II OSK 2214/16 - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
LEX nr 2411157
Wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 7 listopada 2017 r.
II OSK 2214/16
Status:
orzeczenie prawomocne
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny.
Sędziowie: NSA Zofia Flasińska (spr.), del. WSA Piotr Korzeniowski.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. F. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV SA/Wa 2839/15 w sprawie ze skargi M. F. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia (...) lipca 2015 r., nr (...) w przedmiocie odmowy potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie faktyczne
Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2016 r., IV SA/Wa 2839/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. F. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia (...) lipca 2015 r. w przedmiocie odmowy potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Decyzją z (...) kwietnia 2015 r. Wojewoda (...) odmówił potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego przez M. F. Wojewoda ustalił, że skarżący urodził się (...) listopada 1962 r. w N. J. jako M. Y. M. F., s. Ch. B. i F. z domu R. Aktualnie posługuje się on izraelskim paszportem wydanym na imię i nazwisko M. F. Z uwierzytelnionej kopii aktu małżeństwa rodziców zainteresowanego wynika ponadto, że urodził się on jako dziecko ślubne, bowiem jego rodzice zawarli związek małżeński (...) kwietnia 1956 r. w N. J. Dla stwierdzenia, czy zainteresowany posiada obywatelstwo polskie, miarodajne są kryteria nabycia i utraty tego obywatelstwa określone w ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 10, poz. 49) obowiązującej w dacie jego narodzin. Art. 4 ustawy stanowi, że dziecko nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są obywatelami polskimi albo jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie jest nieznane lub nieokreślone jest jego obywatelstwo lub nie posiada żadnego obywatelstwa. Natomiast art. 6 ust. 1 stanowi o tym, że dziecko rodziców, z których jedno jest obywatelem polskim, drugie zaś obywatelem innego państwa, nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie. Wnioskodawca powołał się na polskie obywatelstwo ojca, Ch. B.F. (ur. 1 września 1929 w B.). Z informacji zawartych we wniosku wynika, że matka strony F. R. urodziła się (...) kwietnia 1932 r. w Czechosłowacji, lecz od 1955 r. posiadała obywatelstwo amerykańskie. Pismem z 24 grudnia 2014 r. pełnomocnik skarżącego poinformował, że rodzice wnioskodawcy nie mieli wspólnego miejsca zamieszkania ani na terenie Polski, ani na terenie Czechosłowacji, zaś wedle twierdzeń pełnomocnika w chwili urodzin wnioskodawcy jego matka już nie posiadała obywatelstwa czechosłowackiego, ponieważ naturalizowała się w USA w 1955 r. Wojewoda następnie przeanalizował postanowienia ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 7, poz. 44 z późn. zm.) i stwierdził, że ojciec skarżącego Ch. F. nabył na podstawie tej ustawy obywatelstwo polskie i posiadał to obywatelstwo w chwili narodzin skarżącego. Przyczyną wydania decyzji odmownej wobec skarżącego były natomiast postanowienia Konwencji między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o uregulowaniu zagadnień dotyczących podwójnego obywatelstwa sporządzonej w Warszawie 17 maja 1965 r. (Dz. U. z 1966 r. Nr 19, poz. 120; dalej również: "Konwencja z 1965 r."). Zgodnie z art. 9 ust. 1 tej konwencji, rodzice, z których jedno posiada obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron, drugie zaś obywatelstwo drugiej Umawiającej się Strony, mogą wybrać dla dziecka urodzonego po dniu wejścia w życie niniejszej Konwencji obywatelstwo jednej z Umawiających się Stron. W myśl art. 9 ust. 3 Konwencji z 1965 r., jeżeli dziecko urodzi się na terytorium państwa trzeciego, to rodzice powinni przedłożyć w ciągu trzech miesięcy od dnia urodzenia się dziecka zgodne oświadczenie w dwóch egzemplarzach o wyborze obywatelstwa przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub właściwemu urzędowi konsularnemu tej Umawiającej się Strony, której obywatelstwo dla dziecka wybrali. Artykuł 9 ust. 4 Konwencji stanowił natomiast, iż w przypadku braku zgodnego oświadczenia rodziców o wyborze obywatelstwa dla dziecka będzie ono posiadać wyłącznie obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na terytorium której urodziło się. Dziecko urodzone na terytorium państwa trzeciego będzie posiadać obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium rodzice jego mieli bezpośrednio przed wyjazdem za granicę stałe miejsce zamieszkania; jeżeli rodzice takiego miejsca zamieszkania nie mieli, dziecko będzie posiadać obywatelstwo matki. Wojewoda wskazał, że zgodnie z informacjami zawartymi we wniosku matka zainteresowanego urodziła się (...) kwietnia 1932 r. w Czechosłowacji. Pismem z 24 grudnia 2014 r. pełnomocnik wyjaśnił ponadto, że w dniu urodzin wnioskodawcy jego matka już nie posiadała obywatelstwa czechosłowackiego, ponieważ naturalizowała się w Ameryce w roku 1955. Pismem z 16 kwietnia 2015 r. Wydział Konsularny Ambasady RP w Pradze przekazał odpowiedź otrzymaną z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej z tłumaczeniem na język polski, zgodnie z którą już w 1928 r. została między Czechosłowacją a Stanami Zjednoczonymi Ameryki podpisana Konwencja o naturalizacji, która weszła w życie w dniu 14 listopada 1929 r. i pozostała częścią przepisów prawa Republiki Czeskiej aż do 20 sierpnia 1997 r. Powyższa obustronna konwencja, mająca pierwszeństwo przed ustawą, prowadziła do unikania podwójnego obywatelstwa w przypadku nabycia obywatelstwa drugiej strony. Zgodnie z art. 1 tej Konwencji, czechosłowacki obywatel, starszy niż 21 lat, utracił czechosłowackie obywatelstwo ex lege poprzez nabycie obywatelstwa Stanów Zjednoczonych Ameryki w wyniku naturalizacji. Postanowienia tego artykułu nie dotyczyły obywateli umawiających się stron Konwencji, którzy przeszli proces naturalizacji w drugim kraju w okresie, kiedy jego własny kraj prowadził wojnę - w Czechosłowacji chodziło o okres od 17 września 1938 r. (data 1-szej czechosłowackiej mobilizacji) do 7 maja 1957 r. (data nawiązania stosunków dyplomatycznych z Japonią). Matka strony nabyła obywatelstwo amerykańskie 29 listopada 1955 r., co potwierdza uwierzytelniona kopia jej aktu naturalizacji. Zatem zgodnie z przywołanymi powyżej przepisami Konwencji o naturalizacji między Czechosłowacją a Stanami Zjednoczonymi Ameryki nabycie obywatelstwa amerykańskiego nie spowodowało utraty obywatelstwa czechosłowackiego matki skarżącego. Tym samym w dacie narodzin wnioskodawcy jego matka nadal posiadała obywatelstwa czechosłowackie. Wojewoda pismem z 20 kwietnia 2015 r. wystąpił do Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w N. J. z prośbą o udzielenie informacji czy wnioskodawca figuruje na liście osób, dla których dokonywano wyboru obywatelstwa polskiego na mocy Konwencji z 1965 r. Odpowiadając na powyższe Konsulat Generalny RP w N. J. poinformował, iż skarżący nie figuruje w aktach Konsulatu. Mając na uwadze powyższe ustalenia Wojewoda stwierdził, że wnioskodawca, zgodnie z cytowanym powyżej art. 9 ust. 4 Konwencji miedzy Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o uregulowaniu zagadnień dotyczących podwójnego obywatelstwa, wobec niedokonania przez jego rodziców wyboru obywatelstwa polskiego, nabył wyłącznie obywatelstwo matki. Tym samym potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez M. F. nie jest możliwe.
Pełnomocnik skarżącego we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzucił decyzji Wojewody retroakywne zastosowanie powołanej wyżej Konwencji z 17 maja 1965 r.
Minister, rozpoznając wniosek skarżącego o ponowne rozpatrzenie sprawy, podzielił w całości ustalenia faktyczne i oceny prawne poczynione przez Wojewodę. W skardze złożonej na wskazaną na wstępie decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, to jest art. 55 ust. 1 ustaw z 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim oraz art. 6 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim w zw. z art. 4 ust. 3 Konwencji między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o uregulowaniu zagadnień dotyczących podwójnego obywatelstwa w zw. z art. 5 Konwencji w sprawie pewnych zagadnień dotyczących kolizji ustaw o obywatelstwie oraz protokół dotyczący przypadku bezpaństwowości sporządzonej w Hadze 12 kwietnia 1930 r. (Dz. U. z 1937 r. Nr 47, poz. 361; dalej: "Konwencja haska), art. 34 ust. 1 i 2 Konstytucji RP i art. 14 pkt 1 oraz art. 46 ustawy o obywatelstwie z 2009 r. poprzez pominięcie posiadania przez matkę skarżącego obywatelstwa Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej od 1955 r. i nieprawidłowe uznanie, że status skarżącego powinien być oceniany przez pryzmat posiadania przez jego matkę obywatelstwa Czechosłowacji, a nie obywatelstwa Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, co skutkowało nieprawidłowym ustaleniem, że w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy konwencji polsko-czechosłowackiej i że w związku z tym skarżący utracił obywatelstwo polskie.
Zdaniem skarżącego, organ pominął, że matka skarżącego od 1955 r., była obywatelką Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie mieszkała co najmniej od 1955 r. i gdzie znajdowało się jej centrum życiowe. Organ pominął całkowicie art. 5 Konwencji haskiej, ratyfikowanej przez Polskę w 1934 r. za zgodą wyrażoną w ustawie. Zgodnie z tym przepisem, osoba posiadająca więcej niż jedno obywatelstwo powinna być w państwie trzecim traktowana tak, jakby posiadała tylko jedno. Przy czym w świetle Konwencji haskiej państwo trzecie nie ma swobodnego wyboru w wyborze obywatelstwa, stosownie do którego ma określać status danej osoby. Zdanie 3 przywołanego przepisu wskazuje, że państwo trzecie będzie mogło na swym terytorium uznać wyłącznie spośród obywatelstw, posiadanych przez tę osobę, bądź obywatelstwo państwa, w którym ma ona stałe i główne miejsce swojego pobytu, bądź też obywatelstwo państwa, z którym stosownie do okoliczności, wydaje się ona najbardziej związana. W okolicznościach niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, że matka skarżącego miała stałe i główne miejsce pobytu i była najbardziej związana ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej, zarówno w dacie narodzin skarżącego, jak i w dacie wejścia w życie i obowiązywania Konwencji polsko-czechosłowackiej. To status obywatelki amerykańskiej, a nie czechosłowackiej, przysługujący matce skarżącego, powinien być więc wykładnikiem przy ocenie statusu skarżącego. Ponadto Konwencja haska nadal obowiązuje, zaś Konwencja polsko-czechosłowacka została wypowiedziana w dniu 28 czerwca 2000 r. Obecna Konstytucja RP i przepisy ustawowe chronią obywatelstwo polskie i zezwalają na jego utratę tylko w przypadku zrzeczenia się obywatelstwa (art. 34 ust. 2 Konstytucji RP i art. 46 ustawy o obywatelstwie z 2009 r.), zaś dla nabycia obywatelstwa wystarczające jest, że jeden z rodziców jest obywatelem polskim (art. 34 ust. 1 Konstytucji RP i art. 14 ust. 1 ustawy o obywatelstwie z 2009 r.). Przede wszystkim jednak podwójne lub wielokrotne obywatelstwo nie jest już zjawiskiem, któremu polskie ustawodawstwo przeciwstawia się i z systemu prawnego wyeliminowane zostały wszelkie przepisy skutkujące utratą obywatelstwa z powodu posiadania statusu obywatela innego państwa.
W odpowiedzi na skargę Minister wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem.
Zdaniem Sądu, prawidłowe jest stanowisko organów administracji publicznej, że skarżący utracił polskie obywatelstwo na podstawie art. 4 ust. 3 Konwencji z 1965 r. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku braku porozumienia rodziców małoletnie dzieci zachowują wyłącznie obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na terytorium której mają one stałe miejsce zamieszkania w dniu upływu terminu określonego w artykule 2 ust. 3. Jeżeli dzieci mają w tym dniu stałe miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, zachowują wyłącznie obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium urodziły się; jeżeli dzieci urodziły się na terytorium państwa trzeciego, zachowują wyłącznie obywatelstwo tej Umawiającej się Strony, na której terytorium rodzice mieli stałe miejsce zamieszkania bezpośrednio przed wyjazdem do państwa trzeciego, a gdy nie mieli oni takiego miejsca zamieszkania - obywatelstwo matki. W świetle niekwestionowanych ustaleń faktycznych, skarżący urodził się na terytorium Stanów Zjednoczonych Ameryki, a rodzice skarżącego nie mieli wspólnego miejsca zamieszkania na terytorium Polski lub Czechosłowacji. Brak również dowodów mogących wskazywać na okoliczność, że rodzice skarżącego złożyli w oświadczenie o wyborze obywatelstwa (art. 2 ust. 2 Konwencji Polsko - Czechosłowackiej) w terminie określonym w art. 2 ust. 3 tej konwencji (w ciągu roku od wejścia w życie Konwencji z 1965 r.). W związku z tym skarżący zachował wyłącznie obywatelstwo czechosłowackie (obywatelstwo matki).
W ocenie Sądu, bezzasadne jest również powoływanie się przez skarżącego na postanowienia Konwencji haskiej. Po pierwsze, umowa ta jest prawem wcześniejszym wobec Konwencji z 1965 r. (lex posterior derogat legi priori). Po drugie, Konwencja Polsko - Czechosłowacka ma charakter przepisu szczególnego wobec Konwencji haskiej (lex specialis derogat legi generali). Po trzecie, sama Konwencja Haska zastrzega, że jej postanowień nie stosuje się w sytuacji, gdy umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Wprost stanowi o tym art. 19 tej Konwencji. Zgodnie z tym przepisem, "Konwencja niniejsza nie narusza postanowień traktatów, konwencyj lub porozumień obowiązujących między Wysokimi Układającymi się Stronami, dotyczących obywatelstwa lub kwestyj z nim związanych". Taką właśnie umową była m.in. przedmiotowa Konwencja z 1956 r. Po czwarte, celem Konwencji haskiej nie było ingerowanie w prawo wewnętrzne poszczególnych państw sygnatariuszy regulujące zagadnienie, kogo należy uznać za obywatela tego państwa. Zgodnie bowiem z art. 2 Konwencji haskiej, "Wszelka kwestia, dotycząca tego, czy ktoś posiada obywatelstwo danego Państwa, winna być rozstrzygnięta zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa". Po piąte, celem Konwencji haskiej było unikanie sytuacji bezpaństwowości oraz podwójnego obywatelstwa. Przedmiotowa Konwencja Polsko - Czechosłowacka miała na celu właśnie usunięcie sytuacji posiadania podwójnego obywatelstwa, czyli sytuacji niepożądanej przez Konwencję haską.
Sąd stwierdził ponadto, że w świetle deklaratoryjnego charakteru decyzji w sprawie potwierdzenia posiadania obywatelstwa oraz zasady tempusregitactum bezprzedmiotowe jest odwoływanie się przez skarżącego do aktualnie obowiązujących przepisów regulujących obywatelstwo polskie, w tym art. 34 ust. 1 i 2 Konstytucji RP z 1997 r. oraz art. 14 pkt 1 oraz art. 46 ustawy o obywatelstwie z 2009 r. Przepisy te nie mają mocy wstecznej i nie mogą stanowić podstawy oceny skutków zdarzeń prawnych, które zaistniały w okresie nieobowiązywania tych przepisów.
Skargę kasacyjną od tego wyroku wniósł M. F., zarzucając Sądowi I instancji naruszenie prawa materialnego tj. art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 r. poz. 161 z późn. zm.) i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 1962 r. Nr 10, poz. 49 z późn. zm.) w zw. z art. 4 ust. 3 Konwencji między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o uregulowaniu zagadnień dotyczących podwójnego obywatelstwa, Warszawa, 17 maja 1965 r., Dz. U. z 1966 r. Nr 19, poz. 120 (dalej Konwencja polsko-czechosłowacka) w zw. z art. 5 Konwencji w sprawie pewnych zagadnień dotyczących kolizji ustaw o obywatelstwie oraz protokół dotyczący bezpaństwowości, Haga, 12 kwietnia 1930 r., Dz. U. z 1937 r. Nr 47, poz. 361 (dalej: Konwencja haska) poprzez błędną wykładnię i uznanie, że status skarżącego powinien być oceniany przez pryzmat posiadania przez jego matkę obywatelstwa Czechosłowacji, a nie obywatelstwa Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, co skutkowało nieprawidłowym przyjęciem, że w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy Konwencji polsko-czechosłowackiej i że w związku z tym skarżący utracił obywatelstwo polskie.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości, uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.
W skardze kasacyjnej podniesiono, że skutek w postaci utraty obywatelstwa polskiego przez skarżącego nie nastąpił z uwagi na postanowienia art. 5 Konwencji haskiej. Zgodnie z tym przepisem, osoba posiadająca więcej niż jedno obywatelstwo powinna być w państwie trzecim traktowana tak, jakby miała tylko jedno. Podkreślenia wymaga jednak, że Państwo trzecie nie ma swobody w wyborze obywatelstwa, stosownie do którego ma określać status danej osoby. Zdanie trzecie przywołanego przepisu wskazuje expressis verbis, że Państwo trzecie będzie mogło na swym terytorium uznać wyłącznie spośród obywatelstw posiadanych przez tę osobę, bądź obywatelstwo państwa, w którym ma ona stałe i główne miejsce swojego pobytu, bądź też obywatelstwo państwa, z którym stosownie do okoliczności, wydaje się ona najbardziej związana. W doktrynie prawa międzynarodowego wskazuje się, że Konwencja haska zawiera jedynie przepisy usuwające "kolizje", co oznacza że rozstrzyga o pierwszeństwie jednego z wielu posiadanych obywatelstw, nie zmierza zaś, do rzeczywistej eliminacji przyczyn takiego stanu rzeczy, tzn. do utraty przez jednostkę wszystkich obywatelstw poza jednym. Konwencja zawiera istotną treść normatywną, która sprowadza się do potwierdzenia obowiązywania w prawie międzynarodowym rozwiązań umożliwiających efektywne usuwanie tych kolizji (Mateusz Pilich w: Zasada obywatelstwa w prawie prywatnym międzynarodowym, Warszawa 2015 r.s. 156). Powyższa wykładnia jest potwierdzona w orzecznictwie międzynarodowym. Wskazać tutaj należy, w szczególności na wyrok Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 kwietnia 1955 r. w sprawie Nottebohm (Lichtenstein v. Gwatemala), ICJ Reports 1955, s. 4.
Autor skargi kasacyjnej podkreślił, że matka skarżącego nie miała nic wspólnego z Czechosłowacją począwszy co najmniej od 1955 r., zaś wszystkie wskazane w orzeczeniu MTS kryteria były spełnione tylko w odniesieniu do jednego państwa - Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, stąd też Polska ani w 1962 r. kiedy to urodził się skarżący, ani w 1966 r., kiedy weszła w życie Konwencja polsko-czechosłowacka, ani obecnie nie powinna traktować jego matki jako obywatelki Czechosłowacji. W przypadku ustalenia przez sąd, że matka skarżącego w świetle przyjętej w prawie międzynarodowym zasady efektywnego obywatelstwa winna zostać uznana za obywatelkę Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej a nie Czechosłowacji, przepisy Konwencji polsko-czechosłowackiej w ogóle nie będą miały zastosowania w przedmiotowej sprawie.
Uzasadnienie prawne
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Nie jest zasadny zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 55 ust. 1 ustawy z 2009 r. o obywatelstwie polskim i art. 6 ust. 1 ustawy z 1962 r. o obywatelstwie polskim w zw. z art. 4 ust. 3 Konwencji polsko-czechosłowackiej z 1965 r. w zw. z art. 5 Konwencji haskiej z 1930 r. Skarżący twierdzi, iż dla oceny nabycia przez niego obywatelstwa polskiego jego matka - w świetle przyjętej w art. 5 Konwencji haskiej zasady efektywnego obywatelstwa - powinna być traktowana przez Polskę jedynie jako obywatelka Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdyż w tym państwie zamieszkuje i jedynie z tym państwem jest związana, a nie jako obywatelka Czechosłowacji, w którym to państwie jedynie się urodziła.
Konwencja w sprawie pewnych zagadnień dotyczących kolizji ustaw o obywatelstwie oraz protokół dotyczący bezpaństwowości, podpisane w Hadze, 12 kwietnia 1930 r. zostały ratyfikowane przez Rzeczypospolitą Polską ustawą z dnia 5 marca 1934 r. (Dz. U. RP Nr 27, poz. 217). Postanowienia tej Konwencji weszły w życie 1 lipca 1937 r., zgodnie z przepisami art. 25 i 26 (informacja zamieszczona na stronie internetowej Organizacji Narodów Zjednoczonych, https:// treaties.un.org). Republika Czechosłowacka podpisała tę Konwencję, lecz do tej pory jej nie ratyfikowała. Zgodnie z art. 26 Konwencji weszła ona w życie w stosunku do Członków Ligi Narodów i do Państwa nie Członków, w imieniu których dokumenty ratyfikacyjne lub akty przystąpienia zostały złożone. Stroną tej umowy międzynarodowej nigdy nie były Stany Zjednoczone Ameryki Północnej.
Postanowienia Konwencji haskiej nie regulują kwestii posiadania obywatelstwa danego państwa. Artykuł 1 Konwencji stanowi wprost, że każde państwo władne jest określić w swoim ustawodawstwie, kto jest jego obywatelem. Postanowienia Konwencji zawierają reguły kolizyjne, które rozstrzygają o pierwszeństwie jednego z posiadanych obywatelstw, lecz nie zmierzają do eliminacji stanu wielokrotnego obywatelstwa (M. Pilich, Zasada obywatelstwa w prawie prywatnym międzynarodowym, Warszawa 2015, s. 156-157). Taki charakter kolizyjny ma też art. 5 Konwencji, stanowiący, iż w Państwie trzecim, osoba posiadająca więcej niż jedno obywatelstwo winna być traktowana tak, jak gdyby posiadała tylko jedno. Nie uchybiając przepisom prawnym, stosowanym przez Państwo trzecie w kwestiach statutu personalnego i z zastrzeżeniem obowiązujących umów, Państwo to będzie mogło, na swym terytorium, uznać, wyłącznie spośród obywatelstw, posiadanych przez tę osobę, bądź obywatelstwo kraju, w którym ma ona stałe i główne miejsce pobytu, bądź też obywatelstwo kraju, z którym, stosownie do okoliczności, wydaje się ona najbardziej związana. Przepis ten nie ma zastosowania dla ustalenia posiadania obywatelstwa państwa trzeciego.
Zgodnie z art. 2 Konwencji haskiej, wszelka kwestia, dotycząca tego, czy ktoś posiada obywatelstwo danego Państwa, winna być rozstrzygnięta zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa. Częścią polskiego porządku prawnego w zakresie obywatelstwa była właśnie w okresie od 20 maja 1966 r. do 20 maja 2001 r. Konwencja polsko-czechosłowacka z 1965 r., która jako dwustronna umowa międzynarodowa regulowała zasady utraty obywatelstwa polskiego w przypadku osób, które posiadały równocześnie obywatelstwo czechosłowackie. Ponadto Konwencja polsko-czechosłowacka była umową szczególną w rozumieniu art. 19 Konwencji haskiej, który stanowi, iż "nie narusza ona postanowień traktatów, konwencyj lub porozumień obowiązujących między Wysokimi Układającymi się Stronami, dotyczących obywatelstwa lub kwestyj z nim związanych" i ma pierwszeństwo w zastosowaniu.
Sąd I instancji prawidłowo więc uznał w tej sprawie, że skarżący jako osoba posiadająca od urodzenia obywatelstwa polskie i czechosłowackie utracił obywatelstwo polskie na podstawie art. 4 ust. 3 Konwencji polsko-czechosłowackiej z 1965 r.
Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.
Wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 182 § 2p.p.s.a.
