony czy domysłów, ale musi znajdować potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Podkreślić należy, że na etapie postępowania administracyjnego skarżąca była wzywana do wykazania stosownymi dokumentami, że jej rodzice podróżowali z (...) do (...) i przebywali w (...) w 1948 r. Dokumentów takich strona nie dostarczyła, co pozwalało organowi na przyjęcie, że brak jest dowodów na wcześniejszy przyjazd (przed 1950 r.) rodziców skarżącej do (...), a tym samym uwiarygadniających treść orzeczenia Sądu (...) w zakresie wskazanej w nim daty i miejsca zawarcia związku małżeńskiego.

W konsekwencji nieuzasadnione okazały się zarzuty skargi kasacyjnej wskazujące na wadliwą ocenę orzeczenia Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) stycznia 2010 r. oraz błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Odnosząc się do zarzutu zawartego w pkt 4 w części dotyczącej art. 141 § 4 p.p.s.a. zauważyć należy, że autor skargi kasacyjnej w żaden sposób nie uzasadnił, w czym upatruje naruszenia wskazanego przepisu, co uniemożliwia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu ustosunkowanie się do tego zarzutu. Przypomnieć trzeba, że przepis art. 141 § 4 p.p.s.a. wskazuje, jakie elementy powinno zawierać uzasadnienie wyroku. Zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a., podobnie jak zarzut naruszenia każdego przepisu postępowania, może być skuteczny jedynie o tyle, o ile może mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Dodatkowo w orzecznictwie w zakresie naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. podkreśla się, że naruszenie tego przepisu może być skutecznie podniesione w dwóch przypadkach: gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie i gdy w ramach przedstawienia stanu sprawy wojewódzki sąd administracyjny nie wskaże, jaki stan faktyczny przyjął za podstawę orzekania i z jakich powodów (por. uchwała NSA z dnia 15 lutego 2010 r., sygn. akt II FPS 8/09 oraz wyrok NSA z dnia 20 sierpnia 2009 r., sygn. akt II FSK 568/08; orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Za jego pomocą nie można skutecznie zwalczać prawidłowości przyjętego przez sąd stanu faktycznego, czy też stanowiska sądu co do wykładni bądź zastosowania prawa materialnego, a w konsekwencji zarzucać błędnego rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok NSA z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt II GSK 1096/13; CBOSA: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Tymczasem redakcja zarzutu zawartego w pkt 4 petitum skargi kasacyjnej prowadzi do wniosku, że autor skargi kasacyjnej upatruje naruszenia omawianego przepisu w wadliwej - jego zdaniem - ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jako niewystarczającego do ustalenia ślubnego pochodzenia skarżącej i nabycia obywatelstwa polskiego po ojcu, co w żadnej mierze nie może stanowić o naruszeniu art. 141 § 4 p.p.s.a.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 106 § 3 p.p.s.a. przyznać należy rację skarżącej kasacyjnie co do tego, że Sąd I instancji naruszył wskazany przepis, jednakże naruszenie to nie mogło doprowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku.

Z regulacji art. 106 § 3 p.p.s.a. wynika, że sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. W niniejszej sprawie skarżąca w piśmie z dnia 20 stycznia 2017 r. (złożonym do Sądu tego samego dnia) zawarła wniosek o dopuszczenie, w trybie art. 106 § 3 p.p.s.a., dowodu z zaświadczenia Okręgowego Sądu (...) w R. z dnia (...) grudnia 2016 r., załączonego do tego pisma wraz z tłumaczeniem. Sąd I instancji na rozprawie w dniu 23 stycznia 2017 r. w żaden sposób nie odniósł się do tego wniosku - w protokole rozprawy brak jest rozstrzygnięcia o dopuszczeniu dowodu bądź odmowie jego dopuszczenia. Także w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd pominął fakt złożenia wniosku dowodowego ani nie dokonał jego oceny. Wprawdzie dopuszczenie nowego dowodu z dokumentu jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem sądu, jednak nie zwalnia to sądu z powinności ustosunkowania się do złożonego wniosku. Niewątpliwie przywołane okoliczności przemawiają za stwierdzeniem naruszenia przez Sąd wojewódzki art. 106 § 3 p.p.s.a. Do skuteczności zarzutu wskazującego na naruszenie tego przepisu, podobnie jak naruszenia innych przepisów postępowania, konieczne jest jednak wykazanie, że naruszenie to miało istotny wpływ na wynik sprawy w myśl art. 174 pkt 2 p.p.s.a. W okolicznościach niniejszej sprawy warunek ten nie został spełniony.

Zakreślenie granic rozpoznania sprawy do zdarzeń faktycznych oraz stanu prawnego istniejących w chwili wydawania zaskarżonej decyzji ogranicza sąd administracyjny w możliwości prowadzenia postępowania uzupełniającego w ten sposób, że przedmiotem dowodzenia mogą być tylko okoliczności mieszczące się w tak oznaczonych granicach sprawy. Natomiast ze sformułowania art. 106 § 3 p.p.s.a. wprost wynika, że jego pozytywne zastosowanie dotyczy nie każdego dowodu, lecz dowodu z dokumentu, który nie był przedstawiony i oceniony w postępowaniu administracyjnym zakończonym zaskarżoną decyzją (por. wyrok NSA z dnia 14 marca 2006 r., sygn. akt II OSK 644/05; CBOSA: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Celem uzupełniającego postępowania dowodowego nie jest ponowne czy uzupełniające ustalanie stanu faktycznego przez sąd, lecz ocena, czy właściwe organy administracyjne procedowały, a następnie zastosowały prawo materialne legalnie.

Z uwagi na datę wydania zaświadczenia złożonego przy piśmie z dnia 20 stycznia 2017 r., tj. (...) grudnia 2016 r. - już po wydaniu zaskarżonej decyzji, nie mogło być ono wzięte pod uwagę przez organ. Oznacza to, że treść tego zaświadczenia nie mogła mieć wpływu na stanowisko organu co do oceny mocy dowodowej orzeczenia z dnia (...) stycznia 2010 r. Po wtóre analiza treści tego zaświadczenia wskazuje, że nie wnosi ono nic nowego do sprawy. Zaświadczenie to nie zawiera bowiem żadnych nowych informacji odnoszących się do treści orzeczenia z dnia (...) stycznia 2010 r., które wyjaśniałyby zaakcentowane przez Sąd I instancji wątpliwości co do rozbieżności w podanych przez składającą oświadczenie datach i miejscach zawarcia małżeństwa. Zaświadczenie nie daje również podstaw do kwestionowania stanowiska Sądu I instancji, że Okręgowy Sąd (...) nie dokonywał własnych ustaleń, a jedynie nadał moc oświadczeniu strony. Choć zatem brak jest takich rozważań w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, to zachodziły przesłanki do odmowy przeprowadzenia wnioskowanego dowodu, a w przypadku ewentualnego dopuszczenia tego dowodu nie miałby on wpływu na ocenę zgodności z prawem zaskarżonej decyzji.

Skoro skarżąca kasacyjnie nie podważyła skutecznie poczynionych przez organy administracji ustaleń faktycznych, to tym samym należało również uznać, że nie doszło do naruszenia wskazanych przepisów prawa materialnego. Trafnie organy administracji przyjęły, a Sąd pierwszej instancji stanowisko to zaakceptował, że w sprawie brak jest dowodów, że skarżąca jest ślubnym dzieckiem S. i N. K., a w związku z tym, że nabyła obywatelstwo polskie po ojcu przez urodzenie na podstawie art. 4 pkt 1 w zw. art. 5 ustawy z 1920 r. W konsekwencji zasadnie uznano, że w przypadku skarżącej brak było podstaw do wydania decyzji o stwierdzeniu posiadania przez nią obywatelstwa polskiego.

Jedynie na marginesie wskazać należy, że nieuprawnione jest wywodzenie przez autora skargi kasacyjnej, że skarżąca nabyła obywatelstwo polskie po ojcu alternatywnie przez urodzenie albo uznanie. Podkreślić należy, że w niniejszej sprawie skarżąca nie wywodziła swych praw do obywatelstwa z faktu jej uznania stosownie do art. 4 pkt 2 ww. ustawy z 1920 r. i przepis ten nie miał zastosowania w niniejszej sprawie. Sama wielokrotnie podkreślała, że jedyną kwestią sporną i przedmiotem ustaleń było to, czy skarżąca jest dzieckiem ślubnym, co pozwalałoby na przyjęcie, że nabyła obywatelstwo polskie po ojcu przez urodzenie zgodnie z art. 4 pkt 1 i art. 5 ww. ustawy. W zgromadzonym materiale dowodowym brak jest jakichkolwiek dokumentów potwierdzających, że ojciec skarżącej uznał dziecko w prawem przewidzianym trybie, co dawałoby podstawę do czynienia dalszych rozważań na temat możliwości nabycia przez skarżącą obywatelstwa w ten sposób, sama skarżąca nie podnosiła również tej okoliczności.

Wobec stwierdzenia, że zarzuty skargi kasacyjnej nie zasługują na uwzględnienie, skargę kasacyjną należało oddalić Mając powyższe na uwadze, działając w oparciu o art. 184 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.