Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego
z dnia 23 kwietnia 2010 r.
II OSK 393/09
TEZA aktualna
Utrata obywatelstwa polskiego przez osobę obowiązaną do czynnej służby wojskowej w Polsce na podstawie przesłanki wskazanej w art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego nie była uzależniona od wcześniejszego nabycia przez tą osobę obywatelstwa państwa obcego.
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Bujko.
Sędziowie, del. NSA: Zofia Flasińska (spr.), Leszek Leszczyński.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 2008 r. sygn. akt IV SA/Wa 1403//08 w sprawie ze skargi A. W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) czerwca 2008 r. nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie faktyczne
Wyrokiem z dnia 5 listopada 2008 r. (sygn. akt IV SA/Wa 1403/08) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A. W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) czerwca 2008 r., utrzymującą w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia (...) maja 2008 r. o odmowie stwierdzenia posiadania przez skarżącego obywatelstwa polskiego.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Ojciec skarżącego M. A. (M. A.) W. vel W. urodził się (...) 1920 r. w miejscowości L. jako syn M. L. (M.) W. i C. (H.) F. zd. K. Jak wskazał organ I instancji, rozbieżności co do pisowni jego nazwiska wynikają z odmienności fonetycznych języka hebrajskiego i polskiego. W polskich aktach stanu cywilnego nazwisko W. zapisane jest jako W. Dziadek skarżącego M. W. urodził się (...) 1886 r. i zamieszkiwał w miejscowości L. M. W. i C. F. zd. K. zawarli związek małżeński w (...) 1920 r. w L.
Matka skarżącego D. W. zd. A. ur. (...) 1927 r. w R. Jej rodzicami byli E. A. urodzona (...) 1900 r. w R. oraz A. A. urodzony (...) 1895 r. w R., pow. B. Rodzina matki skarżącego przed wojną zamieszkiwała w K.
Po wybuchu II wojny światowej rodzice skarżącego uciekli do ZSRR, potem do obozu uchodźców w Niemczech, skąd w 1949 r. wyjechali do Izraela wraz z synem J. W dniu (...) 1949 r. nabyli obywatelstwo izraelskie. Ojciec skarżącego M. W. został powołany do służby rezerwowej w Wojsku Obrony Izraela dnia (...) 1950 r. Służbę tą zakończył (...) 1959 r. A. W. urodził się (...) 1963 r. w miejscowości H. (Izrael). Z dniem urodzenia nabył obywatelstwo izraelskie i obecnie legitymuje się paszportem izraelskim nr (...).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, iż zaskarżona decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (...) czerwca 2008 r. nie narusza prawa.
Sąd wskazał, iż dla stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez A. W. niezbędne jest ustalenie czy nabył on obywatelstwo polskie i nie utracił go do dnia wydania zaskarżonej decyzji. Dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy znaczenie mają więc przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 10, poz. 49 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w (...) 1963 r. tj. w dniu urodzenia się wnioskodawcy. Zgodnie z art. 6 tej ustawy, aby wnioskodawca nabył obywatelstwo polskie, to przynajmniej jedno z jego rodziców powinno posiadać to obywatelstwo w dacie jego urodzenia.
Sąd stwierdził, że rodzice skarżącego M. i D. W. nabyli obywatelstwo polskie przez urodzenie. Zdaniem Sądu, ustalenia faktyczne i prawne organu w tym zakresie są prawidłowe i nie były kwestionowane przez skarżącego. Najistotniejszym zagadnieniem do rozstrzygnięcia w tej sprawie było więc ustalenie czy utracili oni obywatelstwo polskie do dnia urodzenia syna A. tj. (...) 1963 r. Zgodnie z art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego z 20 stycznia 1920 r. (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44 z późn. zm.), która obowiązywała w dacie zaistnienia zdarzeń mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy, utrata obywatelstwa polskiego następowała z mocy prawa przez przyjęcie urzędu publicznego lub wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy), wyrażonej, w przypadkach zamiaru wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym, w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu.
Obowiązek służby wojskowej był regulowany ustawą z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 46). Zgodnie z przepisami tej ustawy obowiązkowi służby wojskowej podlegali mężczyźni w wieku od ukończenia 17 do 60 roku życia włącznie. Ustawa ta zawierała rozstrzygnięcie dotyczące utraty obywatelstwa polskiego. Zgodnie z art. 115 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym obywatel polski, podlegający obowiązkowi wojskowemu z mocy ustawy niniejszej lub przepisu szczególnego, traci obywatelstwo polskie, jeżeli przyjmuje obowiązki w wojsku obcym lub obcej organizacji wojskowej bez zgody polskiej władzy. Sąd stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że ojciec skarżącego M. W., jako obywatel polski, podlegał powszechnemu obowiązkowi wojskowemu na podstawie wskazanej ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym. Po przyjeździe do Izraela M. W. został powołany do służby rezerwowej w Wojsku Obrony Izraela. Służbę tą pełnił od (...) 1950 r. do (...) 1959 r., co potwierdza znajdujące się w aktach sprawy zaświadczenie o powołaniu do służby rezerwowej wydane przez Siły Obrony Izraela. Wskazując na powyższe okoliczności, Sąd I instancji podzielił stanowisko organów administracji, iż M. W. z dniem wstąpienia do służby wojskowej w obcym państwie utracił obywatelstwo polskie na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego.
Sąd I instancji uznał za niezasadne twierdzenia skarżącego, iż pozostawanie w rezerwowej służbie wojskowej nie mogło powodować utraty obywatelstwa polskiego. Sąd powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 grudnia 2007 r., II OSK 1783/06, w którym wskazano, że przepis art. 11 pkt 2 ustawy o obywatelstwie Państwa Polskiego nie zawęża przesłanki wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym do odbycia szczególnego rodzaju służby wojskowej. W szczególności, przepis ten nie ogranicza pojęcia wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym do czynnej służby wojskowej.
Odnosząc się do wskazanego w uzasadnieniu skargi zarzutu, że ojciec wnioskodawcy nigdy nie wstąpił dobrowolnie do armii izraelskiej, Sąd I instancji wskazał, że w tej kwestii ukształtowała się już jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 kwietnia 2008 r., II OSK 322/07 wskazano, że utrata obywatelstwa polskiego na podstawie tego przepisu w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich następowała nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego przymusowej służby w obcym wojsku, będącego konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa.
Rozważając kwestię posiadania obywatelstwa polskiego przez matkę skarżącego D. W. w dacie jego narodzin syna A., Sąd I instancji wskazał, iż w niniejszej sprawie brak dokumentu urzędowego potwierdzającego, że rodzice skarżącego zawarli związek małżeński zgodnie z polskim prawem. Na dowód zawarcia związku małżeńskiego przez swoich rodziców skarżący przedłożył pismo "Zagubiona Ketuba". Sąd wyjaśnił, że ketuba to prawny kontrakt w judaizmie zawierany przed ślubem przez narzeczonych, w którym mężczyzna zobowiązuje się dbać o przyszłą żonę. W ocenie Sądu, dokumentu tego nie można uznać za akt małżeństwa w rozumieniu prawa polskiego.
Sąd wskazał, iż gdyby - zgodnie z powyższymi ustaleniami - traktować D. W. jako niezamężną, to na mocy art. 11 pkt 1 ustawy z 1920 r. utraciłaby ona obywatelstwo polskie w związku z nabyciem obywatelstwa izraelskiego w (...) 1949 r. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 25, poz. 220) na kobietach nie ciążył powszechny obowiązek wojskowy, więc do matki skarżącego nie mógł mieć zastosowania warunek, o którym mowa w art. 11 zdanie drugie ustawy z 1920 r., a więc warunek uzyskania zwolnienia od tego obowiązku.
Sąd podzielił również stanowisko organu administracji, iż gdyby przyjąć założenie, że wyznaniowy związek rodziców skarżącego, zawarty w okresie II wojny światowej w S. był związkiem małżeńskim w świetle prawa polskiego, to zastosowanie w tej sprawie miałby przepis art. 13 ustawy z 1920 r. Zgodnie z treścią tego przepisu nadanie i utrata obywatelstwa polskiego rozciąga się na żonę nabywającego lub tracącego obywatelstwo polskie. Zdaniem Sądu, również w tym wypadku matka skarżącego utraciłaby obywatelstwo polskie, bowiem warunki do utraty obywatelstwa spełnił jej mąż M. W.
Skargę kasacyjną od tego wyroku wniósł A. W., zarzucając Sądowi I instancji naruszenie prawa materialnego tj. art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44) poprzez przyjęcie błędnej wykładni i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie tego przepisu przez uznanie, iż za wstąpienie do obcej służby wojskowej uważa się także wcielenie do armii rezerwowej w obcym państwie z mocy ustawy.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a w przypadku zaistnienia przesłanek z art. 188 p.p.s.a. o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi, jak również o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania kasacyjnego.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący wskazał, iż punkt 2 art. 11 powołanej ustawy należy odczytywać w kontekście całej jednostki redakcyjnej, czyli przepisu art. 11. Przepis ten wyróżnia dwie grupy przypadków utraty obywatelstwa polskiego: poprzez nabycie obywatelstwa państwa obcego (pkt 1) oraz m.in. poprzez wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego wojewody wyrażonej, w przypadkach zamiaru wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym, w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu (pkt 2). Zdaniem skarżącego art. 11 pkt 2 ustawy przewiduje utratę obywatelstwa polskiego w sytuacji, gdy wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego organu następuje w oderwaniu od przyjęcia obywatelstwa tego państwa, czyli w sytuacji, gdy obywatel polski, nie przyjmując obywatelstwa państwa obcego, wstępuje do służby wojskowej w tym państwie bez wymaganej zgody organu polskiego. Przepis art. 11 pkt 2 ustawy odnosi się w zasadzie do przypadków świadomego przyjęcia obowiązków w służbie wojskowej obcego państwa, gdyż pkt 2 wyraźnie stanowi, że wymagana zgoda wyrażana jest w przypadku istnienia po stronie obywatela polskiego zamiaru wstąpienia do służby wojskowej. Odmienna interpretacja art. 11 pkt 2 ustawy nie znajdowałaby uzasadnienia w kontekście pkt 1 tego przepisu, gdyż przyjęcie obywatelstwa danego państwa zawsze wiąże się z automatycznym podleganiem przepisom regulującym służbę wojskową w tym państwie.
Zdaniem strony skarżącej, ustawodawca polski, konstruując art. 11 ustawy z 1920 r. miał na myśli: w pkt 1 utratę obywatelstwa polskiego przez nabycie obywatelstwa obcego, z którym wiąże się m.in. podleganie przepisom regulującym służbę wojskową w państwie obcym oraz w pkt 2 - utratę o obywatelstwa polskiego m.in. przez wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez właściwej zgody, przy czym wstąpienie to jest oderwane od przyjęcia obywatelstwa państwa obcego, gdyż kwestia podlegania służbie wojskowej w obcym państwie jako konsekwencji przyjęcia obcego obywatelstwa jest uregulowana w art. 11 pkt 1. Z treści art. 11 pkt 1 i zdania drugiego tego artykułu wynika następująca norma prawna: osoba obowiązana do czynnej służby wojskowej, która nabywa obce obywatelstwo nie uzyskawszy zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego w Polsce, nie przestaje być uważana przez Państwo Polskie za obywatela polskiego. Obywatel polski obowiązany do czynnej służby wojskowej w Polsce nie tracił więc obywatelstwa polskiego z chwilą np. wcielenia go do rezerwy w obcym państwie, jeśli wcielenie to stanowi konsekwencję przyjęcia obywatelstwa tego państwa. W związku z tym Sąd I instancji nietrafnie przyjął, że skutki prawne powołania obywatela polskiego z mocy ustawy do służby w rezerwie obcych wojsk, będące skutkiem przyjęcia przez niego obcego obywatelstwa są regulowane przez art. 11 pkt 2 ustawy, podczas, gdy ta sytuacja jest regulowana w art. 11 pkt 1 ustawy.
Skarżący wskazał, iż nawet przy przyjęciu odmiennych poglądów co do zakresu art. 11 pkt 1 i 2, przepis ten stanowi o utracie obywatelstwa polskiego w wyniku "wstąpienia do służby wojskowej". Literalnie, nie można uznać "powołania do służby rezerwowej", które nie jest nacechowane wolą osoby, nie stanowi czynnego aktu z jej strony, za "wstąpienie do służby wojskowej". Powołanie ojca skarżącego do służby rezerwowej polegało wyłącznie na jego formalnym przyporządkowaniu, stanowiącym konsekwencję podlegania przepisom regulującym kwestię obronności Państwa Izrael. Za tym, że art. 11 pkt 2 ustawy reguluje skutki wyłącznie dobrowolnego i świadomego wstąpienia do służby wojskowej przemawia również to, że druga przyczyna utraty obywatelstwa wskazana w tym przepisie tj. przez przyjęcie urzędu publicznego w państwie obcym była również związana z wyrażeniem aktu woli, aktu zgody na objęcie urzędu.
Uzasadnienie prawne
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Strona skarżąca oparła wniesiony środek odwoławczy na podstawie naruszenia prawa materialnego, zarzucając Sądowi I instancji błędną wykładnię art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44 z późn. zm.) i w konsekwencji jego błędne zastosowanie. Zdaniem skarżącego, interpretacja wskazanego przepisu prowadzi do wniosku, iż utrata obywatelstwa polskiego przez osobę obowiązaną do czynnej służby wojskowej na skutek wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego organu polskiego następowała pod warunkiem, że osoba ta nie nabyła wcześniej obywatelstwa państwa obcego. Skoro z nabyciem obywatelstwa innego państwa wiązał się nierozerwalnie obowiązek służby wojskowej w tym państwie, to spełnienie przesłanki z art. 11 pkt 1 ustawy wykluczało zastosowanie regulacji art. 11 pkt 2 tej ustawy. Z przedstawioną w uzasadnieniu skargi kasacyjnej wykładnią art. 11 powołanej ustawy nie można się zgodzić z następujących względów.
Przepis art. 11 ustawy stanowił, iż utrata obywatelstwa polskiego następowała:
1)
przez nabycie obcego obywatelstwa;
2)
przez przyjęcie urzędu publicznego lub wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym bez zgody właściwego wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy), wyrażonej, w przypadkach zamiaru wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcym, w porozumieniu z właściwym dowódcą okręgu korpusu. W zdaniu drugim tego przepisu zawarto zastrzeżenie, że osoby, obowiązane do czynnej służby wojskowej, nabyć mogły obywatelstwo obce nie inaczej, jak po uzyskaniu zwolnienia od powszechnego obowiązku wojskowego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w przeciwnym razie wobec Państwa Polskiego nie przestały być uważane za obywateli polskich.
Treść tego przepisu nie jest jednoznaczna i może nasuwać wątpliwości interpretacyjne. Jednak jego wykładnia celowościowa i systemowa prowadzi do odmiennych wniosków, niż te prezentowane przez autora skargi kasacyjnej. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrata obywatelstwa polskiego przez osobę obowiązaną do czynnej służby wojskowej w Polsce na podstawie przesłanki wskazanej w art. 11 pkt 2 ustawy nie była uzależniona od wcześniejszego nabycia przez tą osobę obywatelstwa państwa obcego.
Interpretując przepis art. 11 powołanej ustawy, przede wszystkim należy mieć na uwadze uwarunkowania historyczne, w których uchwalono ustawę z 1920 r. i związany z nimi cel, w jakim zostało wprowadzone uregulowanie zawarte w zdaniu drugim art. 11 tej ustawy. Pomimo tego, że obywatele polscy obowiązani do czynnej służby wojskowej nabywali obywatelstwo innego państwa, państwo polskie nie przestało uważać ich za swoich obywateli. W ten sposób starano się zapobiec możliwości uchylania się przez obywateli polskich od służby wojskowej poprzez nabywanie obcych obywatelstw (por. wyrok NSA z dnia 20 grudnia 1994 r., V SA 2237/93, publ. Status obywatela i cudzoziemca w orzecznictwie pod red. J. Jagielskiego, Warszawa 2001, s. 60-63). Jeżeli natomiast obywatel polski obowiązany do służby wojskowej nabył obywatelstwo innego państwa i następnie wstąpił do służby wojskowej w tym państwie, to stawał się dla państwa polskiego nieprzydatny, gdyż nie mógł równocześnie pełnić służby wojskowej w dwóch państwach. W związku z tym prawo polskie przewidywało utratę obywatelstwa polskiego przez taką osobę na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy.
Dodatkowo zauważyć trzeba, iż przyjęcie interpretacji art. 11 ustawy zaprezentowanej w skardze kasacyjnej prowadziłoby do nieuprawnionego zróżnicowania skutków prawnych nabycia obywatelstwa państwa obcego przez obywateli polskich zobowiązanych do czynnej służby wojskowej i obywateli nie podlegających takiemu obowiązkowi. Ta pierwsza grupa obywateli, nabywając obywatelstwo innego państwa i następnie wstępując do służby wojskowej w tym państwie (a więc dwukrotnie naruszając polskie prawo), nie utraciłaby obywatelstwa polskiego, natomiast w przypadku drugiej grupy obywateli utrata obywatelstwa polskiego wiązałaby się już z nabyciem przez nich obywatelstwa innego państwa (art. 11 pkt 1 ustawy).
Podkreślenia ponadto wymaga, iż utrata obywatelstwa polskiego w związku z wstąpieniem do służby wojskowej w obcym państwie była regulowana nie tylko przepisami ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego, lecz przez długi okres czasu również przepisami ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. Nr 6, poz. 46 z późn. zm.), obowiązującej w okresie od dnia 1 września 1938 r. do dnia 28 maja 1950 r. Zgodnie z art. 115 ust. 1 tej ustawy obywatel polski, podlegający obowiązkowi wojskowemu z mocy ustawy niniejszej lub przepisu szczególnego, traci obywatelstwo polskie, jeżeli przyjmuje obowiązki w wojsku obcym lub obcej organizacji wojskowej bez zgody polskiej władzy. Powołany przepis nie uzależniał utraty obywatelstwa polskiego w związku z przyjęciem obowiązków w wojsku obcym lub obcej organizacji wojskowej bez zgody polskiej władzy od wystąpienia jakichś innych przesłanek, a w szczególności od tego czy dana osoba nabyła wcześniej obywatelstwo obcego państwa czy też nie.
Mając na uwadze powyższe rozważania, stwierdzić należy, iż przesłanki utraty obywatelstwa polskiego określone w art. 11 pkt 1 oraz w art. 11 pkt 2 ustawy to przesłanki od siebie niezależne. Na odrębność tych przesłanek wskazywał już Najwyższy Trybunał Administracyjny, stwierdzając w wyroku z dnia 21 grudnia 1932 r. (L. rej. 5207/31, Zbiór wyroków NTA, Nr 591 A, poz. 552): "Ustawodawca uznał bowiem w art. 11 ustawy z 20 stycznia 1920 r., obok przyjęcia urzędu publicznego względnie wstąpienia do służby wojskowej w państwie obcem, także nabycie obywatelstwa obcego za tytuł do utraty obywatelstwa polskiego. Ponieważ tytuły te są odrębne - od siebie niezależne - uznać należy, że ustawodawca, postanawiając, iż przez przyjęcie urzędu publicznego w państwie obcem traci się obywatelstwo polskie, ma właśnie na myśli przyjęcie urzędu w państwie obcem, niekoniecznie pociągające za sobą nabycie obywatelstwa obcego". Interpretacja art. 11 ustawy przedstawiona w skardze kasacyjnej mogłaby być uznana za prawidłową tylko przy założeniu, że nabycie obywatelstwa innego państwa przez obywatela polskiego wywierałoby skutki prawne na gruncie prawa polskiego. Chodzi tu o przypadki, gdy obywatel polski nie podlegał obowiązkowi czynnej służby wojskowej w Polsce albo został od tego obowiązku zwolniony. W tej sytuacji utrata obywatelstwa polskiego następowałaby z mocy prawa tj. art. 11 pkt 1 ustawy z dniem nabycia obywatelstwa innego państwa. Późniejsze wstąpienie do służby wojskowej w tym państwie nie mogłoby w związku z tym powodować utraty obywatelstwa polskiego.
Niezasadny jest również zarzut skargi kasacyjnej, iż w świetle art. 11 pkt 2 ustawy podstawę utraty obywatelstwa polskiego mogło stanowić tylko dobrowolne "wstąpienie do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich, a nie obligatoryjne, wynikające z mocy ustawy wcielenie do służby rezerwowej w obcym wojsku. Strona skarżąca sama stwierdza w skardze kasacyjnej, że "przyjęcie obywatelstwa automatycznie, w sposób oczywisty powoduje przyjęcie obowiązków w zakresie obronności państwa przyjmowanego obywatelstwa". Odbycie zasadniczej służby wojskowej stanowi realizację przez obywatela obowiązków obrony ojczyzny i wierności danemu państwu. Przymus odbycia tej służby wiąże się z publicznoprawnym stosunkiem obywatelstwa. Dobrowolne nabycie obywatelstwa innego państwa jest więc równoznaczne z wyrażeniem zgody na wypełnianie obowiązku obrony tego państwa. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym podziela pogląd wyrażony w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 września 2007 r. (II OSK 1693/06, LEX nr 383785), iż utrata obywatelstwa polskiego na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. RP Nr 7, poz. 44 z późn. zm.) w związku ze "wstąpieniem do służby wojskowej w państwie obcym" bez zgody właściwych organów polskich następowała nie tylko w razie podjęcia przez obywatela polskiego służby wojskowej w obcym państwie w charakterze ochotnika, lecz również w przypadku odbycia przez niego obowiązkowej służby wojskowej, będącej konsekwencją dobrowolnego nabycia przez niego obywatelstwa obcego państwa.
Jak wynika z ustalonego w tej sprawie stanu faktycznego, ojciec skarżącego M. W. w okresie od (...) 1950 r. do (...) 1959 r. odbywał rezerwową służbę wojskową w Wojsku Obrony Izraela. Służba ta, nawet, jeżeli nie podjął on jej z własnej inicjatywy, była konsekwencją dokonanego przez niego wyboru obywatelstwa izraelskiego. Sąd I instancji prawidłowo więc przyjął, że ojciec skarżącego w dniu wstąpienia do służby w wojsku izraelskim ((...) 1950 r.) z mocy prawa, na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego utracił obywatelstwo polskie. W związku z tym, że oboje rodzice skarżącego w dacie jego narodzin tj. (...) 1963 r. nie posiadali już obywatelstwa polskiego, skarżący nie spełniał przesłanek do nabycia tego obywatelstwa poprzez urodzenie na podstawie art. 6 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 10, poz. 49 z późn. zm.).
Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.
Tekst orzeczenia pochodzi ze zbiorów sądów administracyjnych.
