Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego
z dnia 8 września 2010 r.
II OSK 1653/09
TEZA aktualna
Wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego w świetle art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia NSA Włodzimierz Ryms.
Sędziowie: NSA Jacek Chlebny (spr.), del., WSA Małgorzata Masternak-Kubiak.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu w dniu 8 września 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej N. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 czerwca 2009 r. sygn. akt IV SA/Wa 600/09 w sprawie ze skargi N. A. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lutego 2009 r. nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego;
oddala skargę kasacyjną.Uzasadnienie faktyczne
Zaskarżonym wyrokiem z 17 czerwca 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę N. A. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) lutego 2009 r. o odmowie stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zaskarżoną do Sądu decyzją z (...) lutego 2009 r. utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z (...) maja 2008 r. odmawiającą na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 ze zm.) stwierdzenia posiadania przez N. A. (wcześniej N. L.) obywatelstwa polskiego. W uzasadnieniu tej decyzji organ wskazał, że w sprawie bezspornym było, że wnioskodawczyni, obecnie posiadająca obywatelstwo izraelskie, urodziła się w dniu (...) sierpnia 1944 r. w miejscowości H. (Izrael), jako dziecko pochodzące ze związku małżeńskiego H. (C.) i D. z domu M. W związku z tym, że w dacie urodzenia skarżącej jej ojciec był obywatelem polskim, w świetle art. 5 w związku z art. 4 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 7, poz. 44 ze zm.), skarżąca nabyła z mocy prawa przez urodzenie obywatelstwo polskie. W ocenie organów administracji, powyższa okoliczność nie mogła jednak skutkować wydaniem decyzji zgodnej z żądaniem wnioskodawczyni, albowiem istotne znaczenie dla sprawy miało również to, czy w okresie późniejszym nie wystąpiły inne zdarzenia, które przerwały ciągłość posiadania przez wymienioną obywatelstwa polskiego. Zdaniem organu odwoławczego, przedłożone i zgromadzone w toku postępowania dowody wskazywały na tego rodzaju okoliczność, albowiem z zaświadczeń przedstawionych przez stronę (zaświadczenia wystawione przez organy wojskowe Izraela z (...) lutego 2008 r., (...) lipca 2008 r. i z (...) grudnia 2008 r.) wynikało, że ojciec wnioskodawczyni pozostawał zarejestrowany w siłach rezerwowych armii izraelskiej od (...) października 1950 r. do (...) grudnia 1963 r. i jednocześnie odbywał w niej czynną służbę rezerwową od dnia (...) grudnia 1951 r. Okoliczność ta, rozumiana jako wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym, bez zgody właściwego organu, wypełniała, jak wskazał organ, dyspozycję art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego, skutkując utratą przez H. L. obywatelstwa z mocy prawa w dniu wstąpienia do wojska izraelskiego. W dacie utraty przez niego obywatelstwa polskiego obywatelstwo to utraciła również wnioskodawczyni, jako osoba małoletnia, zgodnie z dyspozycją art. 13 cyt. ustawy, rozciągającego przywołany skutek na żonę tracącego obywatelstwo polskie, jak również na jego dzieci, w wieku do lat 18.
Oddalając skargę na powyższą decyzję, Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że kwestią sporną w sprawie było stwierdzenie, czy ojciec skarżącej utracił obywatelstwo polskie na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego wskutek wstąpienia do służby wojskowej w Izraelu. Sąd wskazał, iż skarżąca w trakcie postępowania przed organami administracji przedłożyła trzy zaświadczenia organów wojskowych, z których wynikało, iż ojciec skarżącej był zarejestrowany w siłach rezerwy pomiędzy rokiem 1950 a 1963. Dowody te, zdaniem Sądu, stanowiły wystarczającą podstawę do przyjęcia, że ojciec skarżącej utracił obywatelstwo polskie przez wstąpienie do służby wojskowej, albowiem art. 11 pkt 2 cyt. ustawy nie zawężał przesłanki wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym do odbycia szczególnego rodzaju służby. Powołanie do służby rezerwowej, rozumianej zgodnie z punktem 4 zaświadczenia z (...) grudnia 2008 r., jako jeden z rodzajów służby wojskowej w wojsku izraelskim, stanowiło o wstąpieniu przez ojca skarżącej do służby wojskowej w obcym państwie.
Zdaniem Sądu, odniesienie się do treści przepisów normujących służbę wojskową w Izraelu, a także praktyki organów wojskowych w zakresie wydania zaświadczeń odnośnie do tych kwestii było zbędne, ponieważ w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych wzorcem oceny, czy podjęcie określonych obowiązków wobec państwa obcego należy kwalifikować jako służbę wojskową na rzecz tego państwa w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego, są przepisy polskie, w szczególności przepisy obowiązującej w dacie podjęcia tych obowiązków przez obywatela polskiego ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 46 ze zm.).
Na powyższy wyrok skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego złożyła N. A., wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz decyzji organów obu instancji. Zaskarżonemu wyrokowi, stosownie do art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a., zarzuciła naruszenie:
1)
art. 184 Konstytucji RP oraz art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), dalej: p.u.s.a., poprzez zaniechanie dokonania przez Sąd kontroli zaskarżonej decyzji, pomimo wydania jej z naruszeniem art. 7, 77, 81 i 138 § 2 k.p.a.,
2)
art. 3 § 1 i 2, art. 141 § 4, art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c, art. 151 oraz art. 135 p.p.s.a. poprzez nieodniesienie się przez Sąd do podniesionych w skardze zarzutów naruszenia wskazanych przepisów k.p.a. i oddalenie skargi na decyzję organu odwoławczego,
3)
art. 106 § 3 p.p.s.a. poprzez uznanie za zbędne przeprowadzenia wnioskowanego przez stronę skarżącą dowodu zmierzającego do ustalenia treści Prawa o służbie obronnej Izraela według stanu prawnego na dzień (...) października 1950 r. oraz wykładni prawa i praktyki Izraela w zakresie powoływania, odbywania i wydawania zaświadczeń z Wojska Obrony Izraela w odniesieniu do wszystkich rodzajów służby i ich zakresu pojęciowego, w sytuacji, gdy dowód ten był niezbędny do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego w sprawie,
4)
art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego oraz art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 46 ze zm.), przez błędną wykładnię tych przepisów i niewłaściwe ich zastosowanie polegające na tym, że Sąd I instancji utożsamił zapisanie do sił rezerwy w Izraelu z wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym, pomimo tego, że brak było podstaw do przyjęcia, iż ojciec skarżącej przyjął określone obowiązki w obcym wojsku, a zwłaszcza, że uczynił to dobrowolnie.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżąca podniosła, że przynależność do służby rezerwowej w Izraelu można rozumieć w dwojaki sposób tj. jako formalne zarejestrowanie (zaewidencjonowanie) bądź też faktyczne (czynne) wykonywanie w ramach tej służby określonych obowiązków wojskowych. Zdaniem wnoszącej skargę kasacyjną, Sąd I instancji wadliwie utożsamił powołanie (wstąpienie) do sił rezerwy i odbywanie w niej określonych obowiązków wojskowych z formalną rejestracją wojskową. Uzasadniając zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 106 § 3 p.p.s.a., wnosząca skargę kasacyjną powołała się na pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 grudnia 2007 r. sygn. II OSK 1783/06, że przy dokonywaniu wykładni przepisu art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego nie można ograniczyć rozważań wyłącznie do przepisów krajowych, przepisy obce mogą bowiem przewidywać rodzaje służby wojskowej oraz tryby podjęcia tej służby nieznane ustawom polskim. Ustalenie przesłanki utraty obywatelstwa polskiego, związanej ze wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym, następuje wprawdzie na podstawie prawa polskiego, ale może wymagać uwzględnienia przepisów prawa obcego, regulujących rodzaje służby wojskowej i zasady jej odbycia w państwie, w którym obywatel taką służbę podjął. Wnosząca skargę kasacyjną podniosła, że w trakcie postępowania nie przeprowadzono żadnych czynności zmierzających do ustalenia przepisów prawa izraelskiego, regulujących poszczególne rodzaje służby wojskowej. Strona skarżąca wskazała również na pogląd wyrażony w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 września 2007 r. sygn. II OSK 1693/06 i z dnia 31 stycznia 2008 r. sygn. II OSK 1920/06, zgodnie z którym sama literalna wykładnia wyrażenia "wstąpienie do służby wojskowej" wskazuje na dobrowolność w podjęciu obowiązków związanych ze służbą wojskową w danym państwie. W rozpoznawanej sprawie ani organy administracji, ani Sąd I instancji nie ustaliły, czy rejestracja wojskowa w Izraelu odbywała się zgodnie z wolą osoby rejestrowanej, czy też miała wyłącznie charakter formalny, ewidencyjny, na co mogło wskazywać przedłożone w toku postępowania sądowoadministracyjnego zaświadczenie wojskowe.
Uzasadnienie prawne
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Jak można wnosić z uzasadnienia skargi kasacyjnej, przedmiotem zasadniczej rozbieżności pomiędzy stanowiskiem strony skarżącej a ustaleniami przyjętymi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny pozostaje ocena skutków prawnych, jakie dla ciągłości posiadania przez ojca skarżącej obywatelstwa polskiego wywarł fakt odbywania przez niego służby rezerwowej w Siłach Obrony Izraela.
Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, stanowisko przyjęte przez Sąd I instancji w odniesieniu do analizowanego zagadnienia zasługuje na pełną aprobatę. Traktowanie ustalenia Sądu, że C. L. spełniał przesłankę utraty obywatelstwa, o której mowa w art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego, za sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, bądź co najmniej przedwczesne nie znajduje uzasadnienia, jeżeli się zważy, że z akt sprawy wynika w sposób niebudzący wątpliwości, iż ojciec skarżącej wstąpił do służby wojskowej w państwie obcym. Zarówno Sąd I instancji, jak i organy administracji rozpatrujące sprawę oparły się na treści przedstawionych przez skarżącą zaświadczeń z dnia (...)lutego, (...) lipca i (...) grudnia 2008 r. wydanych przez Siły Obrony Izraela. Z dokumentów tych wynikało, że ojciec skarżącej był zarejestrowany w siłach rezerwy od (...) października 1950 r. do (...) grudnia 1963 r. Odbywał on również czynną służbę rezerwową w izraelskich siłach zbrojnych od dnia (...) grudnia 1951 r. Twierdzenie skargi kasacyjnej, że Sąd I instancji nie ocenił zaświadczenia precyzującego przebieg służby wojskowej ojca skarżącej, co miało przyczynić się do błędnych ustaleń faktycznych, musi zostać odrzucone jako nieuprawnione, ponieważ Wojewódzki Sąd Administracyjny na stronie 7 uzasadnienia wyroku szczegółowo wymienił wszystkie zaświadczenia przedłożone przez stronę w toku sprawy i dokładnie przeanalizował ich treść. Konstatacja Sądu, że ojciec skarżącej odbywał służbę wojskową, albowiem powołanie do służby rezerwowej było jednym z rodzajów służby wojskowej w Siłach Obrony Izraela, była w pełni uzasadniona, skoro bezpośrednio opierała się na treści przedłożonych organowi administracji przez stronę zaświadczeń urzędowych.
Naczelny Sąd Administracyjny nie doszukał się wadliwości w ustaleniach interpretacyjnych przyjętych przez Sąd I instancji w odniesieniu do hipotezy art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego. Mając na uwadze prawidłowe rozumienie sformułowania "wstąpienie do służby wojskowej", Wojewódzki Sąd Administracyjny słusznie uznał, że wstąpienie do każdego rodzaju służby wojskowej w państwie obcym, w tym do służby rezerwowej, na które obywatel polski nie otrzymał zgody właściwego organu, powodowało utratę z mocy prawa obywatelstwa polskiego. Nie można podzielić poglądu skarżącej, że z naruszeniem art. 11 pkt 2 ustawy, Sąd przyjął błędną wykładnię przepisu, odnosząc go do jej ojca, zaliczanego w poczet sił rezerwy. Stanowisko, zgodnie z którym art. 11 pkt 2 ustawy nie ogranicza pojęcia "służby wojskowej" do czynnej służby wojskowej jest jednolicie przyjmowane w dotychczasowym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok NSA z 15 czerwca 2010 r. sygn. II OSK 786/09; wyrok NSA z 23 kwietnia 2010 r. sygn. II OSK 393/09; wyrok NSA z 18 lutego 2009 r. sygn. II OSK 246/08; wyrok NSA z 1 kwietnia 2008 r. sygn. II OSK 322/07; wyrok NSA z 21 grudnia 2007 r. sygn. II OSK 1783/06). Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie znajduje podstaw, by powyższy pogląd uznać za błędny i w konsekwencji od niego odstąpić. Regulacja kwestii związanych z obywatelstwem, czyli więzią prawną łączącą daną osobę fizyczną z państwem, należy co do zasady do wyłącznych kompetencji tego państwa. Każde państwo decyduje o przesłankach nabycia i utraty swojego obywatelstwa, w związku z czym - wbrew odmiennemu stanowisku skarżącej - nie można przyjąć, by o tym, czy dana osoba wstąpiła do służby wojskowej w innym kraju, przesądzać mogła jedynie treść lub wykładnia przepisów prawa państwa trzeciego. Wniosek tego rodzaju prowadziłby do konsekwencji nie do pogodzenia z celem analizowanej regulacji. Gdyby bowiem uznawać, że wstąpienie do określonego rodzaju formacji o charakterze militarnym w państwie trzecim, nie stanowi o zaistnieniu sytuacji normowanej art. 11 ust. 2 ustawy tylko dlatego, że dany rodzaj służby nie jest formalnie traktowany przez to państwo jako służba wojskowa, ustanowiony w ustawie o obywatelstwie Państwa Polskiego zakaz pozbawiony byłby w istocie realnej gwarancji jego przestrzegania. Wychodząc z powyższego założenia, uznać trzeba, że interpretacji pojęcia "służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy, należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego regulujących powszechny obowiązek wojskowy (obowiązujących w dacie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym), z tym jednakże zastrzeżeniem, że podleganie przez daną osobę obowiązkom wojskowym w państwie trzecim w formie nieznanej prawu polskiemu nie wyłącza możliwości stwierdzenia utraty przez nią obywatelstwa. Omawiane zastrzeżenie odnoszone być powinno do sytuacji, gdy rodzaj służby, zasady jej odbywania, a przede wszystkim zobowiązania, jakie na siebie nakłada dana osoba, wstępując do struktur militarnych (wojska) innego państwa, kreuje pomiędzy tymi podmiotami stosunek wymuszający posłuszeństwo i zależność takiej osoby od władz państwa trzeciego a nie Polski. Zapatrywanie zbieżne z tym stanowiskiem wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 grudnia 2007 r. sygn. II OSK 1783/06. Powyższy wyrok wnosząca skargę kasacyjną powiązała z treścią formułowanej przez siebie argumentacji, niemniej jednak kluczowe tezy ww. orzeczenia zostały wadliwie, jak można wnosić, zinterpretowane, skoro skarżąca uznaje, że wspierają one jej stanowisko. Strona skarżącą przytoczyła w formie cytatów te zapatrywania Sądu, w których NSA stwierdził, że przy dokonywaniu wykładni przepisu art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego nie można ograniczyć rozważań wyłącznie do przepisów krajowych, a ponadto, że chodzi o rzeczywiste wstąpienie do obcego wojska (nie chodzi o samo podleganie obowiązkowi służby woskowej), wiążące się z przyjęciem określonych w nim obowiązków (m.in. złożeniem przysięgi wojskowej). To trafne zapatrywanie, na co nie zwróciła uwagi strona skarżąca, odniesione zostało przez Sąd jednakże wyłącznie do tych rodzajów (form) służby wojskowej, których nie znają przepisy prawa polskiego. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził bowiem kategorycznie, że pojęcia sformułowane w przepisie art. 11 pkt 2 ustawy, w tym pojęcie "służby wojskowej" należy oceniać na podstawie przepisów polskich, a regulacje prawne innego państwa powinny być wzięte posiłkowo pod uwagę jedynie w sytuacji, gdy nie jest możliwe określenie charakteru obowiązków nieznanych prawu polskiemu.
Mając na uwadze powyższe, za w pełni prawidłowe uznać należy stwierdzenie Sądu I instancji, że wstąpienie ojca skarżącej do służby rezerwowej w państwie izraelskim spowodowało utratę przez niego obywatelstwa polskiego, skoro tego rodzaju służbę przepisy prawa polskiego zaliczały do służby wojskowej. W myśl art. 36 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, wykonywanie powszechnego obowiązku wojskowego polegało bowiem na odbywaniu albo zasadniczej służby wojskowej, albo służby wojskowej w rezerwie. W świetle przepisów cytowanej ustawy, traktowanie służby rezerwowej jako służby o charakterze wojskowym nie mogło budzić jakichkolwiek wątpliwości z uwagi na stricte wojskowe obowiązki nałożone na osoby pozostające w rezerwie, w tym przede wszystkim zobowiązanie do (czynnej) służby wojskowej zarządzonej w interesie obrony Państwa, w razie mobilizacji lub w czasie wojny (art. 51 ust. 1 pkt 3 i 4 cyt. ustawy). Należy zauważyć, że z przedłożonych przez skarżącą w toku postępowania administracyjnego zaświadczeń wydanych przez Siły Obrony Izraela również wynika, że służba rezerwowa - podobnie jak w prawie polskim - była rodzajem służby wojskowej w tym państwie. W zaświadczeniu z (...) grudnia 2008 r. stwierdzono, że zgodnie z obowiązującym stanem prawnym każdy obywatel lub osoba posiadająca prawo pobytu w Izraelu, która nie zostanie powołana do odbycia zasadniczej służby wojskowej, jest zaliczana w poczet sił rezerwy (punkt 1). Niestawiennictwo do służby rezerwowej jest karane sądownie (punkt 2 zaświadczenia z (...) lipca 2008 r. oraz punkt 2 zaświadczenia z (...) lutego 2008 r.). Odrzucić jednocześnie należy podjętą przez skarżącą próbę odróżniania faktu wstąpienia do służby rezerwowej i formalnej rejestracji (zaewidencjonowania) w siłach rezerwy. Rozróżnienie takie jest nieusprawiedliwione z tego podstawowego powodu, że zarejestrowanie ojca jako żołnierza służby rezerwowej oznaczało, iż zaczął on podlegać w pełnym zakresie obcym władzom wojskowym i ustanowionym przez nie zasadom. To, czy zostały na niego nałożone określone obowiązki wojskowe w trakcie służby (np. odbywanie czynnej służby rezerwowej, stawienie się do regularnej służby wskutek przydziału mobilizacyjnego) nie miało więc znaczenia o tyle, że powinność zastosowania się do nich, na wezwanie władz wojskowych, z uwagi na status osoby należącej do Sił Obrony Izraela, nie może budzić wątpliwości, co wynika z treści przytoczonych wyżej zaświadczeń. Okoliczność, że przywoływane obowiązki nie musiały pozostawać w kolizji z interesem Państwa Polskiego ma wymiar jedynie faktyczny, albowiem utrata obywatelstwa polskiego z mocy prawa nie była uzależniona od charakteru obowiązków, jakie się wiążą ze służbą w siłach zbrojnych obcego państwa i stanu jego relacji z Państwem Polskim. Zarzut nieustalenia przez Sąd I instancji, czy rejestracja wojskowa jej ojca odbyła się zgodnie z jego wolą, czy też miała charakter przymusowy jest chybiony z tego względu, że dobrowolność przyjęcia przez ojca skarżącej obywatelstwa izraelskiego przesądza o dobrowolności wstąpienia do służby wojskowej w Izraelu. W wyroku z 12 września 2007 r. sygn. II OSK 1693/06 Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że utrata obywatelstwa polskiego na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym", bez zgody właściwych organów polskich, następuje nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego obowiązkowej służby wojskowej, będącej konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa. Obowiązek wojskowy ciąży tylko na obywatelach danego państwa, dlatego w przypadku dobrowolnego nabycia obywatelstwa państwa obcego przez daną osobę należy uznać, że wyraża ona zgodę na wypełnianie obowiązku obrony tego państwa.
Objęty skargą kasacyjną art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym nie miał w rozpoznawanej sprawie zastosowania, ponieważ w dacie zarejestrowania ojca skarżącej w wojsku izraelskim ((...) października 1950 r.) obowiązywały przepisy ustawy z 4 lutego 1950 r. o powszechnym obowiązku wojskowym, które weszły w życie 29 maja 1950 r. Nieprzeprowadzenie dowodów zmierzających do ustalenia przepisów prawa izraelskiego, regulujących poszczególne rodzaje służby wojskowej w tym państwie, nie naruszało art. 106 § 3 p.p.s.a., albowiem, jak już wskazano powyżej, oceny czy dana osoba "wstąpiła do służby wojskowej" w rozumieniu art. 11 pkt 2 ustawy należało dokonywać z uwzględnieniem przepisów prawa polskiego.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.
Tekst orzeczenia pochodzi ze zbiorów sądów administracyjnych.
